Hệ thống treo khí nén của xe Land Rover

Thử nghiệm Cross-Link trên nhiều địa hình.

Giàn treo khí nén không phải là phát minh mới. Có những chiếc xe đã trang bị hệ thống này từ những năm 1950. Thật không may, những chất liệu dùng trong sản xuất thời kỳ đó chưa đáp ứng được các yêu cầu về độ bền nên người ta chuộng sử dụng các lò xo xoắn bằng thép hơn là các túi cao su chứa khí nén. Hiện nay, hệ thống treo khí nén áp dụng trong chế tạo xe tải lớn và xe buýt và có tuổi thọ kéo dài hằng trăm ngàn cây số. Nhiều xe du lịch cũng lắp đặt hệ thống này như một trang bị cao cấp, điển hình là dòng E-class mới của Mercedes. Range Rover nghiên cứu và phát triển một hệ thống treo khí nén điện tử mà họ gọi là Cross-Link.

Dưới đây xin giới thiệu hệ thống treo khí nén độc lập Cross-Link thế hệ thứ ba, được lắp đặt trên xe Range Rover. Phía trước xe gắn thanh giằng tương tự như ở hệ thống treo độc lập MacPherson, kết hợp với các túi khí cao su. Phía sau xe được đỡ bằng những cánh tay đòn dùng để xác định vị trí bánh xe, các bộ giảm chấn riêng biệt và túi khí cao su. Lợi thế đầu tiên của việc sử dụng hệ thống dạng này thay cho các lò xo xoắn là giảm bớt được một phần trọng lượng xe vốn không trực tiếp tác động lên giàn treo của xe (unsprung weight). Phần trọng lượng này bao gồm các bánh xe, lốp, trục bánh xe, hệ thống phanh và trên những xe lắp hệ thống treo độc lập, còn cộng thêm một phần của trục cơ sở. Bớt được khối lượng này sẽ cho phép các lốp xe chịu tải tốt hơn trên các điều kiện mặt đường không bằng phẳng mà ít ảnh hưởng đến độ cân bằng của xe, vì vậy cảm giác khi lái sẽ nhẹ nhàng và dễ chịu hơn.

Một lợi thế nữa của hệ thống treo khí nén điện tử trên xe Range Rover là khả năng thay đổi độ cao của xe. Có 4 cấp độ khác nhau được lập trình trong bộ điều khiển, có thể được điều chỉnh thông qua một nút bấm nhỏ gắn trên bảng điều khiển trung tâm. Máy tính ghi nhận những thông số từ các bộ cảm biến độ cao lắp ở mỗi bánh xe, xử lý và điều chỉnh áp lực bên trong các túi khí sao cho xe cân bằng nhất. Ở tốc độ lớn hơn 100 km/h, máy tính sẽ tự động hạ thấp độ cao 20 mm, tăng tính ổn định. Do chiếc xe thể thao đa dụng SUV (Sport Utility Vehicle) Range Rover khá cao, nên có thể hạ thấp hệ thống treo của xe xuống 40 mm ở tốc độ dưới 24 km/h. Một khi tốc độ tăng lên, máy tính sẽ đưa chiếc xe trở về độ cao tiêu chuẩn.

Khoảng sáng gầm xe sẽ thay đổi khi chạy trên địa hình gập ghềnh. Với Range Rover, hệ thống treo khí nén có thể nâng trục trước xe lên 60 mm, lên 50 mm ở trục sau so với tiêu chuẩn. Khi chuyển sang chế độ chạy địa hình (off-road), bộ kiểm soát Cross-Link cũng tự kích hoạt. Cross-Link nối hệ thống treo khí nén phía trước và phía sau xe. Hai van điều khiển, một đặt trước và một ở sau, được sử dụng để kiểm soát luồng khí đi qua đường nối các túi khí.

Với hệ thống treo khí nén điện tử, những chỗ mấp mô hay ổ gà trên mặt đường hầu như không ảnh hưởng đến tay lái. Thông thường, các xe SUV thường khiến cho người ngồi trên xe cảm thấy khó chịu bởi các chuyển động ngang khi chạy vào những địa hình không bằng phẳng (off-road). Cross-Link giảm thiểu độ dao động này khiến ngay cả việc đi lại trong đường rừng cũng không khó khăn hơn là mấy so với khi đi trên phố. Ngoài ra, việc dồn trọng lượng xe tới các bánh xe ít chịu tải giúp tăng độ bám đường.

Nhưng hệ thống treo kiểu này cũng có những nhược điểm nhất định. Nếu các đường dẫn khí, nối các túi khí ở bánh trước và bánh sau tới bộ nén bị gãy, Cross-Link sẽ mất tác dụng và độ nhún của xe ở mức thấp nhất. Biết rõ điều này, Range Rover đã bố trí sao cho những đường dẫn khí được bảo vệ cẩn thận, tạo ra một chiếc xe có hệ thống treo tốt hàng đầu trên thị trường.

X.O. (theo Canadian Driver)