Business Insider dẫn lời tiến sĩ Jeffrey Lewis tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury ở Monterey, California rằng ông đã "nhìn thấy" cuộc hành quân của Nga vào biên giới Ukraine trước khi Tổng thống Putin chính thức thông báo về chiến dịch.
Theo dõi Google Maps, tiến sĩ Lewis và cộng sự phát hiện cảnh báo "tắc đường" trên một con đường từ Belgorod (Nga) dẫn biên giới Ukraine vào khoảng 3h15 (giờ địa phương) hôm 24/2. "Với khối lượng dữ liệu bản đồ trong tầm tay, người dân ở cách xa nửa vòng trái đất cũng biết được khi nào lực lượng Nga bắt đầu di chuyển. Cách đây một thập kỷ, đây là những kỹ năng của cộng đồng tình báo, nhưng giờ mọi thứ đã thay đổi rất nhiều", ông nói.
Dữ liệu từ Google Maps cho thấy có một đợt "tắc đường" trên con đường biên giới từ Nga vào Ukraine lúc 3h15 sáng 24/2. Nguồn: Jeffrey Lewis
Google Maps thu thập dữ liệu giao thông theo thời gian thực từ smartphone qua định vị GPS, nhưng Lewis cho rằng dữ liệu nhóm ông thấy không phải từ lực lượng của Nga. "Quân đội Nga chắc chắn được yêu cầu tắt điện thoại. Những gì tôi thấy là từ người dân, họ đang cố gắng xuống đường và gặp những 'rào cản'. Khi bạn có hình ảnh radar, bạn có thể như nhìn xuyên qua đám mây, kết nối các thông tin với sự gián đoạn giao thông, chỉ trong chốc lát bạn sẽ thấy mình như một siêu anh hùng, có thể thấy được những điều không tưởng", Lewis nói.
Theo Apple Insider, chìa khóa của các cuộc tấn công là đối phương không biết mình đang ở đâu. Quân đội Nga sẽ không bị phát hiện nếu họ chơi game Candy Crush hoặc đăng ảnh lên Twitter, nhưng nhiều hoạt động an ninh nội bộ có thể bị theo dõi bởi một chiếc smartphone được giấu trong balô.
Giá trị của dữ liệu từ smartphone trong balô người lính Nga có ý nghĩa thế nào với lực lượng Ukraine hiện chưa rõ ràng. Các đơn vị phản ứng nhanh có thể nhắm mục tiêu dựa trên những gì hiển thị trên Google Maps.
Ngày nay, hầu hết quân đội được trang bị công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, không ít người lo ngại viễn cảnh công nghệ quân sự gặp trục trặc hoặc được sử dụng sai mục đích. Một trong những công nghệ đầu tiên được dùng trong quân sự là GPS. Đã có những sự cố được ghi lại, trong đó toạ độ GPS bị đọc sai khiến các cuộc tấn công tên lửa chệch hướng, gây hậu quả nghiêm trọng.
Tương tự, cả Apple và Google đều không có ý định biến ứng dụng bản đồ của họ thành tín hiệu tình báo cho quân đội thông qua mạng không dây hoặc những video đăng tải trên mạng xã hội, nhưng chúng có thể vô tình trở thành một trong những "vũ khí" quan trọng trong một cuộc chiến.
Nếu tiến sĩ Jeffrey Lewis có thể "nhìn thấy" cuộc hành quân trước cửa biên giới Ukraine, tình báo Nga cũng có thể biết các chỉ báo quân sự tương tự hoặc nhiều hơn. Ngày 25/2, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar đã phải lên Facebook, kêu gọi người dân không đăng ảnh, video về quân đội lên mạng xã hội.
"Chúng tôi tha thiết yêu cầu mọi người ngừng chia sẻ ảnh, video về việc vận chuyển thiết bị và địa điểm quân sự Ukraine lên mạng. Những hành động này đang giúp kẻ thù có được thông tin chính xác về quân đội của chúng ta", bà Maliar khuyến cáo.
Một chiếc smartphone với camera, kết nối mạng và có khả năng định vị là một ví dụ cho thấy những tác động đáng kinh ngạc của công nghệ phổ thông trong việc thu thập thông tin trong chiến sự.
Khương Nha (theo Apple Insider)