Dubov gặp Nepomniachtchi tại bàn hai, ván 11, giải cờ chớp thế giới tại thành phố Samarkand tối 29/12. Trước ván đấu, họ nói với nhau rằng sẽ nhảy mã đi lên các ô cờ như g5, rồi quay lại vị trí ban đầu. Lúc thảo luận kế hoạch này, cả hai còn cười đùa với nhau.
Dubov (trái) gặp Nepomniachtchi tại ván 11 giải cờ chớp thế giới tại Samarkand, Uzbekistan tối 29/12/2023. Ảnh: FIDE
Hai kỳ thủ Top 10 cờ chớp thế giới thực hiện đúng kế hoạch như vậy, khiến ván cờ kéo dài chỉ sau 12 nước đi. Lúc kết thúc, vị trí các quân cờ vẫn nguyên như lúc ban đầu. Sau đó, hai kỳ thủ bắt tay nhau và rời khỏi ghế ngồi, đúng lúc trọng tài xuất hiện.
Nepomniachtchi không nghĩ rằng hành động của anh và đồng hương phạm luật. Á quân thế giới còn chia sẻ một video trên mạng xã hội X sau ván đấu, về nhạc phẩm Dance of the Knights (Vũ điệu của những hiệp sĩ) của nhà soạn nhạc Nga Sergei Prokofiev. Knights trong thuật ngữ tiếng Việt có nghĩa là các quân mã, vì thế Nepomniachtchi ám chỉ anh và Dubov muốn tái hiện nhạc phẩm này trên bàn cờ.
Ván cờ pha trò của Dubov và Nepomniachtchi.
Tuy nhiên, trọng tài Ivan Syrovy lại nghĩ khác. Ông dựa theo quy định 11.1 của FIDE, rằng "các kỳ thủ không được phép làm gì gây tai tiếng với cờ vua", và điều 12.9.5, về việc "giảm số điểm giành được của một kỳ thủ phạm quy", để tước điểm của Nepomniachtchi lẫn Dubov. Lý do trọng tài đưa ra là: "Hai kỳ thủ đã dàn xếp tỷ số, dựa trên các nước cờ họ đã đi".
Ông Syrovy nói thêm rằng hai kỳ thủ đã xác nhận họ đã đi những nước cờ như vậy. Nepomniachtchi giải thích rằng cả hai không thấy có vấn đề gì. Ván đấu diễn ra lúc tối muộn nên và họ đều muốn hòa. Các kỳ thủ phải đi tối thiếu khoảng 10 nước nếu muốn hòa, vì thế họ quyết định đi "vũ điệu của những quân mã".
Nepomniachtchi và Dubov kháng cáo, nhưng bất thành. Họ thậm chí có nguy cơ bị FIDE phạt bổ sung cho việc dàn xếp tỷ số lộ liễu.
Trong cờ vua, các kỳ thủ có thể dàn xếp tỷ số hòa theo cách ít lộ liễu hơn, thuật ngữ tiếng Anh là "Grandmaster draw". Họ sẽ đi những nước cờ lý thuyết hòa, mà kỳ thủ ở trình độ Đại kiện tướng (GM) ai cũng nắm được. Tuy nhiên, người mới chơi cờ khi nhìn vào sẽ khó nhận ra họ dàn xếp kết quả. Đó cũng là một cách để kỳ thủ lách luật, không bị trọng tài coi là dàn xếp tỷ số.
Nhiều kỳ thủ trong làng cờ đồng tình với quyết định của trọng tài Syrovy. GM Jon Ludvig Hammer cho rằng: "Nepomniachtchi và Dubov đã dàn xếp tỷ số rõ ràng chứ không phải nghi ngờ nữa. Họ thật ngu ngốc khi mạo hiểm sự nghiệp vì ván này". GM Kacper Piorun nói rằng Nepomniachtchi và Dubov đã có thể "hòa theo cách ít lộ liễu hơn mà chẳng ai quan tâm".
Nepomniachtchi đang là kỳ thủ cờ chớp số bốn thế giới, còn Dubov đứng thứ bảy. Trước ván 11, họ ở trong nhóm dẫn đầu giải với Magnus Carlsen và Nihal Sarin, cùng tám điểm. Sau ván 12, hai kỳ thủ Nga rơi xuống nhóm hai với 8,5 điểm, trong khi nhóm đầu có sáu kỳ thủ cùng được chín điểm.
Ngày thi cuối diễn ra từ 16h hôm nay, giờ Hà Nội, với chín ván còn lại.
Xuân Bình