 |
|
Ông Ngô Bá Trác. |
- Xin ông cho biết tình hình hạn hán hiện nay trên cả nước?
- Bắc Bộ, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, các tỉnh hạ nguồn sông Cửu Long, tình hình thiếu nước, khô hạn diễn ra nghiêm trọng và ngày càng mở rộng, chỉ trừ Bắc Trung Bộ, các tỉnh phía bắc của Trung Trung Bộ, gồm Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
- Dự báo tình hình hạn hán trong mấy tháng sắp tới?
- Tháng 3-4, khô hạn tiếp tục diễn ra khốc liệt và mở rộng hơn so với hiện nay. Mưa vẫn thiếu hụt so với trung bình nhiều năm khoảng 30-60%, nước bổ sung không có. Đặc biệt, có khả năng xảy ra đợt nắng nóng đầu mùa vào cuối tháng 4 khiến hạn càng nghiêm trọng và mở rộng ra miền Trung.
Tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, lượng trữ nước của đất đai, hồ ao, sông ngòi kém, tình hình khô hạn ngày càng mở rộng, gay gắt và bắt đầu chớm sang một vài tỉnh phía Nam của Trung Trung Bộ như Quảng Ngãi.
Tại Bắc Bộ có vài đợt mưa, nhưng so với trung bình nhiều năm vẫn thiếu hụt 30-50%, các hồ cạn kiệt hơn. Nước dưỡng cho lúa đông xuân sẽ rất khó khăn, chứ không thể chủ quan dù đã cấy trên 90% diện tích.
Nam Bộ 2 tháng tới gió mùa tây nam chưa phát triển. Trong khi mưa ở khu vực này phải do gió mùa tây nam phát triển lên thì mới mang được khí ẩm vào và gây mưa. Do không có mưa, xâm nhập mặn sẽ phát triển.
- Các địa phương đang trông chờ lũ tiểu mãn. Ông đánh giá thế nào về giá trị của cơn lũ này?
- Lũ tiểu mãn hình thành do đoạn thấp nhiệt đới từ phía nam lên phía bắc, xuất hiện vào khoảng 15-25/5 và đi dần từ Nam ra Bắc. Lũ có thể kèm theo mưa.
Tuy nhiên, theo đánh giá của các nhà chuyên môn, lũ tiểu mãn năm nay có thể xuất hiện, nhưng mức độ nhỏ, không như mấy năm gần đây và không hy vọng vào khả năng chống hạn cho đợt lũ này.
- Theo quy luật thông thường, mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên bao giờ sẽ kết thúc?
- Mùa khô ở Nam Trung Bộ chia thành 2 thời kỳ. Hiện nay rất khô hạn, nhưng nếu gặp được lũ tiểu mãn thì có khả năng tăng được lượng dòng chảy, giảm bớt hạn một thời gian ngắn (khoảng nửa cuối tháng 5, đầu tháng 6). Nhưng nếu không có lũ, hạn tiếp tục kéo dài đến hết tháng 7, đầu tháng 8. Nam Bộ, Tây Nguyên, mùa khô kết thúc vào cuối tháng 5, đầu tháng 6.
- Ông lý giải thế nào về nguyên nhân hạn hán?
- Một là mùa lũ 2004 kết thúc sớm. Bình thường Bắc Bộ mùa lũ kết thúc vào giữa tháng 10, nhưng năm qua hết đợt lũ chính tháng 8 thì lũ giảm hẳn và đến giữa tháng 9 thì chấm dứt. Trung Bộ mọi năm có nhiều đợt lũ, nhưng năm 2004 chỉ có một đợt lũ chính vào cuối tháng 11, sau đó chấm dứt, chứ không dai dẳng đến giữa tháng 12. Riêng Nam Trung Bộ không có trận lũ nào đáng kể nên hiện hạn khốc liệt nhất.
Thứ hai, hạn căng thẳng do sau một thời kỳ dài khu vực này không có mưa bổ sung. Đơn cử 2 tháng qua, Phan Rang - Phan Thiết thiếu hụt lượng mưa 100%, Kon Tum thiếu 81%, Đăk Tô hụt 100%, Pleiku thiếu 95%.
Thứ ba, do lượng bốc hơi nước cao hơn bình thường. Đánh giá chung cả mùa khô năm nay mức độ nắng nóng không cao hơn nhiều lắm, nhưng do thiếu hụt độ ẩm nên sự bốc hơi càng tăng. Bốc hơi nhiều nhất là ở Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ.
Thứ tư, do nhu cầu sử dụng nước tăng trong khi khả năng cung cấp có hạn. Ngoài ra, hạn hán còn do chặt phá rừng. Nếu có nhiều rừng, tạo nên lớp phủ thực vật dày, xốp thì có thể giữ nước, đưa xuống mạch ngầm. Nếu phá rừng, nước sẽ không giữ lại trong đất gây hạn.
- Ông có khuyến cáo gì đối với người dân vùng hạn?
- Chỉ còn cách tiết kiệm, tiết kiệm và tiết kiệm nước vì nguồn nước ngọt của ta hiện nay mất cân bằng so với nhu cầu. Kế đến là phải chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp, chỗ nào không đủ nước gieo cấy và dưỡng lúa thì phải chuyển sang trồng cây chống hạn.
Như Trang thực hiện