Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Nguyễn Thị Lộ là vợ của Nguyễn Trãi, vị công thần khai quốc nổi tiếng triều Lê Sơ. Giai thoại kể rằng, bà và Nguyễn Trãi tình cờ gặp nhau trên đường phố ở Thăng Long, khi Nguyễn Thị Lộ đang mang chiếu ra chợ bán (bà và mẹ phải lưu lạc lên kinh thành mưu sinh sau khi người cha bị giặc Minh bắt). Nguyễn Trãi vì thấy người con gái mình va vào quá xinh đẹp đã "nổi hứng nam nhi", làm thơ trêu ghẹo rằng:
Ả ở đâu ta bán chiếu gon,
Chẳng hay chiếu ấy hết hay còn
Xuân xanh nay độ bao nhiêu tuổi
Đã có chồng chưa, hoặc mấy con?
Nguyễn Thị Lộ đã lém lỉnh đáp lại rằng:
Tôi ở Tây Hồ bán chiếu gon
Nỗi chi ông hỏi hết hay còn
Xuân xanh vừa đúng trăng tròn lẻ
Chồng còn chưa có, nói chi con.
Mối lương duyên giữa người con gái tài sắc quê Thái Bình và danh nhân nổi tiếng đất Thăng Long bắt đầu từ đó. Thời kỳ Nguyễn Trãi làm quan dưới chướng của vua Lê Lợi, Nguyễn Thị Lộ là "trợ thủ" đắc lực cho ông trong nhiều công việc như: sao chép văn thư, thảo một số công văn, thư từ... Vua Lê Thái Tông rất yêu quý, phong bà là Lễ nghi học sĩ cũng vì thế.
Câu 4: Nguyễn Thị Lộ vì sao bị triều đình xử tội chết, còn khiến gia tộc của Nguyễn Trãi bị chu di tam tộc?