Những tai nạn máy bay do con người gây nên thường đáng tiếc và thảm khốc không kém các nguyên nhân khác. |
Tại Tây Ban Nha ngày 27/3/1977, tai nạn giữa 2 máy bay Boeing 747 của hãng KLM và Pan American đã khiến cho 583 người thiệt mạng. Nguyên nhân là nhân viên không lưu của hãng Pan American hướng dẫn sai đường bay cho máy bay. Khi sự cố xảy ra, hệ thống truyền dẫn thông tin bị trục trặc khiến phi công không thể cứu vãn tình thế. Trong khi máy bay của hãng KLM đã cất cánh mà chưa được ban điều hành cho phép.
Vụ tai nạn máy bay tại Delhi (Ấn Độ) khiến 349 hành khách thiệt mạng vào ngày 12/11/1996 cũng có liên quan đến nhân viên kiểm soát không lưu. Song lần này, người gây tai nạn là phi hành đoàn của hãng hàng không Kazakhstan do không tuân theo chỉ dẫn đúng của nhân viên không lưu. Chiếc Boeing 747 của hàng không Ảrập Xêút đã đâm vào một máy bay chở hàng của Kazakhstan gần thủ đô New Delhi của Ấn Độ. Tai nạn thêm nặng một phần cũng vì chiếc máy bay nói trên không được trang bị công nghệ chống va chạm.
Ngoài những vụ liên quan đến nhân viên không lưu, nhiều tai nạn khác xuất phát từ sự lơ là trong bảo dưỡng, kiểm soát hàng hóa không kỹ càng. Tại Nhật Bản, vào ngày 12/8/1985, chiếc Boeing 747 của hãng hàng không Japan Airlines, khi vừa cất cánh từ sân bay Tokyo, đã đâm xuống sườn núi Phú Sĩ khiến 520 người thiệt mạng.
Sau đó, cơ quan điều tra tìm được nguyên nhân của vụ tai nạn là máy bay bị mất một phần đuôi cánh. Trước đó 7 năm, bộ phận vách ngăn phía sau của chiếc Boeing này đã bị hỏng, và được sửa chữa. Tuy vậy, nhân viên bảo trì đã không làm đúng quy trình. Chính sự lơ là này khiến cho bộ phận đuôi cánh bị rời ra khi máy bay vừa lên khỏi mặt đất.
Không lâu khi tai nạn xảy ra, nhân viên trực tiếp bảo trì chiếc Boeing 747 nói trên đã tự sát. Còn ông chủ hãng bay phải từ chức và cam kết bồi thường xứng đáng cho tất cả các gia đình nạn nhân.
Ngày 23/6/1985, một quả bom đã làm nổ tung chiếc máy bay 747 của hãng hàng không Ấn Độ trên bờ biển phía đông của Ireland. Toàn bộ 329 người trên máy bay đã thiệt mạng trong hành trình từ Toronto tới Bombay. Cùng ngày, tại sân bay Tokyo, trong lúc nhân viên hàng không đang kiểm soát hành lý, một quả bom cũng đã phát nổ. "Chủ nhân" mang quả bom nói trên cũng là một chiếc 747 của hãng hàng không Ấn Độ.
Sau vụ tai nạn, các nhà điều tra đã lên tiếng chỉ trích về sự kiểm soát lỏng lẻo trong khâu kiểm tra hành lý, các thiết bị sàng lọc kém hiệu quả và đội ngũ nhân viên chưa được đào tạo nghiệp vụ chuẩn.
Kết quả điều tra hơn 2.140 vụ tai nạn hàng không của Ban an toàn giao thông Mỹ cho thấy, tỷ lệ nguyên nhân do phi công trực tiếp lái gây ra chiếm 37%. Trong khi đó, các lỗi điều khiển không lưu, sai tải trọng của máy bay, bảo dưỡng, sai sót trong cấp phát nhiên liệu, ngôn ngữ thông tin sai lệch... chiếm 4%. Số còn lại, có 33% không xác định được, 13% do lỗi kỹ thuật, 7% thời tiết xấu, 5% do khủng bố và 1% các nguyên nhân khác.
Như vậy, lỗi từ con người đã chiếm gần 50% các nguyên nhân gây ra tai nạn. Điều này cũng là hồi chuông cảnh báo đối với các hãng hàng không trong việc tuyển chọn, đào tạo đội ngũ nhân viên chất lượng cao, đủ trình độ, chuyên môn để hạn chế các tai nạn đáng tiếc.
Tạ Linh