Y Tý là một xã vùng cao của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, nằm ở độ cao 2.000 m so với mực nước biển, cách thị trấn Sa Pa khoảng 70 km. Mùa săn mây ở đây kéo dài từ tháng 9 đến tháng 4, nên mùa xuân cũng là mùa mây. Dưới đây là gợi ý lịch trình chi tiết cho chuyến du xuân Y Tý 2 ngày 1 đêm (2N1Đ).
Những ngôi nhà trình tường đặc trưng của người Hà Nhì ở Y Tý. Ảnh: Trần Thu Hiền
Di chuyển
Bạn có thể bắt xe khách đi đêm chặng Hà Nội - Sa Pa và thuê xe máy đi Y Tý. Các nhà xe đi Sa Pa để bạn tham khảo là Interbus Lines, Hà Sơn Hải Vân,... giá từ 250.000 đồng/vé. Di chuyển từ Hà Nội lên Sa Pa mất khoảng 6 giờ, từ Sa Pa đi Y Tý mất khoảng 3 giờ vì đường hiểm trở, khó đi. Tuy nhiên, cảnh trên cung đường hùng vĩ với những khu rừng già, thửa ruộng bậc thang và rừng thảo quả nối tiếp xuất hiện hai bên đường. Chạy xe máy sẽ giúp bạn cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc.
Với du khách đi tàu hỏa tới TP Lào Cai có thể gửi xe máy theo tàu hoặc thuê xe tại thành phố để đi Y Tý. Quãng đường dài gần 75 km, mất thời gian di chuyển khoảng 5-6 giờ.
Lưu trú
Homestay trên Y Tý tuy còn đơn sơ nhưng mang nét văn hóa độc đáo của dân tộc Hà Nhì. Một số homestay của người dân tộc địa phương làm là Y Tý Clouds, Homestay A Mờ, Homestay Khám Phá Y Tý... Giá nghỉ khoảng 80.000 - 100.000 đồng/người/đêm.
Ăn uống
Đến Y Tý, du khách nên thử bia làm từ gạo nếp, là đồ uống truyền thống của người Hà Nhì, thường có trong dịp lễ tết, cưới hỏi và đón khách quý. Loại bia này có từ hàng trăm năm, được làm rất kỳ công, có mùi thơm nhẹ và vị ngọt dịu.
Ở đây còn có món bánh chưng nướng, với hương vị khác biệt so với bánh chưng miền xuôi. Gạo nếp dẻo thơm, bên trong là nhân thịt kết hợp với bột thảo quả, tạo nên hương vị đặc trưng của Tây Bắc.
Ngoài ra, bạn có thể thử các món ăn như lẩu gà, cá tầm, cá hồi, gà nướng... Các món lẩu ở Y Tý ăn kèm một số loại rau rừng. Buổi tối bạn nên đặt đồ ăn ở homestay, vì giá hợp lý, chủ nhà ở đây đều nhiệt tình và trong vùng không nhiều quán ăn.
Một góc chợ phiên Y Tý với những phụ nữ Hà Nhì. Ảnh: Trần Thu Hiền
Lịch trình
Ngày 1: Hà Nội - Sa Pa - Y Tý
Nếu di chuyển Hà Nội từ đêm hôm trước thì khoảng giữa trưa sẽ đến Y Tý. Trên đường đi, bạn sẽ chiêm ngưỡng bức tranh mùa xuân rực rỡ với hoa đào, hoa lê và những thửa ruộng bậc thang đang chuẩn bị đổ nước. Chợ phiên họp thứ 7 là điểm dừng chân đầu tiên, nơi bạn khám phá nét văn hóa của người Hà Nhì Đen và thưởng thức các món bánh mật, bánh thảo...
Sau khi đi chợ phiên, bạn về homestay để nghỉ ngơi. Buổi chiều ghé thăm bản Choản Thèn săn mây, ngắm hoàng hôn ở "Công viên Choản Thèn" hay "Công viên Y Tý". Đây là một bản nhỏ, được bao quanh bởi ruộng bậc thang và những thung lũng mây bay. Bản cũng là nơi sinh sống của người Hà Nhì.
Ngày 2: Ngải Thầu Thượng - Y Tý - Ô Quy Hồ - Sa Pa - Hà Nội
Ngải Thầu Thượng thuộc xã Ngải Thầu, huyện Bát Xát, nằm ở độ cao 2.100 m trên lưng chừng núi Ma Cha Va và cũng là một trong những thôn cao nhất Việt Nam. Lên Ngải Thầu Thượng vào mùa này, du khách có dịp ngắm rừng Tống quá sủ cổ thụ, đầy rêu, ẩn hiện trong sương mây và các gốc đào, lê bung nở. Ở Ngải Thầu Thượng chủ yếu là người H’Mông. Trong tiếng H'Mông, tống quá sủ có nghĩa là cây sống qua mùa đông khắc nghiệt.
Sau khi khám phá, săn mây, bạn về lại Y Tý nghỉ ngơi rồi xuất phát đi Sa Pa. Đường Y Tý khó đi và mùa này có nhiều mây mù, vì vậy nên khởi hành sớm. Trên đường về kết hợp qua đèo Ô Quy Hồ ngắm hoàng hôn và ở thị trấn Sa Pa dạo chơi và ăn tối. Sau đó đón xe đêm về Hà Nội.
Chi phí
Một chuyến đi 2N1Đ như trên có chi phí khoảng 1,4 triệu đồng/ người, gồm vé ôtô, phí thuê xe, ăn uống và phòng ngủ.
Trần Thu Hiền