Lễ khai ấn đền Trần diễn ra giữa đêm 14 và mở đầu cho ngày 15 tháng giêng âm lịch tại Khu di tích đền Trần, phường Lộc Vượng (TP Nam Định, tỉnh Nam Định). Đây là tập tục cổ, sau những ngày nghỉ Tết bắt đầu từ rằm tháng giêng thì triều đình trở lại làm việc bình thường.
Lễ khai ấn có từ thế kỷ 13, triều Trần thực hiện nghi lễ tế tiên tổ. Tại phủ Thiên Trường, vua Trần mở tiệc chiêu đãi, phong chức cho những quan quân có công. Những năm kháng chiến chống Nguyên - Mông sau đó, lễ khai ấn bị gián đoạn cho tới năm 1262 được Thượng hoàng Trần Thánh Tông cho mở lại.
Thiên Trường không phải là kinh đô nước Việt, nhưng gắn với việc khai ấn là bởi trong kháng chiến chống Nguyên - Mông, Thăng Long thực hiện "vườn không nhà trống", rút lui chiến lược thì nơi đây là căn cứ địa dễ tiến thoái.
Lễ khai ấn đền Trần năm 2017. Ảnh: Ngọc Thành.
Trải qua nhiều thế kỷ, ấn cũ không còn. Năm 1822, vua Minh Mạng ghé qua đây và cho khắc lại. Ấn cũ khắc là "Trần triều chi bảo", ấn mới khắc là "Trần triều điển cố" để nhắc lại tích cũ, dưới đó có thêm câu "Tích phúc vô cương".
Từ đây, lễ khai ấn vào giờ Tý ngày rằm tháng giêng (từ 23h ngày 14 đến 1h sáng ngày 15), tượng trưng cho việc nhà vua tế lễ trời, đất, tiên tổ, thể hiện lòng thành kính biết ơn non sông, cha ông. Đây cũng được xem là "tín hiệu nhắc nhở" chấm dứt ngày Tết, thực sự bắt tay vào công việc.
Lễ khai ấn được người dân địa phương duy trì đến nay song về hình thức nghi lễ có đơn giản hơn. Từ năm 2012, việc phát ấn được chuyển sang buổi sáng để hạn chế tranh cướp.
Câu 3: Mùng 10 tháng giêng hàng năm, Quảng Ninh khai mạc lễ hội nào dưới đây?