Cuộc khảo sát bất ngờ của thầy giáo dạy Toán Trần Đình Trợ (THPT Hương Sơn, Hà Tĩnh) đã cho chúng ta một cái nhìn về giáo dục Việt Nam hiện nay. Kỹ năng sống của giới trẻ bây giờ là vô cùng yếu. Thậm chí nhiều em tốt nghiệp đại học cũng chưa nấu nổi một nồi cơm cho đúng nghĩa.
Có 10 năm tư vấn dạy con, tôi cho rằng kỹ năng sống đối với trẻ là điều tối quan trọng. Kỹ năng sống đơn giản là cần thiết cho cuộc sống, trẻ thực sự cần nếu chúng muốn là một con người, muốn sống tốt và sống an lành. Kỹ năng sống bao gồm: kỹ năng thoát hiểm, ứng phó, ứng biến; kỹ năng sử dụng các vật dụng (mọi vật dụng và đặc biệt là vật dụng nguy hiểm); khám phá cuộc sống một cách an toàn và hiệu quả; kỹ năng thể hiện trước người khác. Như vậy, việc giao tiếp, nói trước đám đông... chỉ là một trong những nội dung của kỹ năng sống.
Khi tai nạn hay tình huống nguy hiểm xảy ra, nếu giỏi Văn, giỏi Toán mà không biết cách thoát hiểm thì mọi việc giỏi kia trở nên công cốc. Lúc bấy giờ, việc cần làm là phải biết cách thoát ra khỏi nơi nguy hiểm một cách an toàn và hiệu quả. Đã có quá nhiều tai nạn thương tâm xảy ra trên đất nước chúng ta mỗi ngày, cướp đi hàng nghìn sinh mạng trẻ thơ.
Theo TS Thu Hương, nếu Ngày toàn dân đưa trẻ ra đường được nhà nước ban hành, trên khắp cả nước sẽ diễn ra vô vàn hoạt động sôi nổi nhằm đào tạo kỹ năng sống cho trẻ. Ảnh: Giang Huy.
Trong hơn 10 năm trở lại đây, các vụ tai nạn ở Việt Nam tăng gấp 4 lần. Trong số đó, nạn nhân chủ yếu là trẻ em. Theo điều tra chấn thương liên trường (VMIS), trong năm 2001 có 4.100 trẻ em chết do tai nạn giao thông, tương đương với 11 trẻ chết mỗi ngày.
Kỹ năng sống trẻ bị thiếu hụt là do người lớn chúng ta đã chưa đặt nhiệm vụ đào tạo nội dung này lên hàng đầu. Đào tạo kỹ năng sống đòi hỏi sự chung tay của cả gia đình và nhà trường. Đặc biệt, gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đào tạo nội dung này. Để toàn dân hiểu và đồng lòng chung sức cùng nhà trường và các nhà giáo dục trên cả nước tiến hành đào tạo kỹ năng sống cho trẻ, tôi đề nghị nhà nước nên đặt ra Ngày toàn dân đưa trẻ ra đường.
Ngày đó, đám trẻ sẽ không ngồi nhà chơi điện tử, xem tivi, không ngồi trong lớp để học Toán, Văn... nữa, các em sẽ cùng cha mẹ và các tổ chức giáo dục ra đường cùng nhau trau dồi các kỹ năng sống, thoát hiểm, tìm kiếm đường đi bằng bản đồ, giao tiếp, sử dụng vật dụng nguy hiểm, chăm sóc và sẻ chia.
Nếu Ngày toàn dân đưa trẻ ra đường được nhà nước ban hành, trên khắp cả nước sẽ diễn ra vô vàn hoạt động sôi nổi. Tại các hội chợ, sân chơi, khu giải trí, nhà văn hóa thiếu nhi, những hoạt động đào tạo kỹ năng sống sẽ diễn ra. Ngoài giá trị đào tạo kỹ năng sống cho các em ngay trong ngày hôm đó, các hoạt động này sẽ giúp cha mẹ thay đổi nhận thức, thay vì quan tâm đến kết quả học tập ở trường thì sẽ quan tâm hơn đến những khả năng ứng phó, ứng đối của các em trong cuộc sống, đạo đức, tư cách của các em và rất nhiều vấn đề khác.
Từ những nhận thức đó, cha mẹ sẽ quan tâm giáo dục các em nhiều hơn về các khía cạnh trong đời sống. Cha mẹ sẽ bớt chiều chuộng, chăm bẵm các em thái quá mà sẽ để ý dạy bảo cẩn thận hơn. Các công việc nhà sẽ được giao cho các em để tập làm quen dần dần. Những trách nhiệm trong gia đình cũng được các em san sẻ với cha mẹ để hiểu thêm nỗi vất vả mà cha mẹ mình đã và đang gặp phải. Từ đó, các em sẽ có ý thức hơn trong việc hoàn chỉnh kỹ năng sống cũng như đạo đức của chính mình.
Vì những lý do trên, tôi khẩn thiết đề nghị nhà nước ban hành một Ngày toàn dân đưa trẻ ra đường. Hy vọng với ngày đặc biệt này, việc giáo dục trẻ sẽ đạt gần tới mục tiêu toàn diện.
TS Vũ Thu Hương
Giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, ĐH Sư phạm Hà Nội