Khu rừng cộng đồng bản Phú Minh rộng 803 ha nằm trên địa phận xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình). Đây là rừng phòng hộ nằm ở vùng đệm của Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng nên có ý nghĩa rất lớn với việc bảo tồn rừng quốc gia và sinh thái ở khu vực Phong Nha. Nhìn bên ngoài dọc theo đường Hồ Chí Minh, khu rừng xanh tốt và bình yên.
Tuy vậy, càng thâm nhập vào bên trong, cảnh tượng phá rừng càng phơi bày.
Có nơi, cây bị đốn hạ trống hoác cả một khoảng rừng. Anh Nam, một người dân địa phương cho hay hiện tượng phá rừng xuất hiện thời gian gần đây. “Bọn chúng tập hợp thành 3-5 đối tượng, dùng cưa máy đốn hạ cây, xẻ hộp, gùi cõng ra đường Hồ Chí Minh rồi dùng ôtô vận chuyển đi cất giấu”.
Dọc đường vào rừng, bên cạnh rất nhiều cây gỗ tươi mới còn có hàng loạt cây gỗ đã xỉn màu, chứng tỏ việc đốn cây tại khu vực này diễn ra đã lâu.
Theo một lối mòn xuất phát từ đường Hồ Chí Minh cách đoạn lưng đèo Đá Đẽo chừng 10 phút đi bộ, một cây sú (nhóm quý hiếm) có đường kính gốc hơn 1 mét bị đốn hạ bằng những nhát cưa ngọt lịm.
Nhiều gốc gỗ các loại táu, sú, muồng… đường kính từ 0,5 đến hơn 1 mét đều bị đốn hạ. Anh Nam cho biết, số gỗ này nhanh chóng được vận chuyển ra khỏi rừng ngay trong ngày.
Thân gỗ có giá trị bị lâm tặc xẻ hộp mang đi, để lại hiện trường nhiều phần vỏ cây bị cắt ngắn từng khúc dài hơn 2 m.
Rừng cộng đồng bản Phú Minh thuộc loại rừng phòng hộ và sản xuất, được giao cho 32 hộ dân ở đây quản lý từ năm 2013, trong khuôn khổ một dự án quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên và cải thiện sinh kế. Tuy nhiên, người dân khá bỡ ngỡ trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Gần đây, cộng đồng Phú Minh mới thành lập quy chế bảo vệ rừng và xin xã hỗ trợ lực lượng tuần đêm.
Theo chính quyền địa phương, việc giao rừng giúp các hộ dân cải thiện sinh kế dựa vào lâm nghiệp (trồng rừng, phục hồi rừng để khai thác) và du lịch. Với vai trò là chủ rừng, cộng đồng bản Phú Minh có trách nhiệm chính trong việc quản lý và bảo vệ rừng, đồng nghĩa với việc chịu trách nhiệm chính trong việc để mất rừng.
Ông Nguyễn Văn Duẫn, Phó chi cục kiểm lâm Quảng Bình cho hay, ông chưa được biết về tình trạng phá rừng ở Minh Hóa. Theo ông, cơ sở báo cáo lên đây là “rừng núi đá trung bình có một số cây bị đổ gãy do lụt bão, người dân cắt về tận dụng làm hàng rào”.
Còn ông Trần Mạnh Luật, Hạt trưởng kiểm lâm Minh Hóa khẳng định sẽ khẩn trương xác minh việc chặt hạ cây ở khu vực rừng Minh Hóa và xử lý nghiêm.
Quang Hà