Chiều 21/10, trình bày tờ trình dự án Luật Cảnh sát cơ động trước Quốc hội, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an cho biết, hệ thống tổ chức của Cảnh sát cơ động được quy định tại Điều 13 dự thảo Luật. Chính phủ xây dựng hai phương án trình Quốc hội xem xét cho ý kiến.
Phương án 1, dự thảo luật chỉ quy định mang tính nguyên tắc về hệ thống tổ chức của Cảnh sát cơ động gồm Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động và Cảnh sát cơ động Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bộ trưởng Công an quy định chi tiết về hệ thống tổ chức của cảnh sát cơ động để đảm bảo thống nhất với quy định của Luật Công an nhân dân năm 2018.
Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an trình bày dự án Luật Cảnh sát cơ động. Ảnh: Media QH
Phương án 2, tiếp thu ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo hướng bổ sung quy định về cơ cấu các lực lượng thuộc Cảnh sát cơ động gồm 6 lực lượng. Trong đó, 4 lực lượng tác chiến đặc biệt, đặc nhiệm, bảo vệ mục tiêu, huấn luyện, sử dụng động vật nghiệp vụ được kế thừa quy định tại Điều 8 Pháp lệnh Cảnh sát cơ động năm 2013.
Hai lực lượng bổ sung là lực lượng sử dụng tàu bay, tàu thủy và Cảnh sát cơ động dự bị chiến đấu, hiện đã được thành lập theo chủ trương của Bộ Chính trị, các Đề án, dự án của Chính phủ và Bộ Công an nhằm đáp ứng yêu cầu đảm bảo an ninh, trật tự trong tình hình mới. Bộ trưởng Công an sẽ quy định chi tiết về hệ thống tổ chức của Cảnh sát cơ động để đảm bảo thống nhất với quy định của Luật Công an nhân năm 2018.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho biết, đa số ý kiến ủy ban nhất trí với phương án 1 của dự thảo vì cơ bản thống nhất với pháp luật hiện hành, đồng thời bảo đảm linh hoạt trong quá trình tổ chức lực lượng theo yêu cầu thực tế đặt ra.
"Một số ý kiến nhất trí phương án 2, thể hiện tính chất đặc thù của cảnh sát cơ động, đồng thời đề nghị giao Chính phủ quy định cụ thể cơ cấu tổ chức để bảo đảm chặt chẽ", ông Tới nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới. Ảnh: Media QH
Theo Bộ trưởng Công an, dự án Luật quy định cụ thể 7 quyền hạn của Cảnh sát cơ động tại Điều 10, trong đó bổ sung thêm hai quyền hạn mới là được mang theo người vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ vào cảng hàng không và lên tàu bay dân sự trong các trường hợp chống khủng bố, giải cứu con tin, trấn áp đối tượng có hành vi phạm tội nguy hiểm có sử dụng vũ khí; bảo vệ vận chuyển hàng đặc biệt, áp giải bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và trường hợp sử dụng tàu bay riêng do cấp có thẩm quyền huy động để kịp thời cơ động giải quyết các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự.
Cảnh sát cơ động được ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái và các phương tiện khác trực tiếp tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm mục tiêu bảo vệ của cảnh sát cơ động.
"Đây là các nhiệm vụ trên thực tế cảnh sát cơ động đang thực hiện, nay cần được luật hóa để bảo đảm tính ổn định, đồng bộ, thống nhất, nâng cao hiệu quả, hiệu lực thực thi", Đại tướng Tô Lâm giải thích.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho hay, đa số ý kiến thành viên cơ quan thẩm tra nhất trí quy định như dự thảo. Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể, chặt chẽ hơn các trường hợp được "ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái" ở khoản 3. Đồng thời, ban soạn thảo cần rà soát, đối chiếu với quy định của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ và pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn...
Các chiến sĩ đeo mặt nạ giọt bắn để phòng chóng dịch trong quá trình tiếp khi làm nhiệm vụ trên đường ở TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Giải thích lý do xây dựng Luật Cảnh sát cơ động, Bộ trưởng Công an cho biết, Pháp lệnh Cảnh sát cơ động được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 23/12/2013, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2014. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Cảnh sát cơ động phát huy vai trò là lực lượng nòng cốt thực hiện biện pháp vũ trang xử lý kịp thời, có hiệu quả các hoạt động gây phương hại đến an ninh, trật tự, biểu tình, bạo loạn; trấn áp các đối tượng phạm tội nguy hiểm...
Nêu lý do "rất cần thiết", Bộ Công an giải thích, việc xây dựng Luật Cảnh sát cơ động nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013 về việc luật hóa các quy định hạn chế quyền con người, quyền công dân; thống nhất với quy định của các luật có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và xây dựng lực lượng Cảnh sát cơ động.
Luật sẽ thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về xây dựng lực lượng cảnh sát cơ động cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, được xác định tại các văn kiện như Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, XII, XIII của Đảng và Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Đề án hiện đại hóa lực lượng Cảnh sát cơ động đến năm 2025, tầm nhìn năm 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt.
Theo Bộ trưởng Công an, Cảnh sát cơ động là lực lượng có tính chất đặc thù trong công an nhân dân, với chức năng nòng cốt thực hiện biện pháp vũ trang; tổ chức theo mô hình đơn vị vũ trang chiến đấu tập trung, được trang bị nhiều loại vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ đặc chủng, hiện đại; đối tượng đấu tranh đa dạng, phức tạp; lĩnh vực, địa bàn hoạt động rộng.
Cảnh sát cơ động tác chiến theo phương thức cơ động nhanh, đấu tranh vũ trang trực diện nhằm giải quyết kịp thời các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự, biểu tình, bạo loạn, khủng bố, bắt cóc con tin, trấn áp các đối tượng có hành vi phạm tội nguy hiểm... nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên phạm vi toàn quốc.
"Với tính chất đặc thù và yêu cầu nhiệm vụ ngày càng phức tạp trong tình hình mới đặt ra yêu cầu phải xây dựng các quy định ở tầm luật để điều chỉnh về hoạt động, tổ chức, trang bị, chế độ, chính sách đối với cảnh sát cơ động", Bộ trưởng Công an nói.
Hoàng Thùy - Viết Tuân