Tác giả Nguyễn Thanh Lợi khi nghiên cứu về Bình Dương cho biết hiện có nhiều cách giải thích về nguồn gốc địa danh Thủ Dầu Một.
Có người cho rằng, địa danh có nguồn gốc từ tiếng Khơme "Thun Đoón Bôth" có nghĩa là gò có đỉnh cao nhất. Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển đã bác bỏ giả thuyết trên khi cho rằng chữ "Đoón" không đúng giọng Thổ, phải nói "doeum" mới nghĩa là cây.
Cách giải thích nhận được sự đồng thuận của nhiều nhà nghiên cứu là Thủ Dầu Một được ghép bằng từ đồn, trạm (thủ) cùng với tên loại cây (dầu) và số từ (một).
![]() |
Trung tâm thành phố Thủ Dầu Một. |
Trong sách Gia Định thành thông chí đã ghi nhận về địa danh Dầu Một. Tương tự, Đại Nam nhất thống chí (1820) cũng ghi nhận về địa danh này: "Chợ Phú Cường ở thôn Phú Cường, huyện Bình An tục danh chợ Dầu Một ở bên lỵ sở huyện, xe cộ ghe thuyền tấp nập, đông đảo". Như vậy, địa danh Dầu Một đã tồn tại trước Thủ Dầu Một.
De Grammont, một sĩ quan quân đội Pháp từng chỉ huy đồn binh Thủ Dầu Một năm 1861-1862 ghi chép về chợ Phú Cường hay chợ Thủ Dầu Một, đoạn bến sông Sài Gòn như sau: "Những thân cây dầu trần và rất cao tạo thành vòng đai cảng. Dưới chân chúng, một cây đã có hơn trăm tuổi đứng hùng vĩ như hình ảnh kẻ vương tay che chở bảo vệ vùng đất này".
Còn nhà văn Sơn Nam cho biết, địa điểm chợ Thủ Dầu Một trước kia là một bến xe trâu, thuận lợi để tắm trâu và rửa xe. Nơi đây có quán trà Huế, quán cơm, dần dần thành chợ. Chỗ mé sông (ngang dinh chủ tỉnh) có cây dầu lớn, trốc gốc sau cơn bão, ngọn cây gây cản trở giao thông giữa lòng sông.
Câu 4: Biểu tượng của tỉnh Bình Dương là loài chim đang bay trên nền trời xanh. Đó là loài chim nào?