Ở khắp Ninh Bình, đâu đâu cũng có những nhà hàng phục vụ món thịt dê và cơm cháy. Đây là hai đặc sản nổi tiếng mà khi nhắc đến, du khách nghĩ ngay tới vùng đất Ninh Bình. Người dân nơi đây thường truyền nhau câu ca: "Rượu ngon cơm cháy thịt dê/ Ninh Bình chào đón khách về tham quan/ Dạo chơi non nước Tràng An/ Hạ Long trên cạn, đại ngàn Cúc Phương".
![]() |
Thit dê, cơm cháy là đặc sản Ninh Bình. |
Theo Cổng thông tin điện tử Ninh Bình, dê núi được nhiều hộ dân ở Ninh Bình nuôi nhưng ít nhà có chuồng trại. Dê được dánh dấu sở hữu bằng cách sơn hoặc cắt tai, rồi được thả hoang trên núi. Sống hoang dã, dê được ăn nhiều loại cây cỏ tự nhiên nên thịt thơm ngon hơn.
Dê núi Ninh Bình được chế biến tại các nhà hàng trong tỉnh không quá dai cũng không quá mềm, chỉ ở tầm từ 15 đến 25 kg. Dê ở mức trên 30 kg sẽ được xuất đi khỏi tỉnh. Vì vậy, chỉ khi ăn ở Ninh Bình, du khách mới được thưởng thức món dê ngon nhất.
Cơm cháy Ninh Bình được chế biến và phát triển chủ yếu ở các địa phương ven quốc lộ 1, thành phố Ninh Bình, huyện Hoa Lư, Tam Điệp và các khu du lịch. Để cơm được ngon, người ta thường dùng loại gạo ngon, cho hạt cơm mềm và dẻo.
Ngày xưa, cơm cháy phải được nấu bằng than củi, để lửa đều khắp đáy nồi và nhất thiết phải nấu bằng nồi gang. Cơm cháy lấy từ nồi ra phải phơi nắng tự nhiên 2-3 nắng mới đạt. Khi bảo quản phải vệ sinh, tuyệt đối tránh ẩm mốc, lúc gần ăn mới chiên giòn. Cơm cháy ngon phải có màu vàng nhạt, đều hạt, giòn mà vẫn dẻo và thường được ăn kèm các loại nước sốt mà đặc biệt là nước sốt thịt dê.
Tuy nhiên ngày nay, khi cơm cháy trở nên nổi tiếng và phổ biến, những dây truyền sản xuất bằng máy móc hiện đại, chuyên nghiệp được hình thành nhằm sản xuất số lượng lớn với hình thức đẹp, xuất đi khắp nơi trên cả nước.