Sách trắng Bitcoin
Ngày 31/10/2008, Satoshi Nakamoto - được mệnh danh là "cha đẻ" của Bitcoin nhưng vẫn ẩn danh cho đến nay - phát hành sách trắng về tiền số này. Ông soạn ra một danh sách cần thiết, gửi đến những người có cùng mục tiêu tạo ra một đồng tiền kỹ thuật số không bị kiểm soát, thông qua diễn đàn mã hóa Metzdow.
Email đính kèm sách trắng Bitcoin của Satoshi Nakamoto.
Thư của Nakamoto có tiêu đề "Bitcoin P2P e-cash paper". Nội dung sách trắng kèm theo giải thích rằng tiền kỹ thuật số hoàn toàn giao dịch ngang hàng (P2P) và không yêu cầu bên thứ ba xác thực. Thông qua mạng ngang hàng, Bitcoin sẽ giải quyết tốc độ giao dịch nhanh gấp đôi, cho phép người tham gia mạng ẩn danh và được bảo mật thông qua thuật toán đồng thuận (PoW).
Khi đó, sách trắng Bitcoin không được tiếp nhận theo cách mà mọi người mong đợi. Chỉ một số ít người xem email của Nakamoto, nói lên suy nghĩ và mối quan tâm của họ.
"Satoshi với tầm nhìn của mình đã giải quyết những vấn đề mà những người đi trước chưa làm được", Leo Matchett, người đồng sáng lập và CEO công ty làm phim Decentralized Pictures, một trong những người tiếp cận sách trắng Bitcoin đầu tiên, nói với CoinTelegraph.
Các chuyên gia khác cũng đánh giá sách trắng "là sự khởi đầu của kỷ nguyên mới về hệ thống tiền tệ" vì đã đưa ra ý tưởng phân quyền có nhiều giá trị hơn là tập trung hóa. Mục đích ban đầu của Nakamoto với Bitcoin là giải quyết nhiều vấn đề khi giao dịch.
Khởi chạy mạng Bitcoin
Sau khi sách trắng ra đời, các cuộc thảo luận về Bitcoin ngày một tăng. Mạng Bitcoin khởi chạy đầu năm 2009 dưới sự điều hành của chuyên gia Hal Finney của PGP Corporation. Finney nổi tiếng trong giới tiền điện tử, là người đã tham gia vào quá trình giao dịch Bitcoin đầu tiên. Sau khi thiết lập, ông đăng lên Twitter rằng đang "vận hành Bitcoin".
Tweet của Hal Finney về việc vận hành Bitcoin năm 2009.
Finney, mất năm 2014 vì bị bệnh, mô tả công việc của ông với Nakamoto hoàn toàn bí ẩn. Ông cho biết đã bắt đầu khai thác Bitcoin trên cái gọi là "khối 70 gì đó". Sau một số email trao đổi, Nakamoto gửi cho ông 10 Bitcoin để kiểm tra xem mạng giao dịch có vận hành trơn tru không.
Các mạng giao dịch chưa yêu cầu về chi phí, nên phí giao dịch 10 coin này bằng 0. Bitcoin cũng vô giá trị khi đó, nhưng giao dịch đã giúp cả hai sửa một số lỗi quan trọng trong những ngày đầu.
Một năm sau, 2010, giao dịch Bitcoin thương mại đầu tiên diễn ra.
10.000 Bitcoin cho 2 chiếc pizza
Giá của Bitcoin được ấn định trên sàn giao dịch phi tập trung ngày 5/10/2009, khởi điểm ở mức 1 USD = 1.309,03 Bitcoin, hoặc 1 Bitcoin = 0,00076 USD. Nhưng các giai dịch thương mại đầu tiên phải hơn nửa năm sau đó mới được thực hiện.
Ngày 18/5/2010, trên diễn đàn Bitcointalk, nhà phát triển Laszlo Hanyecz cho biết đã mua 10.000 Bitcoin và đề nghị trả cho một thành viên số coin này nếu họ nhận giao cho ông 2 chiếc pizza lớn.
Bài đăng vấp phải sự hoài nghi lớn, vì lúc đó 10.000 Bitcoin không đáng giá bằng một chiếc pizza. Nhưng tới 22/5, Hanyecz thông báo "đã giao dịch thành công".
Thông báo mua pizza thành công bằng Bitcoin của Hanyecz.
Dù giá trị thấp và quy mô cộng đồng nhỏ, việc mua được một món đồ nào đó bằng Bitcoin được đánh giá là cột mốc quan trọng. Ngày 22/5 được cộng đồng tiền điện tử gọi là Bitcoin Pizza Day. Nếu tính giá trị Bitcoin ở hiện tại, 2 chiếc pizza trên có giá hơn 650 triệu USD.
Tháng 5/2011, nhà đầu tư Bitcoin đầu tiên Greg Schoen đăng một dòng tweet nổi tiếng. Trong đó, ông tỏ ra hối tiếc vì đã bán 1.700 Bitcoin với giá 0,3 USD, khi đồng này đạt mức 8 USD. Còn hiện ông có thể tiếc nuối hơn bởi số Bitcoin trên tương đương 120 triệu USD.
Greg Schoen mua Bitcoin khi giá đạt 0,06 USD và bán khi ở mức 0,3 USD.
Bitcoin bắt đầu thu hút sự chú ý từ năm 2012 khi có nhiều bài báo nhắc đến đến tiền số này trên toàn cầu. Giá đồng coin này tăng đều và cán mốc 1.000 USD vào tháng 3/2013. Nhưng vào tháng 2/2014, sàn giao dịch Bitcoin Mt.Gox nộp đơn phá sản tại Nhật Bản do để mất 750.000 Bitcoin của khách hàng và 100.000 Bitcoin của chính sàn này, uy tín của tiền số này giảm mạnh, từ đỉnh 1.242 USD xuống còn 152 USD.
Tuy vậy, đến cuối 2017, Bitcoin lại lập đỉnh mới 20.000 USD mỗi đồng. Nhưng trước những hạn chế của chính phủ Trung Quốc, giá tiền số này đã quay về mốc 10.000 USD vào năm 2018 và xuống chưa đến 4.000 USD trong năm 2019.
Từ tháng 9/2020, Bitcoin lại liên tục tăng mạnh về giá trị. Đến tháng 5 năm nay, giá mỗi đồng tiền số này đạt 63.000 USD. Trước khi chạm mốc 66.998 USD cuối tháng 10, Bitcoin từng xuống mức 30.000 USD vào tháng 6 trong bối cảnh bị chỉ trích vì tiêu tốn điện năng và bị đàn áp tại Trung Quốc.
Tương lai Bitcoin
Từ một đồng tiền số đầy sự hoài nghi, Bitcoin phát triển mạnh hơn nhờ được hỗ trợ bởi các ngành công nghiệp khai thác, cũng như nhiều tổ chức chính phủ trên thế giới. Đầu năm nay, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên chấp nhận Bitcoin.
Hôm 19/10, Quỹ hoán đổi (ETF) đầu tiên dựa trên Bitcoin được niêm yết ở sàn chứng khoán New York, giúp giá trị tiền số này tăng mạnh. Theo PlanB, người nổi tiếng với mô hình Stock to Flow định giá riêng cho Bitcoin cho biết, giá trị tiền số sẽ vượt ngưỡng 100.000 USD vào tháng tới. Hồi tháng 6, ông đoán gần chính xác các mức giá Bitcoin đạt được vào tháng 8, 9 và 10 với các mốc là 47.000 USD, 43.000 USD và 63.000 USD.
Phố Wall từng hoài nghi về Bitcoin. Tuy nhiên, theo một phân tích nội bộ bị rò rỉ, giới phân tích tại đây cho rằng giá tiền điện tử này có thể vượt 300.000 USD mỗi đồng trong năm nay.
Ở tương lai xa, Michael Saylor, CEO hãng phân tích kinh doanh MicroStrategy, cho rằng sẽ không có gì ngăn cản đà tăng của Bitcoin 10 năm tới. Ông dự đoán tổng giá trị vốn hóa thị trường của Bitcoin có thể chạm mức 300.000 tỷ USD về dài hạn, tức mỗi đồng có thể quy đổi ra 14 triệu USD.
Tuy vậy, một số chuyên gia khác đánh giá Bitcoin có thể sẽ biến động rất mạnh thời gian tới, do tính chất nhạy cảm của thị trường tiền số.
Bảo Lâm tổng hợp