Giáng sinh 'thắt lưng buộc bụng'

Tối 23/12, một ngày trước Giáng sinh, người đổ về Hàng Mã và trước Nhà thờ lớn Hà Nội mỗi lúc một đông. Nhưng ông Đức, 60 tuổi, tiểu thương phố Hàng Mã vẫn ngồi trên chiếc ghế con con bao quanh bởi hàng nghìn món đồ trang trí Giáng sinh, cắm cúi bấm điện thoại.

Thi thoảng, ông giật mình đứng dậy khi có người hỏi, nhưng họ chỉ xem rồi đi. ''Người xem thì nhiều mà người mua thì ít'', ông tặc lưỡi. Theo ông Đức, Giáng sinh năm nay, mặt hàng trang trí được tiểu thương phố Hàng Mã nhập về đa dạng hơn nhưng sức mua kém rõ rệt.

Cửa hàng ông Đức rộng chừng 10 m2 chỉ có ba cây thông bé bằng bàn tay, từ năm ngoái để lại. Không khách hỏi, gia đình ông không nhập cây thông về như những năm trước. ''Năm ngoái, khi hết dịch họ lại đổ đi mua đồ trang trí Giáng sinh nhiều. Có người cầm cả xấp 500 nghìn đồng, thích gì mua hết'', ông nhớ lại.

Các doanh nghiệp, cửa hàng và gia đình trước là khách quen, nay chẳng ghé cửa hàng ông. Họa hoằn ông mới bán được vài món nhỏ nhỏ, chủ yếu là những giáo viên mua quà tặng học trò và khách vãng lai.

Ông Đức bảo, nhìn sức bán hàng ở con phố này qua các dịp lễ có thể hình dung được tình trạng kinh tế buồn năm nay của người Hà Nội. ''Có lẽ năm nay doanh nghiệp khó khăn, thu nhập của người làm công thấp nên sức mua kém'', ông nhận định.

Hòa vào dòng người đông đúc tối 23/12 có ba mẹ con chị Minh Thủy, 32 tuổi. Hai tay chị dắt con gái 4 tuổi và 6 tuổi, tiến dần về phía Nhà thờ lớn xem biểu diễn văn nghệ. ''Đi chơi nhưng tôi phải căn chi phí không được quá 100.000 đồng, mà gửi xe với mua chai nước trên phố này đã hết 30.000 đồng rồi'', chị nói. Người mẹ dặn con ''đi chơi cấm được đòi mua gì'' nhưng thấy các con nhìn chăm chăm vào những chiếc bờm lấp lánh xanh đỏ, chị lại tặc lưỡi rút tiền. ''30 nghìn một cái, hai chị em dùng chung. Đứa nào chụp ảnh thì đeo bờm'', chị dặn con.

Là nhân viên văn phòng ở quận Nam Từ Liêm, thu nhập của chị Thủy hai năm qua không giảm, khoảng hơn 6 triệu đồng, nhưng nhiều thứ phải chi hơn.

Chị Nguyễn Thị Tình, 36 tuổi, đã có hơn chục năm bán bờm Giáng sinh trước Nhà thờ lớn, chưa thấy năm nào khó bán hàng như năm nay, trừ hai mùa Covid.

"Những năm trước, Giáng sinh vào cuối tuần thế này, chỉ nhoắng cái là tôi bán được khoảng 6 triệu đồng. Năm nay mãi mới được hơn 2 triệu. Người ta chơi thì nhiều, nhưng bỏ tiền ra mua ít lắm'', chị cho hay.

Giáng sinh Hà Nội năm nay, ở các tụ điểm như Big C Garden, Vincom, phố đi bộ.... vẫn trang trí lộng lẫy, thu hút người dân vui chơi, chụp ảnh. Tuy nhiên, dọc các con phố ít thấy bóng dáng của cây thông Noel, tiếng nhạc Giáng sinh như mọi năm.

''Tôi đi làm từ phố Kim Giang về Cầu Giấy mà chẳng thấy tí không khí nào. Vợ không nói, tôi không biết mai đã là Giáng sinh'', anh Hùng Dũng, 38 tuổi, ở Cầu Giấy, nói. Hơn 10 năm ở Hà Nội, không tính dịch bệnh, chưa bao giờ anh thấy ngày lễ Noel trầm lắng như năm nay.

 

 

Giáng sinh 'thắt hầu bao' của người dân cả nước

Giáng sinh của các xóm đạo ở TP HCM cũng yên ắng hơn hẳn các năm trước. Tối 23/12, mất hai ngày để giăng đèn, trang trí cây thông Noel, người tuyết và hang đá, tối đến ông Vũ Hữu Hiệp, 49 tuổi, cùng một vài người hàng xóm ngồi nhìn ngắm thành quả.

Theo ông Hiệp, những năm trước dịch xóm đạo trên đường Bùi Thị Xuân, quận Tân Bình luôn giăng đèn sáng rực từ đầu đường cho đến cuối mừng Giáng sinh. Năm nay hơn nửa số hộ gia đình không trang trí gì. "Kinh tế khó khăn, đa phần các hộ dân đều buôn bán nhỏ lẻ, kinh doanh không được thuận lợi như các năm trước", ông giải thích, "Họ tiết kiệm để dành cho tiệc mừng vì đây là ngày lễ quan trọng của người Công giáo nên dù ít hay nhiều cũng có một bữa tiệc chung vui".

Năm nay, ông Hiệp bỏ hơn 5 triệu đồng tự trang trí Giáng sinh trước nhà. "Tôi tận dụng những món đồ cũ những năm trước để trang trí thêm để tiết kiệm chi phí", ông nói.

Buổi sáng cuối tuần tại một con hẻm 115 trên đường Lê Văn Sỹ, quận Phú Nhuận, bà Nguyễn Thị Mỹ Lan, 57 tuổi đang ngồi cắt từng bông hoa trang trí xung quanh tượng Đức Mẹ. Bà Lan cho biết, kinh tế cũng khó khăn, Tết lại cận kề nên Giáng sinh năm nay bà sử dụng món đồ cũ ở những năm trước trang trí để tiết kiệm.

"Tôi trang trí một cây thông, những trái châu thì dùng cũ, chỉ tốn tiền mua thêm hoa tươi cắm xung quanh. Chỗ khu vực này tôi chỉ mất khoảng 300.000 đồng nhưng tạo thêm không khí cho ngày lễ hội", bà Lan nói.

Tại con hẻm này, theo lời bà Lan ngoại trừ năm ngoái dịch không trang trí, những năm trước bà con chung tay góp mỗi người 200.000 đồng giăng đèn nguyên con hẻm. "May mắn năm nay có mạnh thường quân đứng ra lo kinh phí nên dù khó khăn nhưng con hẻm vẫn ngập tràn không khí rực rỡ của mùa Giáng sinh", bà nói.

Bà Lan kể, một năm dịch vô cùng khó khăn với mọi người dân ở con hẻm, vì thế năm nay họ rất háo hức đón chào ngày Giáng sinh. Hôm nay, các gia đình đã đi chợ mua thực phẩm để chuẩn bị tổ chức tiệc.

"Ngày lễ đến mọi người thấy vui trong lòng nên mình cũng không nghĩ nhiều về tiền. Miễn làm sao phù hợp với kinh phí mình có. Năm nay nhờ mạnh thường quân lo chuyện trang trí nên bà con cũng tiết kiệm được chút ít để tổ chức tiệc mừng tiệc Giáng sinh", người phụ nữ nói.

"Cận ngày Giáng sinh, lại là tối thứ 6 mà ảm đạm hơn ngày thường. Tôi đứng gần hai tiếng mà không bán nổi một quả bóng bay ông già Noel, chưa nói đến các món đồ khác", bà Mai, 55 tuổi, một tiểu thương bán đồ chơi tại trung tâm thành phố Hải Phòng chia sẻ.

Là Giáng sinh đầu tiên sau hai năm dịch, bà Mai hy vọng người dân đi chơi nhiều khiến sức mua tăng, nhưng thực tế trái ngược. Từ người bán hàng rong cho đến các cửa hàng lớn cung cấp đa dạng mặt hàng trang trí, quà tặng dành riêng cho lễ Giáng sinh cũng chỉ treo lên cho có, ít khách hỏi mua, dù giá không biến động.

"Hai năm trong dịch mà tôi còn bán được nhiều gấp mấy lần năm nay. Hy vọng đến đêm chính hội tình hình được cải thiện", bà thở dài.

Dự định rủ bạn bè đi chơi Giáng sinh trước đêm chính hội để đỡ đông, tránh cảnh tượng chen chúc, tìm chỗ gửi xe khó khăn tại khu vực quảng trường Nhà hát lớn như năm ngoái, Trúc Anh, 25 tuổi, ở quận Ngô Quyền, bất ngờ bởi mới 8 giờ tối nhưng các trục đường chính đã vắng người qua lại, thậm chí ít hơn ngày thường.

Theo Trúc Anh, số lượng cửa hàng, quán ăn hay các địa điểm vui chơi giải trí không đầu tư cho khâu trang trí, trưng bày cây thông Noel là một trong những nguyên do khiến không khí trầm lắng hơn. Phần lớn chỉ bày cây thông giả, size nhỏ, hoặc làm hình tượng trưng từ dây kim tuyến xanh treo lên cửa, hiếm nơi vẽ cửa hay trang trí bên trong.

"Nhưng nhiều chỗ còn chẳng trang trí gì. Nếu không chủ đích đi chơi có lẽ tôi không biết sắp đến Giáng sinh", Trúc Anh nói. Sau hơn một tiếng đi tìm địa điểm vui chơi, chụp ảnh nhưng không đạt yêu cầu nên cô quay về.

Không khí Giáng sinh tại nhà thờ ở các quận, huyện có phần nhộn nhịp hơn khi triển khai chương trình tập duyệt văn nghệ trước đêm chính hội và tập một số người đến tham quan, chụp ảnh.

"Nhưng khách đa phần là người theo đạo, gia đình có con nhỏ sống gần nhà thờ, còn người trẻ đến chơi rất ít. Như mọi năm, sân chính của nhà thờ có thể chật kín người 2-3 ngày trước hội, còn nay thì thừa thớt, chỉ khoảng vài chục người. Không khí cũng ảm đạm thấy rõ", người bảo vệ tại nhà thờ trên đường Lạch Tray, quận Ngô Quyền, chia sẻ.

Theo đánh giá của nhiều hộ kinh doanh, tình trạng vắng khách, buôn bán khó là điều dễ hiểu bởi ảnh hưởng sau hai năm đại dịch Covid, các doanh nghiệp sản xuất bị giảm, mất đơn hàng, người lao động mất việc cuối năm ngày càng cao. Thống kê chưa đầy đủ của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, tính đến tháng 11, cả nước có 1.235 doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất, ảnh hưởng tới 472.000 công nhân, trong đó 41.500 người bị chấm dứt hợp đồng lao động.

Lượng người nhận bảo hiểm thất nghiệp 10 tháng đầu năm tăng khá mạnh so với cùng kỳ năm 2021. Cụ thể, TP HCM tăng gần 26%, Bình Dương 39,1%, Đồng Nai tăng 54,7%, Tiền Giang tăng 66,5%. Tại Hà Nội, 10 tháng đầu năm, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội ghi nhận hơn 61.400 người đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái.

Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết hàng chục nghìn lao động về quê nghỉ Tết trước cả tháng. "Đây là vấn đề cực lớn, rất đáng quan tâm trong khi những năm trước, thời gian cuối năm là lúc doanh nghiệp và lao động hối hả tăng ca để kịp đơn hàng cho đối tác", ông Hiểu nói.

Phạm Nga - Quỳnh Nguyễn - Minh Tâm