Simon Saw-Teong Ang, 63 tuổi, giáo sư kỹ thuật điện và nhà nghiên cứu tại Đại học Arkansas-Fayetteville (UA) ở Fayetteville, bang Arkansas, Mỹ, bị các đặc vụ Cục Điều tra Liên bang (FBI) bắt hồi tuần trước với tội danh lừa đảo.
FBI cáo buộc Ang "đã lừa gạt NASA và UA bằng cách không tiết lộ việc ông giữ các vị trí khác tại một trường đại học Trung Quốc và nhiều công ty Trung Quốc", vi phạm các chính sách về xung đột lợi ích.
"Ang đã nói dối và không báo cáo về công việc bên ngoài của ông ta với UA, điều giúp ông ta tiếp tục làm việc ở trường này, đồng thời nhận ngân sách nghiên cứu của chính phủ Mỹ", theo hồ sơ được nộp lên tòa án liên bang ở khu vực Tây Arkansas. FBI cho hay trong quá trình nghiên cứu của mình, Ang đã nhận tài trợ và hợp đồng từ một số cơ quan liên bang, trong đó có NASA.
Theo quy định, việc Ang có mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ Trung Quốc và các công ty Trung Quốc khiến ông không đủ điều kiện nhận các khoản tài trợ do các cơ quan chính phủ Mỹ cấp.
Giáo sư Simon Saw-Teong Ang, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Arkansas-Fayetteville (UA), bang Arkansas, Mỹ. Ảnh: AP.
John Thomas, người phát ngôn của UA, cho biết Ang đã bị đình chỉ công tác không lương và trường đại học này đang tích cực hợp tác với cơ quan chức năng điều tra.
Hồ sơ của FBI cho hay nhà chức trách phát hiện ra mối quan hệ của Ang với Trung Quốc sau khi một nhân viên UA tìm cách xác định chủ nhân một ổ cứng thất lạc trong thư viện trường. Khi xem nội dung ổ cứng, người này phát hiện một email từ tháng 9/2018 giữa Ang với một nhà nghiên cứu ở Đại học Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc.
Trong email, Ang viết rằng "Ông cứ lên mạng tìm là sẽ thấy Mỹ định làm gì với các học giả của chương trình 'Nghìn Nhân tài'. Không nhiều người ở đây biết tôi thuộc chương trình đó, nếu lộ ra, công việc của tôi ở đây cũng gặp rắc rối lớn".
FBI cho hay "Nghìn Nhân tài" của Trung Quốc là chương trình lôi kéo những người làm việc, học tập ở nước ngoài trong các lĩnh vực nghiên cứu được ưu tiên cao. Dù không phải gián điệp truyền thống, họ vẫn thu thập thông tin nghiên cứu mà chính quyền Trung Quốc đang tìm kiếm.
Ang từng tiết lộ với UA mình là học giả Nghìn Nhân tài năm 2014, nhưng không khai báo mối liên hệ với các chương trình khác mà ông cũng tham gia từ năm 2012 đến 2018.
Năm 2016, ông nộp đơn xin tài trợ lên NASA cho một hợp đồng trị giá nửa triệu USD, mà không tiết lộ xung đột lợi ích liên quan các chức vụ của ông ở Trung Quốc. Đề xuất đó sau được NASA chấp thuận. Nếu bị kết án, Ang có thể ngồi tù tối đa 20 năm.
Giám đốc An ninh Quốc gia của FBI John Brown năm ngoái nói với quốc hội Mỹ rằng thông qua điều tra, họ phát hiện các học giả Nghìn Nhân tài được Trung Quốc khuyến khích, chuyển về nước những nghiên cứu mà họ thực hiện ở Mỹ, cũng như các thông tin, sở hữu trí tuệ. Brown gọi những người này là "mối đe dọa đáng kể cho nước Mỹ".
Mai Lâm (Theo CNN)