'Hạt tương tư' tuổi học trò

Chẳng ai biết những cái cây to lớn ấy có trên đồi tự bao giờ. Nhưng với những sinh viên như chúng tôi, sống trong những căn phòng trọ chật chội, giữa một thị trấn nhỏ xíu đang trong quá trình đô thị hóa bị thì ngọn đồi với những tán cây ấy thực sự là một thiên đường.

Những cây tương tư cũng giống như tất cả những cây khác trên ngọn đồi này, xanh, cao và rợp bóng. Tất cả những gì chúng tôi - những người nghiên cứu về thực vật - biết được về loại cây này là nó là cây thân gỗ, thuộc họ đậu đỗ.

Ngay cái tên tương tư cũng là ai đó nghĩ ra đặt cho cây. Cái tạo cho nó sự khác biệt và được chúng tôi chú ý nhiều đến là những cái hạt của nó - hạt tương tư.

Những hạt nhỏ bằng hạt đậu đen, dẹt và đỏ bóng. Cũng có nhiều hạt màu cam, màu đỏ nhạt. Thực sự thì chúng tôi đã gọi chúng là hạt tương tư, rồi mới đem cái tên đầy phiền muộn ấy gọi cho cây.

Cũng không nhớ ai là người đầu tiên mang những hạt tương tư ấy về xóm trọ sau những buổi chiều leo đồi chơi ngày ấy. Chỉ nhớ rằng những cái hạt nhỏ xíu kì diệu ấy đã làm chúng tôi thích thú, thi nhau nhặt nhạnh, kiếm tìm. Cây tương tư thường mọc bên sườn đồi thoai thoải, nghiêng cành về phía dốc.

Chúng tôi không để ý cây ra hoa, kết quả tự bao giờ. Chỉ biết rằng sau mỗi kì nghỉ hè lên là đến mùa quả tương tư khô nỏ, nứt bung lần vỏ ngoài để rơi ra những hạt ngọc đỏ bên trong.

Những chiều ngày ấy, khi mùa hè ngột ngạt còn dai dẳng, khi phố xá tan tầm ồn ào náo nhiệt hơn, chúng tôi lại rủ nhau lên đồi chơi. Để tránh cái nóng ngút người, để tập thể dục, để trốn nỗi buồn và để nhặt hạt tương tư.

Một xóm trọ nhỏ, từng ấy con người, nỗi buồn nhiều như hạt tương tư rơi rụng. Buồn đến mức bây giờ ngồi nhớ lại vẫn thấy buồn y hệt ngày ấy.

Cái xóm trọ nhỏ luôn rộn rã tiếng cười, những trò đùa nghịch ngợm. Nhưng có bao nước mắt, bao tiếng thở dài não nuột mỗi đêm không thể biết hết. Vậy là những buổi chiều hiu hắt, chúng tôi lên đồi, nhảy chân sáo trên con đường nắng chiếu xiên xiên trong khi những nỗi niềm đè nặng trên vai, trên lưng, trong tâm trí.

Và dù đi theo con đường nhựa uốn lượn quanh sườn đồi hay men theo những bậc thang rêu mục trong rừng (để cho có cảm giác như đang thám hiểm một khu rừng nguyên sinh hoang sơ nào đó) thì cuối cùng chúng tôi cũng gặp cây tương tư.

Vào mùa hạt cây rơi nhiều thành những chấm đỏ li ti trên nền đất nâu xốp. Chúng tôi thích những hạt tròn, đỏ bóng, hay đôi khi có những hạt có hình thù là lạ. Có nhỏ nhặt được một hạt hình (gần như) trái tim đã nâng niu sung sướng và được cả xóm ngưỡng mộ.

Hạt tương tư nhặt về để ngắm, để khoe nhau, để cho vào lọ nhựa rồi thắt nơ để trên bàn học, để xếp thành hình trái tim và tên người mình thầm thương trộm nhớ đỏ chói rồi lại vội xóa đi ngay, để anh chàng lãng mạn tìm đủ một nghìn hạt đỏ bóng tặng người con gái dấu yêu…

Chúng tôi thường leo đến đỉnh đồi, ngồi bên sườn dốc phía tây ngắm mặt trời lặn. Và đi xuống nhặt hạt tương tư khi nắng đã gần tắt heo hắt. Cặm cụi trong nhá nhem, dưới gốc cây ngai ngái mùi đất, mùi cỏ, lần tìm những hạt đỏ nhỏ nhoi, không hiểu sao chúng tôi thấy vô vọng, thấy muốn khóc như đang kiếm tìm niềm vui, tình yêu và hạnh phúc nhỏ bé giữa cuộc đời.

Nhưng suốt mùa hạt rơi, không ngày nào chúng tôi không lên đồi, để kiếm tìm, để hi vọng, cũng như không ngừng sống, không ngừng yêu để làm vui, để làm đau lẫn nhau, và rất nhiều khi, làm đau chính mình.

Giờ đây, khi những tháng ngày ấy đã lùi xa thăm thẳm, khi đã quay cuồng với cuộc sống mà ở đó chỉ cần ngơi một phút cố gắng là bị chìm, có đôi khi chúng tôi thoáng nhớ về những hạt tương tư nhỏ bé, để rồi từ đấy kỷ niệm ùa về dữ dội, tươi mới và đớn đau.

Những hạt tương tư ngày ấy giờ đây khuất sâu trong miền tiềm thức của mỗi người, nhưng sắc màu ấy không bao giờ tắt, hạt tương tư vẫn đỏ bóng, vẫn lấp lánh nhắc chúng tôi về một thời đã từng sống, và đã từng yêu như thế…

 Hoài Thu