Trong 50 năm tuyển sinh đại học vừa qua, Việt Nam có đưa vào đề thi nhiều bài toán tạo ra "thương hiệu", được mệnh danh là các "lô cốt" ngăn cản thí sinh đạt điểm tuyểt đối. Ở một số quốc gia, đề thi dùng để tuyển sinh đại học cũng có những bài như vậy.
Dưới đây là một "lô cốt" Toán học trong đề tuyển sinh Đại học Xây dựng năm 2001 và một bài toán trong kỳ thi THPT quốc gia của Nga năm 2021. Hai đề này ra đời cách nhau 20 năm nhưng đều có điểm chung là rất khó, mang vẻ đẹp tích hợp giữa đại số và hình học và đẹp bất biến theo thời gian.
Kết luận:
Những đề Toán được đưa ra dưới dạng tự luận, kết hợp trắc nghiệm và tự luận luôn chứa đựng những điều hay, đẹp và khó. Nga và nhiều nước đổi mới tuyển sinh đại học nhưng giữ hình thức ra đề này. Tuy nhiên ở Việt Nam, đổi mới thi cử lại đưa đến định dạng trắc nghiệm chọn đáp án với phổ điểm cào bằng câu dễ - khó như nhau ở môn Toán.
Việc đổi sang hình thức trắc nghiệm trong những năm trở lại đây khiến đề thi mang tính quốc gia hoàn toàn biến mất các bài toán hay, vốn được coi là yếu tố "tinh hoa" như ở giai đoạn thi tự luận. Đây là một trong những bất cập lớn nhất trong đề thi.
Trần Phương
Giáo viên Toán