Thu Anh cao 1,6 m, nặng 75 kg. Tiêu chuẩn "mảnh mai, trắng trẻo mới là chuẩn mực" của bạn bè khiến thiếu nữ luôn sống với mặc cảm ngoại hình mũm mĩm. Tình cờ xem một spa quảng cáo trên mạng, Thu Anh biết đến phương pháp tiêm tinh chất giảm béo, "không cần phẫu thuật, không cần nghỉ dưỡng", chi phí bằng 1/10 so với hút mỡ. Nhân viên cơ sở này tư vấn chỉ cần tiêm một lần, giảm từ 5 đến 10 kg.
"Đây là con số mơ ước, tôi cố gắng nhịn ăn và tập luyện cũng không có được", Thu Anh nói, thêm rằng nhân viên spa nói sẽ tiêm trực tiếp tinh chất vào vùng cơ thể cần giảm, gồm đùi, mông, bụng, bắp tay và bắp chân. "Chỉ với một mũi tiêm, tinh chất này sẽ tác động vào lớp mỡ để phá hủy cấu trúc và từ từ hóa lỏng lớp mỡ. Phần mỡ lỏng sẽ được đào thải thông qua bài quá trình bài tiết mồ hôi và nước tiểu", nữ sinh dẫn lại lời quảng cáo của nhân viên tại đây.
Vài spa khác cam kết hút sạch mỡ thừa, có liệu trình chỉ từ ba triệu đồng. Sợ biến chứng, cô chọn liệu trình 10 buổi giá 10 triệu, được cam kết "hoàn tiền nếu không hiệu quả". Sau một buổi, cô liên tục bị đau nhức và tấy đỏ tại vị trí tiêm, được nhân viên giải thích chỉ là "phản ứng bình thường, uống kháng sinh là khỏi".
Vài ngày sau, vùng bắp tay và đùi bị chảy dịch, ngứa, có mùi hôi khiến cô không thể nằm nghiêng, đi lại khó. Cô đến bệnh viện kiểm tra, xác định bị áp xe, nhiễm khuẩn, phải xử lý chích rạch vệ sinh ngay để tránh bị sẹo. "Tóm lại tiền mất, bệnh mang còn cân nặng không thay đổi", cô kể lại, hôm 30/5.
Để giảm mỡ, nhân viên spa tiêm trực tiếp tinh chất vào vùng cần giảm như đùi, bụng, bắp tay, song không cho biết thành phần là gì. Ảnh: Medi life
Cũng giấu bố mẹ đến spa tiêm tinh chất giảm béo, nữ sinh 17 tuổi hoảng loạn khi các vùng can thiệp bị sưng nề, mưng mủ với nhiều ổ áp xe ở vùng hàm, bắp tay, bắp đùi. Tại Bệnh viện da liễu Trung ương, bác sĩ phải rạch, chọc và hút dẫn lưu mủ, bơm rửa vệ sinh kết hợp dùng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, người bệnh đến khám muộn, các khối áp xe tại vùng bắp tay và bắp chân đều đã tự vỡ nên để lại vết sẹo chi chít như kẻ ô bàn cờ, không thể khắc phục.
Trường hợp khác, nữ 40 tuổi, đến Bệnh viện đa khoa Đức Giang khám trong tình trạng vùng má, nọng cằm, cánh tay hai bên, bụng xuất hiện nhiều khối u cục bất thường. Ba tháng trước, chị nghe lời người quen đến spa tiêm tinh chất giảm mỡ, "song không biết chất tiêm vào người là gì".
Sau kiểm tra, bác sĩ Phạm Duy Linh, khoa Phẫu thuật Tạo hình thẩm mỹ, đã chích rạch những khối áp xe vỡ mủ và làm sạch ổ viêm, kê kháng sinh và các thuốc chống viêm hàng ngày. Một tuần sau, những ổ áp xe không chảy dịch, các cục u xơ đã teo nhỏ.
Hình ảnh vết thương sưng đỏ, chảy dịch sau khi tiêm giảm béo. Ảnh: Bác sĩ Linh cung cấp
Gần đây, các bệnh viện liên tục tiếp nhận nhiều trường hợp tai biến, áp xe, nhiễm khuẩn sau tiêm tinh chất giảm béo tại spa, cơ sở thẩm mỹ nhỏ lẻ. Hầu hết bệnh nhân đến viện trong tình trạng muộn do e ngại, sợ hãi, muốn che giấu việc can thiệp thẩm mỹ, gây khó khăn điều trị.
Phương pháp tiêm tinh chất giảm béo đang rất phổ biến trên các nền tảng xã hội. Các spa hoặc cơ sở thẩm mỹ quay lại quá trình trước - sau tiêm tinh chất để tạo tin tưởng, kèm theo nhiều cam kết như "chỉ cần một liệu trình có thể lột xác" hoặc "không giảm cân không lấy tiền", "siêu hút mỡ, trút bệnh tật". Tiêm tinh chất thu hút nhiều người quan tâm do cần phẫu thuật, chỉ cần tiêm trực tiếp vào vùng cần giảm mỡ, không cần nghỉ dưỡng, ăn kiêng, chi phí rẻ.
Việt Nam có khoảng 100 loại thuốc giảm béo đang lưu hành trên thị trường, gồm hai dạng là thuốc uống và thuốc tiêm. Trong đó thuốc tiêm là những loại như Phosphatidylcholine (PCC), được hòa tan nhờ deoxycholate natri (DC) - một loại muối mật, dưới những cái tên thương mại như Lipostabil, Dermaheal LL hoặc Liponsaure..
"Nhưng dù thuộc dạng nào, nó cũng vẫn quy về ba loại chính, gồm thuốc làm no ống tiêu hóa, thuốc làm chuyển hóa các chất béo trong cơ thể và thuốc gây chán ăn", bác sĩ Linh nói.
Thông thường, khi tiêm Lipostabil vào các mô mỡ, nó sẽ dần dần phá hủy những tế bào mỡ, biến tế bào mỡ thành dạng nhũ tương. Tuy nhiên, sau một thời gian, Lipostabil còn phá hủy luôn màng tế bào của các tổ chức mạch máu, thần kinh, nằm trong vùng ảnh hưởng của thuốc. Một số nguy cơ khác như u mỡ tại chỗ, viêm mô tế bào, sẹo vĩnh viễn, đau nhức, thậm chí hoại tử da, mất thẩm mỹ.
Ngày 7/4/2010, Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) và sau đó là Bộ Y tế của nhiều nước như Pháp, Anh, Đức, Bỉ, Italia, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Đan Mạch, Australia đã ra cảnh báo và cấm sử dụng Lipostabil với mục đích làm tan mỡ. FDA còn nhấn mạnh mọi hành vi quảng cáo, mua bán, lưu hành Lipostabil trên lãnh thổ Mỹ đều bị coi là chống lại luật pháp Mỹ.
Hiện, hai loại hoạt chất tiêm giảm béo phổ biến tại cơ sở spa là Phosphatidylcholine và Deoxycholate. Tại Việt Nam, Bộ Y tế chưa cho phép thực hiện dịch vụ tiêm tan mỡ giảm béo.
Cùng quan điểm, bác sĩ Hoàng Mạnh Ninh, Trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình và Thẩm mỹ, Bệnh viện Bưu điện khẳng định không có sản phẩm hay thuốc tinh chất nào được Bộ Y tế cấp phép tiêm vào người để giảm béo. Nhiều cơ sở đánh tráo khái niệm, sử dụng các sản phẩm hoặc tinh chất được phép tiêm trên bề mặt da để tiêm vào mô mỡ, mục đích che mắt người dùng, vừa không gây nguy hiểm, vừa kiếm lợi nhuận. Trường hợp sử dụng, nếu không giảm được cân, nhân viên spa sẽ nói do ăn uống, không kiêng khem nên không thể bắt đền. Nhiều nơi thuê người mẫu, diễn viên để tiêm tinh chất, tạo lòng tin cho khách hàng.
Một lần hút mỡ chỉ được phép hút 1/10 trọng lượng cơ thể. Còn tiêm tinh chất như enzyme, vitamin vào cơ thể, cam kết hút 5-10 kg là không đúng, theo bác sĩ. Người tiêm chất giảm béo có nguy cơ bị áp xe hoại tử trên bề mặt da tại vị trí tiêm. Nhiều trường hợp viêm xơ cứng, sốc phản vệ. Kể cả khi xử lý xong tai biến, bệnh nhân có nguy cơ về sức khỏe lâu dài khó lường trước.
"Đôi khi, khách hàng không biết chất tiêm vào người có nhãn hiệu gì, liều lượng ra sao, tai biến như nào", ông Ninh cho hay.
Bác sĩ Ninh và kíp đang can thiệp xử lý tổn thương cho bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Theo bác sĩ Linh, có ba nguyên nhân có thể gây xuất hiện tình trạng tai biến sau tiêm thuốc tan mỡ gồm thuốc tiêm tan mỡ không rõ nguồn gốc, kỹ thuật tiêm sai và người thực hiện không đảm bảo vô trùng trong kỹ thuật tiêm.
Đối với kỹ thuật tiêm tiêu mỡ vùng, nếu tiêm quá nông ở trên bề mặt da, thuốc có thể gây loét vùng da tại vị trí tiêm. Còn tiêm quá sâu, hệ quả không chỉ gây hoại tử tại chỗ tiêm mà còn lan đến các vùng khác của cơ thể.
Phương pháp giảm béo an toàn nhất là tập luyện kết hợp dinh dưỡng. Tuy nhiên, béo phì có nhiều nguyên nhân như đang dùng thuốc, nội tiết, tiền sử gia đình. Do đó, để giảm cân, người bệnh cần tìm hiểu cơ thể trước khi áp dụng các phương pháp điều trị.
Bạn nên nắm rõ ưu điểm và nhược điểm của phương pháp giảm béo định lựa chọn để tránh "tiền mất, tật mang". Tuyệt đối không tin vào thuốc, thực phẩm giảm cân nhanh, khiến cơ thể giảm trao đổi chất dẫn đến suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt, mệt mỏi, suy kiệt, thậm chí nguy hiểm tính mạng.
Minh An
*Tên nhân vật đã thay đổi