Ngày 18/9, Sở Y tế Hà Nội gửi văn bản đến các đơn vị, nêu nội dung trên. Như vậy, thành phố đã thay đổi chiến lược, từ xét nghiệm diện rộng chuyển sang xét nghiệm theo diện nguy cơ.
Ông Trương Quang Việt, Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC), cho hay thời gian tới việc xét nghiệm trên địa bàn sẽ thay đổi theo hướng thu hẹp quy mô, lấy mẫu những người có yếu tố dịch tễ, khu phong tỏa, khu vực nguy cơ cao; không thực hiện xét nghiệm diện rộng như thời gian qua.
"Trước đây, thành phố xét nghiệm diện rộng để ước đoán nguy cơ, tránh bỏ sót. Nhiều ca mắc không có triệu chứng, hoặc người mắc di chuyển khu vực, nếu bỏ lọt sẽ thành các ổ dịch lây lan nguy hiểm", ông Việt nói.
Theo ông Việt, đến nay thành phố đã cơ bản kiểm soát tốt dịch bệnh nên thay đổi quy mô xét nghiệm cho phù hợp với tình hình thực tế.
Kế hoạch xét nghiệm diện rộng toàn thành phố triển khai từ 8/9, đến nay ngành y tế đã lấy được tổng hơn 4,2 triệu mẫu xét nghiệm; trong đó 2,9 triệu mẫu PCR, 1,2 triệu mẫu test nhanh; phát hiện 21 ca dương tính.
Về ý nghĩa của chiến dịch xét nghiệm tầm soát 100% dân số và tiêm vaccine cho người trên 18 tuổi, Chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh nói thông qua hai việc này thành phố hướng tới mục tiêu quan trọng là kiểm soát tình hình, tạo cơ hội nới lỏng và phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội. Việc xét nghiệm diện rộng toàn dân giúp thành phố phát hiện sớm các trường hợp lây nhiễm; kịp thời cách ly, khoanh vùng, dập dịch và chăm sóc, điều trị phù hợp.
Trước đó, Hà Nội đã từng thực hiện hai đợt lấy mẫu, đợt một từ ngày 9 đến 22/8, thành phố đã xét nghiệm sàng lọc với 1,1 triệu mẫu bằng kỹ thuật PCR, chia ba lượt, áp dụng cho toàn bộ người dân trong "vùng đỏ" - khu vực trong các xã, phường nguy cơ rất cao; phát hiện 83 trường hợp dương tính.
Từ ngày 28/8 đến 4/9, thành phố lấy mẫu đợt hai với 200.000 người tại các xã, phường nguy cơ cao tiếp giáp với các ổ dịch phức tạp; khu tập thể cũ đông người, chật hẹp; hình thức là xét nghiệm đại diện hộ gia đình; kết quả ghi nhận 11 ca dương tính.
Người dân phường Cát Linh, quận Ba Đình, Hà Nội vừa tiêm vaccine, vừa kết hợp xét nghiệm Covid-19, tháng 9/2021. Ảnh: Giang Huy
Bác sĩ, thầy thuốc nhân dân Trần Sĩ Tuấn bày tỏ ủng hộ chủ trương xét nghiệm diện rộng của thành phố Hà Nội. Ông phân tích, ý nghĩa đầu tiên của việc này là sớm tách F0 khỏi cộng đồng, ngăn chặn nguồn lây; ngăn chặn nguy cơ bùng phát các ổ dịch. "Biến chủng Delta rất có tốc độ lây lan rất nhanh. Nếu không xét nghiệm diện rộng để đi sớm một bước so với tốc độ lây nhiễm thì nguy cơ bùng phát dịch rất cao", ông nói.
Xét nghiệm diện rộng còn giúp thành phố vẽ lại bản đồ dịch tễ, xác định rõ các vùng đỏ, vàng, xanh. Khi đã phân tách rõ các vùng nguy cơ, thành phố sẽ tiến hành xét nghiệm rà lại ở các vùng đỏ hoặc những người có nguy cơ lây nhiễm cao. "Không xét nghiệm diện rộng thì không thể biết được vùng xanh có chuyển thành đỏ hay không, cũng không thể biết nếu vùng đỏ đã chuyển thành xanh để điều chỉnh giải pháp tương ứng", ông Tuấn nói.
Nhận định về việc Hà Nội tiến hành hàng triệu mẫu xét nghiệm, nhưng số F0 phát hiện trong cộng đồng ít, ông Tuấn nhìn nhận "xét nghiệm rộng để phong tỏa hẹp, sẽ tốt hơn để ổ dịch bùng phát và phải phong tỏa rộng".
Ông Tuấn cùng đồng tình với chủ trương, thời gian sắp tới Hà Nội cần chuyển từ xét nghiệm diện rộng sang tầm soát những địa bàn và nhóm dân số có nguy cơ cao. Bởi sau khi đã vẽ lại được bản đồ dịch tễ, thành phố cần thu hẹp diện xét nghiệm. "Vùng đỏ vẫn nên duy trì xét nghiệm toàn dân bằng cách lấy mẫu đại diện hộ gia đình. Những nơi khác, nên thường xuyên xét nghiệm ngẫu nhiên hoặc nhóm nguy cơ cao", ông Tuấn đề xuất.
Đồng thời, ông Tuấn lưu ý, ngành y tế thủ đô nên tăng cường hướng dẫn để người dân tự lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, vừa tránh quá tải cho lực lượng y tế, vừa đảm bảo không tập trung đông người, giảm nguy cơ lây nhiễm trong quá trình lấy mẫu.
Ở góc độ khác, PGS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế), nói rằng việc xét nghiệm toàn dân của Hà Nội có những ý nghĩa nhất định, nhưng nguồn lực bỏ ra rất lớn.
Ông Nga phân tích, các đợt xét nghiệm diện rộng của Hà Nội vừa qua như "những lát cắt ngang" để ngành y tế thủ đô thấy được bức tranh toàn cảnh về tình hình dịch bệnh. "Qua các đợt xét nghiệm, số lượng F0 phát hiện ít, nên có thể thấy tình hình dịch bệnh ở Hà Nội tương đối ổn. Xác suất phát hiện F0 trong cộng đồng rất ít. Từ đó, thành phố có thể thay đổi biện pháp, không cần giãn cách diện rộng nữa", ông Nga nói.
Tuy nhiên, ông cho rằng, nếu thành phố lựa chọn mẫu xét nghiệm tại những vùng nguy cơ cao hoặc nhóm dân số nguy cơ cao, thì sẽ "tiết kiệm được nhiều nguồn lực và công sức của nhân viên y tế". Để làm được điều này, đòi hỏi phải có quá trình điều tra dịch tễ, để nắm được cụ thể các địa bàn và nhóm nguy cơ.
Hơn nữa, ông Nga cho rằng số lượng mẫu xét nghiệm càng lớn thì khả năng sai số càng cao, bởi ảnh hưởng của nhiều yếu tố như các lấy mẫu, cách xét nghiệm... "Thực tế thời gian qua Hà Nội ghi nhận ít ca F0 trong cộng đồng. Điều đó cho thấy ý thức phòng chống của người dân được nâng cao, các giải pháp đồng bộ đã góp phần ngăn chặn dịch bệnh chứ không chỉ nhờ vào xét nghiệm diện rộng", ông nói.