Sáng 31/12, thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cho biết vài ngày trước đã gửi văn bản đến đại đức Thích Trúc Thái Minh. Giáo hội cho hay các phương tiện truyền thông, trang mạng, dư luận xã hội đã có nhiều ý kiến bình luận không tốt về việc chùa Ba Vàng (Quảng Ninh) quảng bá và tổ chức lễ "xá lợi tóc Đức Phật".
Ban Thường trực Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam yêu cầu đại đức Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng, giải trình sự việc và nguồn gốc "xá lợi tóc Đức Phật".
Báo cáo Giáo hội Phật giáo Việt Nam, chùa Ba Vàng cho biết sau khi diễn ra lễ chiêm bái "xá lợi tóc Đức Phật", có thông tin trái chiều cho rằng đây là hiện vật giả được làm từ cỏ Pili. Chùa khẳng định "xá lợi của Đức Phật" là biểu tượng tôn giáo cao quý và thiêng liêng. Việc tôn kính xá lợi của Đức Phật "là lễ nghi và niềm tin tôn giáo của đạo Phật".
"Việc làm giả, buôn bán xá lợi giả của Đức Phật ở Việt Nam cần bị lên án và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Việc đưa tin chùa Ba Vàng mua cỏ Pili làm xá lợi giả để lừa đảo nhân dân, phật tử là sai sự thật...", báo cáo nêu.
Theo chùa Ba Vàng, tháng 12/2023, nhân chuyến tham quan các thánh tích Phật giáo tại Myanmar, đoàn chư tăng của chùa đã đến chiêm bái xá lợi tóc Đức Phật tại tu viện Parami và Bảo tàng Xá lợi Phật quốc tế Parami. Sau đó, chư tăng nhà chùa đã mời Hòa thượng U Wepulla - trụ trì tu viện Parami cùng các cao tăng Myanmar tham dự Đại lễ kỷ niệm 765 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông đản sinh và đưa xá lợi tóc về Việt Nam. Xá lợi được đưa về chùa Ba Vàng ngày 22/12, đến 27/12 mang về Myanmar.
Trong những ngày này, hàng chục nghìn người dân, phật tử đổ về đây chiêm bái hiện vật được cho là xá lợi tóc Đức Phật. "Đây là một trong tám sợi tóc mà Đức Phật tự tay nhổ trên đầu mình, trao cho hai thương buôn người Myanmar hơn 2.600 năm trước", website chùa Ba Vàng cho hay.
Đến sáng 31/12, trên website chùa Ba Vàng và các trang thông tin khác liên quan vẫn còn những bài viết quảng bá về "xá lợi tóc Đức Phật".
Ban Tôn giáo Chính phủ đã đề nghị Giáo hội Phật giáo Việt Nam thẩm định nguồn gốc "xá lợi tóc Đức Phật" trưng bày tại chùa Ba Vàng; chấn chỉnh các hoạt động không đúng với truyền thống của Phật giáo. Ban cũng yêu cầu xử lý nghiêm theo giới luật Phật giáo, Hiến chương và Quy chế của Giáo hội Phật giáo Việt Nam nếu các tổ chức, cá nhân chức sắc Phật giáo liên quan đến sự việc có sai phạm.
Chùa Ba Vàng do đại đức Thích Trúc Thái Minh trụ trì. Năm 2019, chùa tổ chức "thỉnh vong", thuyết giảng "vong báo oán", cúng "oan gia trái chủ". Sau đó, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam họp, kết luận đại đức Thích Trúc Thái Minh và chùa Ba Vàng đã vi phạm Hiến chương Giáo hội, "làm tổn thương đến thanh danh Giáo hội, Tăng đoàn".
Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam ra nghị quyết nhất trí bãi nhiệm tất cả chức vụ của đại đức Thích Trúc Thái Minh trong Giáo hội. Tuy nhiên, ông Minh vẫn trụ trì chùa Ba Vàng từ đó đến nay. Ông được khôi phục chức vụ Phó trưởng ban Thông tin truyền thông Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam hồi tháng 3, sau gần 4 năm bị bãi nhiệm.