12h30 ngày 22/4, Tuân 29 tuổi cùng 9 công nhân Nhà máy Xi măng Yên Bái thuộc Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái (thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình) bảo dưỡng định kỳ máy số 3 trong bốn máy nghiền tại đây. Công việc này đã kéo dài nửa tháng.
Ba người gồm Tuân, Phạm Minh Dương 27 tuổi và Phan Ngọc Long 43 tuổi, được phân công sửa bên ngoài. Bảy người còn lại chui vào cỗ máy hình trụ dài 7 m, cao 5 m để thay các tấm lát bị mòn. Công việc không đòi hỏi kỹ thuật cao, chủ yếu cần người bên ngoài phối hợp bên trong để bắt vít cố định tấm lát.
Như thường lệ, một người trong nhóm thông báo bộ đàm về trung tâm điều khiển để ngắt nguồn điện cấp cho máy. Khi có hiệu lệnh xác nhận, nhóm mới bắt tay sửa chữa. "Thay tấm lát bị mòn là công việc thường xuyên, khoảng 5-7 tháng một lần. Mọi khi đều diễn ra suôn sẻ nhưng lần này lại xảy ra sự cố", Tuân nói khi đang nằm trong Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái điều trị vết thương ở chân.
Khoảng 35 phút sau khi nhóm bắt đầu công việc, máy nghiền bất ngờ hoạt động trở lại. Hàng nghìn viên bi sắt bên trong văng tung tóe ra ngoài, bụi xi măng bay mù mịt. Ba công nhân trên nóc máy ngã nhào từ độ cao 5 m xuống đất. Tuân bị trẹo chân, trong khi hai người khác bị thương nặng, nằm bất động.
Nghĩ tới 7 đồng nghiệp vẫn còn ở trong khoang máy, Tuân bật dậy, nhảy lò cò tới phòng điều khiển cách đó chừng 20 m để ngắt điện. "Sự việc diễn biến quá nhanh. Phòng điều khiển lúc này không có người, nút bấm lại quá nhiều nên thấy nút nào ấn được thì ấn. Nửa phút sau, máy dừng hoạt động song những người bên trong đều tử vong dưới sức ép của máy", Tuân kể, cho hay đến giờ vẫn không biết vì sao máy hoạt động trở lại.
Nằm trên giường bệnh với một chân và tay bị bó bột, anh Phan Ngọc Long nói "chỉ muốn quên đi ngày hôm nay". Trước khi máy nghiền hoạt động, anh Long được người trực ca giao đứng trên nóc chờ đồng nghiệp đẩy ốc từ bên trong ra để bắt vít. Khi mới lắp được hơn chục tấm lát, máy hoạt động trở lại, đẩy anh cùng Tuân, Dương xuống đất.
Bị thương nặng nhưng anh vẫn kịp gượng dậy hô hai tiếng "tắt máy", rồi nằm bất tỉnh. Vài phút sau, người trong nhà máy tới đưa ba người bị thương đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái.
Nhiều năm trong nghề sửa chữa cơ khí, anh Long nói "máy nghiền chỉ cần quay một vài giây cũng đã chết người rồi, huống hồ 30 giây". Làm việc tại Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái được hơn 4 năm, đây là lần đầu anh trải qua cảnh tượng hãi hùng này.
Tối 22/4, ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng An toàn lao động, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, đã tới kiểm tra hiện trường, yêu cầu các bên liên quan lập đoàn kiểm tra công tác đảm bảo an toàn lao động. Ông đề nghị Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái chủ động tìm nguyên nhân trong thời gian chờ kết luận của cơ quan chức năng.
UBND tỉnh Yên Bái hỗ trợ 18 triệu cho mỗi gia đình nạn nhân tử vong để lo hậu sự và 4 triệu đồng cho mỗi người bị thương. Thủ tướng đã có công điện chỉ đạo cơ quan chức năng điều tra nguyên nhân tai nạn, thăm hỏi, hỗ trợ gia đình các nạn nhân, đồng thời rà soát kỹ quy định, tiêu chuẩn, quy trình khai thác, chế biến khoáng sản làm xi măng, kịp thời khắc phục hạn chế.
Phạm Chiểu - Gia Chính