Tôi sinh ra nơi mảnh đất Quảng Nam đầy nắng và gió. Tôi lớn lên từ trong gốc rạ với những chiều chăn trâu cắt cỏ rong ruổi ngoài đồng. Hồn đất Quảng đã thấm vào tâm hồn tôi, như nỗi nhớ quê len lỏi từng sợi thương nhớ.
18 tuổi, tôi rời xứ Quảng "nắng lắm, mưa nhiều" đến phố phường nhộn nhịp và xa lạ trọ học. Hồn đất Quảng đã theo chân tôi qua âm điệu của lời nói mà người ta bảo “giọng Quảng đặc sệt”.
Ngày tôi nhập học, chỉ bằng một câu chào xã giao với bạn bè chung lớp, họ đã nói “người Quảng à?”. Thầy cô gọi trả bài đều hỏi tôi: “Em ở huyện nào Quảng Nam?”.
Giọng Quảng, đặc biệt đến thế sao? Giọng Quảng, không ngọt ngào, sắc sảo và đầy chất nhạc như tiếng Hà Nội. Giọng Quảng cũng chẳng tha thiết, dịu dàng và giàu ân tình như tiếng Huế. Giọng Quảng lại đặc biệt với cách phát âm “ vụng về” và không lẫn vào đâu được.
Ngành tôi đang theo học tại trường đại học liên quan nhiều đến ngôn ngữ, phương ngữ của những vùng miền trên đất nước. Ấy thế nên giọng Quảng của tôi trở thành “vật thí nghiệm” để mọi người phân tích, bàn luận.
Nhiều bạn không sinh ra ở đất Quảng thì làm sao có thể yêu được tiếng nói chân chất, mộc mạc của con người nơi đây. Tiếng Quảng, đối với người lạ là “vụng về” và “quê một cục” nhưng đối với người Quảng lại thân thiết như máu thịt, như tâm hồn hòa lẫn giữa đất và người. Vì chỉ có người Quảng mới biết, đó là hồn đất nơi đây.
Tiếng Quảng Nam bình dị, gần gũi như người nông dân suốt ngày gắn bó với ruộng đồng lem luốc bùn. Tiếng Quảng Nam chẳng khoa trương, hoa mỹ, đẹp đẽ như tiếng nói bao vùng miền cũng giống như con người Quảng lắm ân tình mặn nồng.
Ngày mới nhập học, tôi sợ mọi người sẽ gắn lên tôi mác nhà quê vì giọng Quảng. Tôi cũng sợ cách phát âm vụng về và đặc sệt khiến mọi người cười ồ lên mỗi khi tôi phát biểu. Ấy thế mà vô tình được trò chuyện với một người con xứ Quảng xa xứ gần tròn 20 năm vậy mà giọng Quảng Nam đặc sệt đó đã khiến tôi nhận ra đồng hương.
Tôi tò mò, biết bao người xa quê muốn gột rửa tiếng nói vụng về và đặc sệt này, thay vào đó là một giọng nói phổ thông, nhẹ nhàng và trôi chảy hơn. Cô mỉm cười chia sẻ: “Dọng (giọng) Quảng hén (hắn) thấm vô (vào) trong máy ( máu) thịt cô rồi con”. Thì ra hồn xứ Quảng lưu giữ được là nhờ tâm hồn của mỗi người nâng niu và trân trọng.
Tôi đã yêu tiếng Quảng khi nào không hay. Tôi chẳng còn rụt rè khi phát biểu, cũng chẳng còn ngại ngùng mỗi lúc nói chuyện bằng giọng Quảng ấy. Tôi đã biết yêu quê, bắt đầu từ yêu tiếng nói của mảnh đất này.
Tôi đã biết yêu quê, bắt đầu từ yêu tiếng nói của mảnh đất này.
Thỉnh thoảng bạn bè thường hay trêu: “ Tọm ( tạm) biệt Đà Nẽng (Nẵng), về Quảng Nam đi xe độp (đạp), mua bô (bao) gộ (gạo)”. Tôi cười, vì biết, giọng Quảng mình có hay, có đặc biệt thì mới được chú ý vậy.
Một tối được bạn bè chia sẻ bài thơ phát âm hoàn toàn bằng tiếng Quảng, Quảng Nam chân chất, mộc mạc chứ không “vụng về” và “quê mùa”. Tôi xin ghi lại bài thơ để người Quảng xa xứ giữ được hồn quê bắt đầu từ tiếng nói này:
"Răng rứa mi, bô chừ dề Quảng Nôm?
Mi đừng chê quê tau lắm nén mưa
Mùa nước lụt , chuối kết bè bắt dế
Mi chưa hiểu thì lặng im nghe kể
Quê của tau nhiều đẹt sản nổi danh
Đến Quảng Nôm mi phải hiểu ngọn ngành
Riêng dọng núa chẳng nơi mô nhầm lẫn
Dân quê tau bô đời cần mẫn
Điếu thuốt rê, ly chè loá khề khà
Tô mì Quảng đậm đòa cay xé lũi
Mi có dề Quảng Nôm không mà hủa
Làm cho tau nôn nóng hết trong lòng
Tau gửi riêng mi chút chờ mong
Thôi rứa hỉ ,quê choa tau là đó".
(Sao vậy bạn bao giờ về Quảng Nam?
Bạn đừng chê quê mình lắm nắng mưa
Mùa nước lụt , chuối kết bè bắt dế
Bạn chưa hiểu thì lặng im nghe kể
Quê của mình nhiều đặc sản nổi danh
Đến Quảng Nam bạn phải hiểu ngọn ngành
Riêng giọng nói chẳng nơi nào nhầm lẫn
Dân quê mình bao đời cần mẫn
Điếu thuốc rê chén chè lá khề khà
Tô mì Quảng đậm đà cay xé lưỡi
Bạn có về Quảng Nam không mà hỏi
Làm cho mình nôn nóng hết trong lòng
Mình gởi riêng bạn chút chờ mong
Thôi vậy nha, quê cha là vậy đó!)
>> Xem thêm: Bao nhiêu người tỉnh lẻ đang sống cô đơn lạc loài giữa Hà Nội?
 |
Chia sẻ bài viết của bạn về quê hương, đất nước tại đây.