Trong hơn một thập kỷ, ông Kazuhide Inoue, 73 tuổi, đã âm thầm bảo vệ trẻ em ở Fukuoka, khi thường xuyên dọn dẹp bên trong những hòm thư màu trắng ở thành phố phía tây Nhật Bản.
Đây là những hòm thư đặc biệt, được gọi là shiroposuto (hòm thư trắng), dành riêng cho những người muốn vứt tranh ảnh, sách báo, tạp chí khiêu dâm một cách kín đáo, tránh cất giữ chúng ở nhà và rơi vào tay trẻ em.
"Ấn phẩm khiêu dâm từng bị vứt bừa bãi trên đường phố Fukuoka, trước khi những hòm thư này được lắp đặt", ông Inoue nói.
Nhật Bản không có nhiều thùng rác công cộng, do người Nhật thường mang rác về nhà. Thùng rác đã gần như biến mất trên đường phố nước này sau vụ tấn công khí độc trên tàu điện ngầm Tokyo năm 1995.
Một hòm thư shiroposuto ở Komae, Tokyo bị loại bỏ gần đây. Ảnh: Guardian
Nhật Bản từ lâu hợp pháp hóa ngành công nghiệp tình dục và người trưởng thành ở Nhật có thể mua ấn phẩm khiêu dâm từ nhiều nguồn. Tuy nhiên, ảnh hưởng tiêu cực của ấn phẩm khiêu dâm thời hậu chiến đã thúc đẩy một nhóm phụ nữ ở thành phố Amagasaki, tỉnh Hyogo thiết lập các shiroposuto đầu tiên vào năm 1963. Mô hình này sau đó dần được phổ biến ở các địa phương khác.
"Các bà mẹ đã dẫn đầu chiến dịch lắp đặt shiroposuto để ngăn con cái tiếp xúc với ấn phẩm khiêu dâm", Yuko Obi, chuyên gia xã hội học tại Đại học Tokyo Keizai, cho biết.
Hòm thư shiroposuto đầu tiên ở Tokyo xuất hiện năm 1966 và tăng lên 500 chỉ trong vòng ba năm. Hầu hết shiroposuto được lắp bên ngoài nhà ga xe lửa, nơi người lớn đến vứt tạp chí khiêu dâm, để tránh bị bạn bè, đồng nghiệp, hàng xóm phát hiện.
"Vào ban đêm, khi đường phố vắng vẻ, đàn ông mọi lứa tuổi đến để bỏ tạp chí khiêu dâm vào thùng", một tài xế taxi ở Fukuoka nói.
Một hòm thư shiroposuto ở tỉnh Fukuoka, Nhật Bản. Ảnh: Guardian
Nhưng gần đây, sự bùng nổ của nội dung khiêu dâm trực tuyến đã khiến những hòm thư này trở nên lỗi thời và chúng trở nên giống với thùng rác hơn, khi công dụng bảo vệ trẻ em dần hạn chế.
"Mô hình shiroposuto thành công vào những năm 1960, nhưng xã hội Nhật Bản và xu hướng truyền thông, giải trí đã thay đổi", chuyên gia Obi nói. "Trước đây có rất nhiều ấn phẩm khiêu dâm lưu hành, nhưng chúng đã trở nên ít đi trong thời đại kỹ thuật số".
Không rõ còn bao nhiêu shiroposuto trên đường phố Nhật Bản còn sót lại, dù tại một số địa phương, những hòm thư này vẫn thu gom được lượng lớn ấn phẩm, đặc biệt là những nơi đàn ông lớn tuổi duy trì thói quen cũ.
Truyền thông Nhật Bản cho rằng chỉ còn một hòm thư shiroposuto ở Tokyo và ở Mitaka. Năm 2024, giới chức Nagasaki đã đóng một số shiroposuto sau khi lượng ấn phẩm thu gom được giảm mạnh.
Một nguyên nhân khác khiến shiroposuto kém phổ biến là do chiến dịch dài hạn của Nhật Bản nhằm xóa bỏ, hạn chế hiện diện của hình ảnh nhạy cảm, khiêu dâm tại không gian công cộng, đặc biệt tại trước thềm các sự kiện quốc tế lớn.
Các chuỗi siêu thị tiện lợi lớn đã thông báo ngừng phát hành ấn phẩm khiêu dâm trước thềm Giải vô địch Rugby thế giới năm 2019 và Thế vận hội Tokyo 2020, do lo ngại chúng làm hoen ố hình ảnh đất nước.
Các máy bán tạp chí khiêu dâm tự động được lắp đặt từ những năm 1970 cũng bị đưa vào diện loại bỏ, chỉ còn duy trì số ít tại các thị trấn hẻo lánh.
Dân số già hóa của Nhật Bản có thể giúp shiroposuto tồn tại thêm một thời gian, nhưng chuyên gia Obi tin rằng chúng sắp biến mất hoàn toàn, một phần do chi phí duy trì.
"Chúng cũ kỹ và hoen rỉ, cần sửa chữa, nhưng không phải ai cũng muốn chi ngân sách cho việc đó", bà giải thích. "Việc thu gom ấn phẩm bên trong thường do một quan chức giáo dục địa phương đảm nhận, đôi khi có cảnh sát đi cùng. Do đó, tôi nghĩ số lượng shiroposuto sẽ tiếp tục giảm".
Đức Trung (Theo Guardian, Kyodo, Mainichi)