Từ sau khi nhậm chức năm 2021, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết muốn lợi nhuận doanh nghiệp được phân chia bình đẳng hơn, để nhiều người cảm thấy an toàn về tài chính và chi tiêu thoải mái hơn. Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cũng cho biết tăng lương là việc cần thiết để đạt mục tiêu ổn định lạm phát.
Một số công ty như Nintendo và Fast Retailing – công ty mẹ của Uniqlo – gần đây đã công bố các đợt nâng lương lớn. Tuy nhiên, các động thái này vẫn chưa lan đủ rộng để kích hoạt chu kỳ tăng lương bền vững mà BOJ cần. Lương năm trung bình tại Nhật Bản hiện dưới 40.000 USD, thấp hơn Italy và chỉ bằng nửa Mỹ, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
Khách mua rau tại một cửa hàng ở Tokyo. Ảnh: Bloomberg
Bên cạnh đó, giá lương thực và nhiên liệu lại đang tăng, khiến lạm phát Nhật Bản lên cao nhất 4 thập kỷ. Hơn 90% người tham gia khảo sát tháng này của tờ Yomiuri cho biết giá cả tăng cao đang gây sức ép lên tài chính của họ. 60% mô tả tình hình hiện tại là "nghiêm trọng".
Ông Kishida đang lên kế hoạch tăng trợ cấp tiền điện, buộc các hãng điện hoãn tăng giá để giúp những người đang chật vật.
Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản thì khởi động chiến dịch cho phép các nhà thầu phụ nhỏ đánh giá các công ty lớn theo mức độ sẵn sàng đàm phán giá khi chi phí tăng. Việc này có thể giúp các công ty nhỏ nhận phần thanh toán công bằng hơn, từ đó cho phép họ nâng lương nhân viên.
Chính phủ Nhật Bản cũng gia hạn việc giảm thuế cho doanh nghiệp. Theo chương trình mới có hiệu lực đến tháng 3 năm sau, các công ty lớn nâng chi phí lương từ 4% trở lên, hoặc tăng chi cho giáo dục, đào tạo có thể đề nghị được giảm thuế.
Các công ty nhỏ cũng có quyền lợi tương tự nếu tăng chi phí lương thêm 2,5% hoặc chi thêm cho đào tạo. Phần lớn người Nhật Bản làm việc cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ - nơi lương thường ít biến động suốt vài thập kỷ.
Chính phủ Nhật Bản cũng dành riêng 1.000 tỷ yen (7,3 tỷ USD) để "đào tạo lại kỹ năng cho người lao động", từ đó giúp họ chuyển sang công việc mới với mức lương cao hơn. Người lao động tại Nhật Bản thường gắn bó cả đời với một công ty, khiến các kỹ năng của họ dễ trở nên lỗi thời.
Ông Kishida cũng liên tục thúc giục các công ty thông qua các hiệp hội doanh nghiệp lớn. Tuần này, ông cho biết có kế hoạch hồi sinh việc họp 3 bên, với cả doanh nghiệp và công đoàn để khuyến khích các công ty tăng lương.
Rengo – một công đoàn tại Nhật Bản – đặt mục tiêu tăng lương 5%, cao hơn lạm phát tháng 1 của Nhật Bản là 4,2%. Các nhà kinh tế học dự báo mức tăng trung bình tại các công ty lớn là 2,85%, theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu và Dự báo Kinh tế Nhật Bản
Kazuo Ueda – người được đề cử làm thống đốc sắp tới của BOJ cho biết cơ quan này sẽ tiếp tục nới lỏng tiền tệ. Dù thừa nhận điều này không phù hợp với mục tiêu tăng lương cho người lao động, ông giải thích nó sẽ "tạo môi trường cho phép các công ty tăng lương".
Hà Thu (theo Bloomberg)