"Khi hát nhép đã được nâng lên thành một dạng công nghệ số, thì ngay cả những người trong nghề cũng khó mà phát hiện", đó là lời khẳng định của một chuyên gia làm nhạc trong giới showbiz Hà Nội. Trước những chiêu hát nhép tinh vi, chuyên nghiệp, ông Lê Nam - Trưởng phòng quản lý biểu diễn, Cục Nghệ thuật biểu diễn - cũng phải thừa nhận rằng: "Để kiểm tra được rất khó khăn". Theo ông Nam, các ca sĩ có nhiều cách qua mặt nhà quản lý, trong đó phổ biến phương thức thu lời và nhạc thành hai bản riêng. Một bản chỉ có nhạc, được phép sử dụng như mini disc thay dàn nhạc sống. Một bản có cả lời và nhạc, sử dụng để hát nhép. Thậm chí, ngay trong một đĩa nhạc, ca sĩ thu lời từng đoạn, nhất là những chỗ âm vực khó, cần luyến láy. "Chúng tôi không thể bỗng nhiên nhảy lên sân khấu bắt họ dừng lại để kiểm tra, dù với những người chuyên nghiệp, chỉ cần nghe họ cũng biết ca sĩ có lip-sync hay không", ông Nam nói.
 |
|
Ca sĩ Hồ Quỳnh Hương. |
Bà Gia Bảo - bầu show của ca sĩ Kasim Hoàng Vũ - cho rằng, từ một vài chương trình truyền hình trực tiếp cần thiết phải hát lip để đảm bảo âm thanh, nhiều ca sĩ đã lạm dụng điều đó để phục vụ cho mục đích riêng. Ca sĩ Hiền Thục cho biết: "Tuy không phải là lời đề nghị trực tiếp, nhưng trong những chương trình ca nhạc lớn, có truyền hình, chúng tôi luôn được gợi ý về việc sử dụng những bài hát đã thu sẵn để đảm bảo chất lượng âm thanh, đường truyền". Còn Hồ Quỳnh Hương, người thường kết hợp ca hát với vũ đạo trên sân khấu, khẳng định có nhiều chương trình truyền hình buộc ca sĩ phải hát nhép, bởi ngoài việc đảm bảo âm thanh cho hàng triệu khán giả xem truyền hình, nhà đài không muốn xảy ra sơ xuất khiến cho cả một show diễn phải "bể".
Nhiều người trong giới nhạc nhận định, để đảm bảo cho một ca khúc mà cả âm thanh và vũ đạo đều chuẩn là điều rất khó. Hồ Quỳnh Hương tâm sự, đứng không hát đã khó, hát và nhảy một mình thì mất sức, hát và nhảy với cả vũ đoàn lại càng khó khăn gấp bội. Bản thân Quỳnh Hương những ngày đầu mới đi hát, không ít lần vì nhảy mà quên mất lời, hoặc vì tập trung vào hát mà quên nhảy. Vì thế, cô cho biết, trong một show dài, ca sĩ thường lồng vào chương trình của mình 1-2 ca khúc lip-sync, nhằm đảm bảo độ chính xác và chuẩn cho những ca khúc đòi hỏi ca sĩ phải có vũ đạo đẹp như diễn viên múa. Tuy nhiên, theo giọng ca đất mỏ, điều đó chỉ có thể chấp nhận được đối với show riêng của một ca sĩ. Còn trong chương trình chung, cần có sự công bằng. Hát sống sẽ giúp phân biệt đẳng cấp của từng người. Ca sĩ Quang Vinh bức xúc: "Toàn bộ ca sĩ hoặc là hát lip, hoặc là phải hát sống trong một một chương trình chứ đừng có chuyện người thế này người thế khác thì quả thật không công bằng".
Tuy nhiên, nhiều ca sĩ cho rằng hát lip cũng chưa hẳn là sướng. Tùng Dương - giải nhất Sao Mai Điểm hẹn - nói: "Mỗi lần phải hát lip, tôi cảm thấy thật khó khăn, cứ nơm nớp lo không biết mình "đớp" có chệch lời không. Tôi nghĩ mình hoàn toàn đủ tự tin để hát sống trong bất kỳ chương trình nào". Hồ Quỳnh Hương lại khẳng định, với khả năng hát live của mình, cô sẵn sàng đương đầu với sân khấu mà không cần tới lip-sync. Thậm chí, mỗi lần hát lip, Quỳnh Hương luôn rơi vào tình trạng "đơ". "Tôi thích hát live, như thế cảm thấy thoải mái và sung hơn nhiều", Hương tâm sự.
 |
|
Ca sĩ Quang Vinh. |
Ông Hoàng Tuấn - người quản lý của ca sĩ Đan Trường - vô cùng bức xúc khi cho rằng, chính sự quản lý lỏng lẻo của các đơn vị tổ chức biểu diễn đã tiếp tay cho các ca sĩ có cơ hội hát nhép. "Bộ VHTT chỉ quan tâm tới chuyện ca sĩ hát ca khúc gì, mặc trang phục gì trên sân khấu mà quên mất chuyện kiểm tra ca sĩ ấy có hát bằng giọng thật hay không. Đó chính là một kẽ hở rất lớn cho những ca sĩ lười nhác, lừa đảo khán giả", ông Tuấn gay gắt.
Về chuyện luật để kẽ hở cho các chương trình truyền hình yêu cầu ca sĩ hát nhép, theo ông Lê Nam, điều đó còn phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể. Có những trường hợp ngay cả nhà quản lý cũng phải chiếu cố, chẳng hạn những chương trình truyền trực tiếp có số lượng lớn khán giả theo dõi, những chương trình xuyên Việt phải đi lại nắng mưa thất thường, ốm đau... trong khi đó, nhu cầu khán giả được diện kiến trực tiếp ca sĩ lại không thể huỷ bỏ. "Pháp luật dù chặt chẽ tới đâu mà con người ý thức kém, họ vẫn tìm mọi cách để lách luật. Chúng tôi không muốn quá o ép ca sĩ, quan trọng là tự giác và đạo đức của mỗi người", ông Nam nói. "Khi hát nhép, ca sĩ sẽ không để tâm cho bài hát, như vậy còn gì là sự truyền cảm nữa. Mỗi người nên tự tạo phong thái cho chính mình. Đầu tiên hát sống có thể chưa hay. Nhưng cứ dần dần, có chân thành, có tâm ắt trời sẽ thương. Thành công sẽ đến với những ai có đạo đức", bà Bảo thẳng thắn.
Là một trong những đơn vị tổ chức hoạt động biểu diễn chuyên nghiệp lớn nhất TP HCM, công ty Cát Tiên Sa thể hiện rõ tiêu chí của mình trong những chương trình ca nhạc là "kiểm soát tối đa trong khả năng có thể tình trạng hát nhép". Trong chương trình Giai điệu bạn bè do Cát Tiên Sa phối hợp với đài truyền hình TP HCM tổ chức, người phụ trách chính, chị Tường Vân, cho biết: "Chúng tôi không bao giờ chủ trương cho một ca sĩ hát nhép cho dù người đó có chuyên môn cao hay không cao. Chương trình của chúng tôi đều được phúc khảo trước Sở Văn hóa Thông tin và phải thực hiện đúng những gì đã được kiểm duyệt. Tuy nhiên trong thực tế lại có rất nhiều trường hợp ngoài ý muốn xảy ra ngoài tầm kiểm soát, ví dụ: tự ca sĩ thỏa thuận với âm thanh để thực hiện việc hát nhép, chúng tôi có phát hiện thì cũng là trong lúc họ đang hát, không thể bắt dừng lại được. Chúng tôi chỉ là nạn nhân trong việc này".
Ông Hoàng Tuấn đề nghị: "Đã phạt thì phải phạt nặng vào và làm thật nghiêm, truy tận gốc ai đã đề nghị, yêu cầu hát nhép chứ không nên quy chụp tội cho riêng ca sĩ. Làm như vậy thì mới có hiệu quả chứ quy chế ra đời mà cứ vừa nhìn vừa nói thì tôi không biết bao giờ mới chấm dứt được tình trạng này".
Lê Bảo - Đỗ Duy