Chính phủ vừa có dự thảo báo cáo thực hiện Nghị quyết số 595/2022 về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Giai đoạn 2019-2021, 21 đơn vị cấp huyện và 1.057 đơn vị cấp xã ở 45 tỉnh, thành phố đã sắp xếp.
Với cấp huyện, Chính phủ cho biết có 359 trụ sở làm việc phải sắp xếp. Số được sử dụng tại các đơn vị mới thành lập là 250 và dôi dư 109 trụ sở. Đến nay, các địa phương đã chuyển đổi công năng 55/109; thanh lý, bán đấu giá hai và chưa xử lý 52 trụ sở (gần 48%).
Với cấp xã, sau khi thành lập mới 497 đơn vị cấp xã, 1.144 trụ sở được tái sử dụng và dôi dư ra 755. Đến nay, 370/755 đã được chuyển đổi công năng; 88/755 được thanh lý, bán đấu giá và chưa xử lý 297 trụ sở (gần 40%).
Chính phủ đánh giá việc bố trí, sử dụng các trụ sở dôi dư chưa hiệu quả. Các địa phương chậm triển khai gồm TP HCM, Lào Cai, Thanh Hóa, Hòa Bình, Quảng Ninh, Hà Nam, Bến Tre, Ninh Bình, Hải Phòng, Phú Yên, Vĩnh Long, Nghệ An, Quảng Ngãi, Thái Nguyên, Nam Định, Phú Thọ...
Trụ sở xã Việt Xuyên (cũ), huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh bỏ hoang sau sáp nhập, tháng 9/2020. Ảnh: Đức Hùng
Nguyên nhân là công tác định giá tài sản gặp nhiều khó khăn do giá trị tài sản bị giảm sút. Trình tự, thủ tục bán đấu giá kéo dài, phát sinh chi phí bảo quản. Thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất khi đấu giá khó khăn vì cần điều chỉnh quy hoạch, sử dụng đất của địa phương. Việc chuyển đổi công năng gặp nhiều khó khăn do không phù hợp với nhu cầu, trong khi chi phí cải tạo, sửa chữa cao.
Chính phủ cũng cho rằng quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Quản lý, sử dụng tài sản công chưa đầy đủ, chậm được sửa đổi, bổ sung. Việc xác định giá đất khởi điểm bán đấu giá rất phức tạp do công năng, giá trị sử dụng, vị trí của trụ sở không phù hợp với mục đích kinh doanh, thương mại.
Để khắc phục, Thủ tướng đã giao chủ tịch UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo rà soát, lập danh sách và đánh giá hiện trạng sử dụng trụ sở công ở đơn vị hành chính sau và dự kiến sắp xếp. Các địa phương rà soát, cập nhật quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp sắp xếp, xử lý trụ sở.