Chia sẻ tại hội thảo ô nhiễm không khí - mối đe dọa với sức khỏe cộng đồng diễn ra ở Hà Nội ngày 17/1, các chuyên gia đều cho rằng chất lượng không khí ở Việt Nam đang trong tình trạng báo động. Một tỷ lệ lớn người dân bị phơi nhiễm với không khí ô nhiễm vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe khá lớn, đặc biệt là với trẻ em vì có tốc độ thở gấp 2 lần người lớn. Chất lượng không khí không đảm bảo có thể gây bệnh về đường hô hấp, tim, ung thư.
Theo báo cáo của GreenID, chỉ số AQI phản ánh chất lượng không khí tại Hà Nội và TP HCM năm 2016 ở mức trung bình. Cụ thể, chất lượng không khí ở mức chấp nhận được, tuy nhiên một số chất gây ô nhiễm có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tới nhóm nhạy cảm với ô nhiễm không khí.
Lượng bụi (PM 2.5) trung bình năm 2016 ở TP HCM là 28,23 µg/m3, cao hơn một chút so với ngưỡng quy chuẩn của quốc gia (25 µg/m3). Chỉ số này tại Hà Nội là 50,5 µg/m3, cao gấp đôi so với ngưỡng quy chuẩn của quốc gia và cao gấp 5 lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Bụi PM 2.5 là tác nhân ô nhiễm quan trọng nhất đối với sức khỏe do có khả năng lắng đọng, thẩm thấu, di chuyển trong phổi. Ảnh hưởng đến sức khỏe của nó sẽ tùy theo thành phần, tính chất (hữu cơ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng…) của bụi mịn (nhiễm độc, ung thư, hen…).
Trong báo cáo, các nghiên cứu viên phân tích những dữ liệu sẵn có, sử dụng số liệu từ chương trình Airnow của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, để đưa ra bức tranh về chất lượng không khí tại Việt Nam,
Trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người cao tuổi... dễ bị ảnh hưởng sức khỏe do ô nhiễm không khí. Ảnh: H.H.
Bên cạnh đó, khảo sát trực tuyến về quan điểm của người dân đối với chất lượng không khí tại Việt Nam thực hiện vào tháng 12/2016 trên 1.400 người cho thấy phần lớn thể hiện sự quan tâm chất lượng không khí Việt Nam. 85% người cảm thấy không hài lòng với môi trường không khí tại nơi họ sống, 70% cho rằng bản thân họ và con cái gặp phải vấn đề hô hấp liên quan đến ô nhiễm không khí.
Tiến sĩ Đỗ Mạnh Cường, Phó Trưởng phòng Sức khỏe và Môi trường cộng đồng, Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế, cho rằng hiện nay đi đâu cũng dễ gặp hình ảnh người dân đeo khẩu trang mọi lúc mọi nơi. "Chúng ta có khả năng lựa chọn nguồn thực phẩm sạch, nước sạch nhưng không có khả năng lựa chọn không khí sạch”, ông nói.
Một ngày con người cần 10.000 lít không khí để thở. Theo tiến sĩ Cường, ô nhiễm không khí là khi thành phần của không khí bị thay đổi, chất độc hại thải vào môi trường vượt quá khả năng tự làm sạch của môi trường. Không khí qua cơ thể có gây bệnh hay không phụ thuộc miễn dịch, chức năng đào thải cơ thể, chất độc hại vào cơ thể, mức độ… Nhóm dễ bị ảnh hưởng là người cao tuổi, phụ nữ có thai, có thể gây ảnh hưởng bào thai, trẻ em, người có bệnh sẵn…
Hiện nay Việt Nam chưa có số liệu cụ thể ca bệnh liên quan trực tiếp đến ô nhiễm không khí. WHO ước tính năm 2012 thế giới có khoảng 6,5 triệu người tử vong do ô nhiễm không khí.
Dự báo của Sở Tài nguyên môi trường Hà Nội cho thấy, tỷ lệ người dân bị viêm phổi, nhập viện vì khó thở, tim mạch… có thể tăng gấp đôi vào năm 2020 nếu không có biện pháp giảm thiểu nguồn ô nhiễm.
Nam Phương