Khi khai mạc buổi diễn lúc 9h ngày 16/9, Ban quản lý khu di tích Lăng Ông thực hiện lễ Xây chầu, bắt nguồn từ lễ Đại bội, theo nghi thức tế lễ cung đình triều Nguyễn.
Cùng ngày, TP HCM đã công bố đổi tên đường Đinh Tiên Hoàng (đoạn từ cầu Bông đến đường Phan Đăng Lưu) thành đường Lê Văn Duyệt.
Trích đoạn hát bội "Tạ Ôn Đình".
Xuyên suốt hai ngày lễ giỗ, đoàn Nhà hát nghệ thuật hát bội TP HCM biểu diễn luân phiên các vở “Đức thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt” và các tuồng "Thuyết Đường", "San Hậu I, II, II”… để tái hiện cuộc đời Ông, cũng như giúp người đến viếng hiểu thêm về nét đẹp nghệ thuật tuồng cổ.
Xuất hiện vào khoảng thế kỷ 13 đến nay, qua hơn 700 năm, hát bội hiện nỗ lực tiếp cận khán giả với lời ca câu hát trau chuốt hơn, kịch bản được dựng với tiết tấu nhanh hơn. Các nghệ sĩ cũng trau dồi giọng hát. Nghệ sĩ Nguyễn Văn Hà (Gia Lai) cho biết: "Được khán giả tán thưởng, cùng vui buồn, giận dữ với nhân vật là hạnh phúc, động lực của những nghệ sĩ hát bội như chúng tôi".
Trong cánh gà trước giờ diễn, kĩ thuật viên hỗ trợ các nghệ sĩ chỉnh sửa trang phục lần cuối.
Các nghệ sĩ tất bật sau cánh gà. Hình thức hát bội có một nét riêng, đó chính là trang phục và cách dặm mặt, hóa trang của diễn viên. Để qua nét mặt, xiêm y của họ, người xem biết ngay đó là tướng văn hay võ, trung thần hay nịnh thần.
Từ 8h, các nghệ sĩ của đoàn có mặt tại khu vực miếu thờ trong Lăng Ông - Bà Chiểu để ôn lại lời thoại và trang điểm chuẩn bị cho các vở diễn.
Tên hát bội xuất phát từ việc người xưa thấy các diễn viên phải bội (đắp, gắn thêm) lên người cờ phướn, mủ mão cầu kỳ. Nhưng trong cung đình thời phong kiến xưa kiêng kỵ từ bội vì nó có trong từ bội ơn, bội nghĩa nên đổi “bội” thành “bộ”. Từ đó, bộ môn nghệ thuật còn có tên là hát bộ (hoặc hát tuồng), vì các diễn viên khi hát phải kèm cử chỉ, điệu bộ để lột tả vai diễn.
Nghệ sĩ Nguyễn Thanh Bình cùng vợ có hơn 15 năm trong nghề hát bội. Ông cho biết: "Đến với nghề hát là một cái duyên lớn với vợ chồng mình và được biểu diễn ở Lăng Ông vào ngày giỗ Đức thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt là vinh dự cho cả hai. Ông không những là một vị tướng tài, ông cũng là người có công phát triển và gìn giữ nghệ thuật hát bội".
Biểu diễn liên tục hai ngày 16-17/9, từ 9h đến 19h, các nghệ sĩ thấm mệt. Nhưng ai cũng cố gắng hết sức phục vụ khán giả.
Khi vở diễn kết thúc, Ban quản lý khu di tích Lăng Ông cùng các nghệ sĩ thực hiện nghi lễ Tôn Vương và kết thúc lễ giỗ.
Lăng Ông Lê Văn Duyệt, nơi diễn ra chương trình hát bội. Đây cũng là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng lâu đời của người thành phố, xây dựng từ khoảng thế kỷ 19, được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1988. Ngoài thờ Đức thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt, dân còn thờ các bậc tiền hiền, hậu hiền và các anh hùng liệt sĩ.
Phương Phương