Phát hiện được Zimperium zLabs công bố hôm 1/12. Công ty bảo mật Mỹ cho biết mã độc được đặt tên Schoolyard Bully Trojan, hoạt động từ 2018. Mã độc này đã lây lan tới hơn 300.000 nạn nhân trên khắp thế giới, trong đó phần lớn là người dùng Việt, thông qua những ứng dụng được phát triển nhắm tới học sinh.
Theo Zimperium, có gần 37 ứng dụng chứa Schoolyard Bully Trojan, trong đó có những ứng dụng sử dụng tên gọi tiếng Việt, được đặt tên theo từng môn học, khối lớp và được tìm kiếm nhiều như Cẩm nang Offline - Giải bài tập & Ôn luyện, Giải bài tập offline, Soạn Văn, Giải Hóa học, Mọt truyện..., .
Tất cả đã bị xóa khỏi Play Store, nhưng vẫn tồn tại trên các kho ứng dụng bên thứ ba. Do đó, số nạn nhân có thể cao hơn 300.000 và còn tiếp tục tăng. Ví dụ, trên một trang chuyên tải file cài đặt apk, những ứng dụng này được đăng bởi một tài khoản có tên tiếng Việt, trong đó có một số ứng dụng thu hút hàng trăm nghìn lượt tải.
Ảnh chụp màn hình giao diện một số ứng dụng giáo dục chứa Schoolyard Bully Trojan. Ảnh: Zimperium zLabs
Về cơ chế hoạt động, các ứng dụng này vẫn cung cấp đúng thông tin mà người dùng cần, nhưng có một số tính năng yêu cầu đăng nhập tài khoản Facebook để sử dụng. Theo các nhà nghiên cứu, trang đăng nhập cũng hợp pháp, nhưng ứng dụng đã chèn thêm đoạn mã JavaScript để trích xuất thông tin đầu vào.
Khi đó, dữ liệu đăng nhập của người dùng sẽ bị đánh cắp và gửi lên máy chủ của nhà phát triển. Người đứng sau có thể lấy thông tin như số điện thoại, email và mật khẩu đăng nhập Facebook. Ngoài ra, một số thông tin về thiết bị như tên thiết bị, RAM cũng được gửi đi. Để tránh bị phát hiện, các ứng dụng này thường được viết bằng cách sử dụng thư viện gốc của Android. Các chuỗi dữ liệu đánh cắp cũng được mã hóa trước khi gửi để qua mặt các công cụ bảo mật.
Hiện chưa có thông tin về nhóm đứng sau loạt ứng dụng và mã độc. Năm 2021, mã độc FlyTrap cũng từng được phát hiện nhắm đến người Việt với cách thức hoạt động tương tự khi lợi dụng nhu cầu về các mã giảm giá cho dịch vụ online.
Thời gian qua, không ít tài khoản Facebook của người Việt bị đánh cắp và rao bán trên các chợ dữ liệu của hacker. Theo các chuyên gia, những mã độc như FlyTrap, Schoolyard Bully Trojan có thể là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó, và hậu quả có thể còn kéo dài do người dùng có thói quen đặt chung mật khẩu, không đổi mật khẩu định kỳ. Việc sử dụng ứng dụng không rõ nguồn gốc cũng khiến nguy cơ lộ thông tin gia tăng.
Lưu Quý