Đinh Bộ Lĩnh, sinh năm 924, quê ở thôn Kim Lự, làng Đại Hữu, châu Đại Hoàng (nay là thôn Văn Bồng, xã Gia Phương, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình). Ông sớm mồ côi cha (cha là Đinh Công Trứ, từng giữ nhiều chức vụ trong triều đình) nên phải theo mẹ vào ở động bên cạnh đền thờ sơn thần.
Tranh minh họa Đinh Bộ Lĩnh hồi nhỏ. Ảnh: Youtube
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, hồi nhỏ Đinh Bộ Lĩnh thường chơi với lũ trẻ chăn trâu ngoài đồng. Lũ trẻ tự biết kiến thức không bằng nên cùng tôn Bộ Lĩnh làm trưởng. Khi chơi đùa, Bộ Lĩnh lại bắt chúng khoanh tay làm kiệu để khiêng và lấy hoa lau đi hai bên để rước như là nghi vệ thiên tử. Ngày rảnh rỗi, Bộ Lĩnh đi đánh trẻ con thôn khác, đến đâu chúng đều sợ phục, rủ nhau hàng ngày kiếm củi thổi cơm để phục dịch.
Lớn lên, nhờ trí thông minh và tài thao lược, Đinh Bộ Lĩnh đã giương cờ khởi nghĩa, nhiều dân làng theo ông. Khi đất nước có loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh đã đứng lên dẹp loạn, chấm dứt tình trạng phân chia cát cứ, thống nhất đất nước, được gọi là Vạn Thắng Vương. Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế, tức vua Đinh Tiên Hoàng, đặt tên nước là Đại Cồ Việt và cho định đô ở Hoa Lư.