Thư viện Đại học Warsaw tháng trước bắt đầu phát hiện họ bị mất trộm nhiều cuốn sách, trong đó có ấn bản đầu tiên các tác phẩm của Alexander Pushkin và Nikolai Gogol. "Lũ trộm hoạt động có tổ chức", một nhân viên giấu tên ở thư viện nói. "Tôi choáng váng khi biết tin chúng đã lấy đi những gì".
Đại học xác định 79 cuốn đã bị mất, những kẻ trộm để lại sách giả để thay thế. Hieronim Grala, cựu nhân viên ngoại giao hiện là chuyên gia về các chính sách Nga kiêm giáo sư Đại học Warsaw, ước tính giá trị sách bị đánh cắp "khoảng một triệu euro".
"Vụ này giống như lấy đi đá quý trên vương miện", Grala nói. "May là không phải tất cả đều bị lấy đi, nhưng một số viên ngọc lục bảo, kim cương và hồng ngọc đã biến mất".
Bản làm giả ấn phẩm đầu tiên của cuốn Người tù vùng Kavkaz do Alexander Pushkin sáng tác, trong thư viện Đại học Warsaw, Ba Lan, ngày 14/11. Ảnh: AFP
Ngoài Warsaw, thư viện ở ba quốc gia vùng Baltic cũng là nạn nhân và sách bị lấy cắp đều là văn học Nga. Thư viện Quốc gia Latvia năm ngoái phát hiện ba cuốn sách bị lấy cắp. Một công dân Gruzia bị kết án 6 tháng tù vì trộm sách, nhưng đồng phạm chưa bị bắt.
Năm ngoái, tại Estonia, hai người tự xưng là đang nghiên cứu chính sách kiểm duyệt và in ấn ở Nga đầu thế kỷ 19 đã tới thư viện đại học thành phố Tartu, yêu cầu xem các tác phẩm của Pushkin và Gogol gần 200 năm tuổi. 4 tháng sau, thư viện mới phát hiện họ để lại 8 bản sao, không phải những cuốn sách thật trị giá 170.000 USD.
Hồi tháng 5, thư viện Đại học Vilnius của Litva phát hiện 17 cuốn sách tiếng Nga quý hiếm biến mất.
"Đa số sách bị lấy cắp được thay bằng bản giả", Gintare Vitkauskaite-Satkauskiene, phát ngôn viên cơ quan công tố Litva, nói. Các nhà điều tra nhận định số sách bị lấy cắp trị giá 440.000 euro.
Trong số những cuốn sách giả mà các tên trộm để lại có bản được làm cẩu thả nhưng cũng có bản được làm tinh vi, chỉ khác màu mực hoặc cỡ chữ. Trong khi giới chức chưa phát hiện ra chúng là bản giả, sách thật đã được đem đi bán ở Moskva.
"Ngày 22/12/2022, một cuốn sách được bán với giá 30.500 euro trong phiên đấu giá ở Moskva", Satkauskiene cho hay.
Các nguồn tin cho biết nhà đấu giá Litfond của Nga đã bán ra những cuốn sách có tem và số danh mục của Đại học Warsaw.
AFP đã liên hệ với nhà đấu giá Litfond, tổng giám đốc Sergei Burmistrov không phủ nhận hay xác nhận rõ ràng vấn đề này.
"Nhà đấu giá Litfond hoạt động trong khuôn khổ luật pháp hiện hành của Liên bang Nga và chúng tôi không chấp nhận bán cũng như không bán bất kỳ cuốn sách nào có tem từ các thư viện nhà nước", Burmistrov nói.
Các vụ trộm xảy ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga với Ba Lan và các nước Baltic, đều là thành viên NATO, leo thang vì cuộc xung đột Ukraine. Quan hệ giữa Nga và Ba Lan đã căng thẳng từ lâu và hai bên thường xuyên bày tỏ thái độ gay gắt về vấn đề bảo vệ di sản văn hóa của mình.
Hồng Hạnh (Theo AFP)