Người gửi: Luật sư Trần Vũ Hải
Gửi tới: Ban Biên tập
Tiêu đề: Hãy sáng suốt!
Vài ngày qua trên nhiều trang báo viết và điện tử tràn ngập các tin tức về nghi án bán độ của đội U23 Việt Nam tại SEA Games 23. Thực hư chưa rõ nhưng có nhiều bài viết và bạn đọc đã kết tội một số cầu thủ bán độ trong hai trận đấu với Myanmar và Malaysia. Về sự việc này chúng tôi có những nhận xét như sau:
1. Có một số bài báo trích đăng những cụm từ kết tội đặc biệt nghiêm trọng như “phản bội Tổ quốc”, “bán nước”... trong khi đến thời điểm này đây mới chỉ là một nghi án bán độ, không liên quan đến những tội danh tầy đình trên.
2. Việc đăng quá dầy những thông tin về nghi án này khiến người đọc cảm tưởng báo chí đang câu khách, không nhằm mục đích thông tin khách quan trung thực và có liều lượng hợp lý, phần lớn những thông tin là suy diễn, bình luận chủ quan.
3. Một số thông tin được đưa ra không chính xác, thậm chí chứng tỏ người đưa tin không hiểu biết pháp luật. Ví dụ:
- Có báo cho biết, lẽ ra một số cầu thủ bị cơ quan an ninh Việt Nam bắt khẩn cấp tại Philippines. Điều này không thể xảy ra vì khi bắt người trên lãnh thổ Philippines phải tuân theo pháp luật của Philippines. Nếu việc bắt người ấy xảy ra là thiếu tôn trọng pháp luật nước bạn, dẫn đến hành vi xâm phạm pháp luật quốc tế nghiêm trọng hơn rất nhiều so với nghi án bán độ.
- Có báo đưa tin, cơ quan an ninh đã nắm rõ nội dung các cuộc trao đổi qua điện thoại của một số cầu thủ với trùm cá độ. Theo luật pháp Việt Nam, việc ghi âm trong trường hợp này nếu có là trái pháp luật vì xâm phạm đến bí mật riêng tư của công dân. Có báo lại cho rằng việc các cầu thủ được dùng điện thoại di động thoải mái ở Philippines là để giăng bẫy, nói thế có nghĩa LĐBĐVN khuyến khích các cầu thủ bán độ để “bắt tận tay”, chắc chắn không phải là ý đồ của lãnh đạo LĐBĐVN.
- Có báo khẳng định có một số cầu thủ làm đơn tố cáo đồng đội bán độ, nhưng các cầu thủ, LĐBĐVN và thủ trưởng cơ quan điều tra đều khẳng định đến nay chưa có đơn tố cáo nào.
- Có báo trước đây quả quyết HLV Riedl đã được các trợ lý thông báo về khả năng bán độ của cầu thủ nên đã thay đổi đấu pháp thi đấu, trong khi ông Riedel khẳng định không có thông tin về việc này.
4. Có bài báo còn miêu tả rất cặn kẽ về việc bán độ, môi giới bán độ, chia tiền bán độ nhưng lại không đưa ra được những tình tiết, căn cứ cụ thể nào để xác định đó là sự thật.
5. Nhiều bài báo lên án một chiều về việc các cầu thủ đòi tiền thưởng trước trận chung kết, tuy nhiên ít bài phân tích việc chính lãnh đạo Liên đoàn treo giải thưởng, thậm chí từng trận, trong khi các cầu thủ không đòi hỏi điều đó. Nhưng một khi lãnh đạo đã cam kết, cầu thủ có quyền biết khi nào sẽ được thưởng và mức thưởng bao nhiêu. Mọi sự thiếu minh bạch về tài chính luôn gây nên những bức xúc cho những người liên quan không chỉ trong bóng đá.
6. Một số lãnh đạo của LĐBĐVN và Ban huấn luyện đội tuyển có những phát biểu trái chiều nhau. Thậm chí có lãnh đạo phê phán quá mức các cầu thủ chỉ đáng tuổi con cháu mình và cũng là “sản phẩm” của chính họ, cho thấy họ còn thiếu độ lượng và trách nhiệm đối với các cầu thủ, biểu hiện thái độ đổ thêm dầu vào lửa.
7. Một số bài báo đã đi quá xa trong việc lên án các cầu thủ, thậm chí xâm phạm đến quyền nhân thân của họ, miêu tả họ như những người mất hết tư cách, mà chỉ mới một hai tuần trước báo chí và cổ động viên còn tung hô họ quá mức.
8. Trong khi cố gắng khẳng định việc bán độ là có thật, hiếm có phóng viên nào đặt ngược lại sự vô lý về những trận nghi bán độ lại toàn thắng. Cả hai đội Myanmar và Malaysia đều là những đội mạnh ở Đông Nam Á và họ có quyết tâm cao trong việc chiến thắng Việt Nam. Không ai dám khẳng định Việt Nam sẽ thắng họ dễ dàng. Nếu nhiều cầu thủ Việt Nam thực sự có ý định bán độ, Việt Nam sẽ thua hoặc hoà trong hai trận đó.
9. Việc các cầu thủ Việt Nam vốn có thể lực chưa tốt xuống phong độ là điều hết sức bình thường vì trong vòng 6 ngày họ phải đá 4 trận và trước đó họ đã cầy ải liên tục ở Agribank Cup. Ngoài tốp cầu thủ nghi can, một số cầu thủ khác cũng xuống phong độ, chơi chưa tốt, nhưng cuối cùng vẫn thắng đối thủ. Không thể coi việc xuống phong độ là dấu hiệu của việc bán độ. (Ví dụ, một hậu vệ nổi tiếng thế giới là Rio Ferdinand xuống phong độ khiến cho Manchester lao đao nhưng không một ai nghi ngờ rằng cầu thủ này bán độ).
Theo chúng tôi, trong khi đang chờ kết luận chính thức của cơ quan điều tra, báo chí không nên tiếp tục đưa những thông tin theo dạng suy diễn, không chính thức và không có căn cứ. Lãnh đạo LĐBĐVN không nên có những phát ngôn, bình luận gì về những việc chưa rõ ràng trước các cơ quan thông tin đại chúng, làm ảnh hưởng đến lợi ích, nhân phẩm của những thành viên của mình, chỉ cung cấp cho báo chí những thông tin, quan điểm đã được khẳng định. Tốt nhất LĐBĐVN cần có một phát ngôn viên chính thức để cộng tác với báo chí, tránh những thông tin sai lệch, quy chụp tiếp tục tiếp diễn.
Báo chí không nên đăng những tin tức xúc phạm danh dự các cầu thủ vì đằng sau họ còn có gia đình, người thân, không đăng ảnh của các cầu thủ nếu họ chưa cho phép, kể cả nếu họ thực sự phạm tội thật thì những quyền nhân thân của họ cũng cần được tôn trọng.
Các nhà báo, cổ động viên và quan chức bóng đá hãy sáng suốt, tạo điều kiện để cơ quan điều tra làm việc và các cầu thủ giải trình mà không có bất cứ áp lực nào.