Luật sư Phan Văn Chiều, Đoàn Luật sư tỉnh Hà Tĩnh, cho biết gian lận tuổi là một trong những hành vi bị nghiêm cấm theo khoản 3, điều 10, Luật Thể dục, thể thao năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2018).
Theo điều 8, Nghị định 46/2019, nhà chức trách sẽ phạt tiền 5-10 triệu đồng với hành vi gian lận tên, tuổi, giới tính, thành tích để được chọn vào đội tuyển, trường năng khiếu hoặc tham gia thi đấu. Mức 10-15 triệu đồng áp dụng cho hành vi bao che, dụ dỗ, ép buộc người khác gian lận; 15-20 triệu đồng với việc làm sai lệch kết quả thi đấu.
Ngoài nộp phạt, cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm còn bị cơ quan có thẩm quyền đình chỉ việc tham dự giải thi đấu thể thao có thời hạn; buộc hủy bỏ kết quả thi đấu, tuyển chọn vận động viên vào đội tuyển và trường năng khiếu thể thao. Người vi phạm phải nộp lại số tiền có được do thực hiện hành vi gian lận.
Tang vật của vụ án làm giả giấy tờ cho một cầu thủ trẻ Sông Lam Nghệ An, vừa bị Công an tỉnh Nghệ An công bố hôm 21/3. Ảnh: Công an cung cấp
Luật sư cho hay, trường hợp nghiêm trọng, một số vụ việc cơ quan điều tra xác định hành vi gian lận tuổi có dấu vi phạm pháp luật liên quan tài liệu, giấy tờ, hồ sơ giả thì những cá nhân liên quan có thể bị khởi tố về tội Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, theo Điều 341 Bộ luật Hình sự.
Với tội này, người vi phạm sẽ bị phạt tiền 30-100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù 6 tháng đến 2 năm. Trường hợp phạm tội có tổ chức, 2 lần trở lên, làm từ 2 con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác đến 5 con dấu; thu lợi bất chính từ 10-50 triệu đồng; tái phạm nguy hiểm... bị phạt tù 2-5 năm.
Người nào làm giả 6 con dấu, tài liệu; sử dụng giấy tờ khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng; thu lợi bất chính 50 triệu đồng trở lên có nguy cơ bị phạt 3-7 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 5-50 triệu đồng.
Hình phạt bổ sung với gian lận tuổi trong bóng đá
Luật sư Phan Văn Chiều cho biết thêm, ngoài xử phạt hành chính theo Nghị định 46/2019 và truy tố theo điều 341 Bộ luật Hình sự, ở mỗi lĩnh vực thể thao, các Liên đoàn sẽ có hình phạt bổ sung đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm.
Với bóng đá, điều 50 Quy định về kỷ luật của Liên Đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) nêu: Người nào làm sai lệch tài liệu; sử dụng hồ sơ giả nhằm mục đích lừa dối thì bị đình chỉ làm nhiệm vụ, cấm thi đấu ít nhất 6 trận và phạt tối thiểu 10 triệu đồng.
CLB có cầu thủ gian lận sẽ bị phạt 25-50 triệu đồng. Đội bóng của lứa tuổi đó bị loại khỏi giải và không được thi đấu trong các giải khác do VFF tổ chức trong thời hạn 1-2 năm. Trưởng đoàn, huấn luyện viên trưởng không được tham dự các giải của Liên đoàn từ 1-5 năm. Đội bóng phải chịu trách nhiệm chi trả các chi phí phát sinh trong quá trình nhà chức trách điều tra gian lận. Khi giải đấu kết thúc, đội vi phạm sẽ bị thu hồi bảng danh vị, giải thưởng...
Tại Việt Nam, gian lận tuổi từng được phát hiện ở một số lĩnh vực thể thao, thường xuất hiện tại các giải bóng đá trẻ. Năm 2003, Hội đồng kỷ luật của VFF ra quyết định cấm thi đấu trong 2 năm, thu hồi cup, cờ, huy chương, thu lại tiền thưởng của các đội Nghệ An, Đăk Lăk, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Hà Tây, vì vi phạm gian lận tuổi cầu thủ từ năm 2001-2003.
Tháng 9/2024, một loạt cá nhân và tập thể của Sông Lam Nghệ An (SLNA) bị VFF cấm tham gia các giải đấu trong hệ thống Liên đoàn. Đội U11 bị thu hồi toàn bộ danh hiệu, Cup, huy chương và tiền thưởng chức vô địch do đăng ký và sử dụng cầu thủ không đúng độ tuổi quy định tại giải U11 toàn quốc 2024.
Gần nhất, hôm 21/3, Công an tỉnh Nghệ An đã khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú với ông Trần Quốc Dũng, 54 tuổi và bà Nguyễn Thị Tú, 41 tuổi, trú huyện Tân Kỳ, về tội Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức; Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức, theo khoản 2 Điều 341 Bộ luật Hình sự. Theo cơ quan điều tra, bà Tú đã làm giả giấy khai sinh, căn cước công dân cho cháu trai sinh năm 2010 thành 2013, sau đó nhờ Hiệu trưởng Dũng "can thiệp học bạ" cho khớp với hồ sơ, để được tuyển vào Trung tâm đào tạo bóng đá trẻ CLB SLNA.
Trên thế giới, gian lận tuổi cũng là "căn bệnh trầm kha", diễn ra tại một số quốc gia. Năm 2017, Liên đoàn bóng đá Châu Á (AFC) huỷ tư cách thi đấu của 12 cầu thủ Timor Leste gốc Brazil. Sai phạm được xác định khi Bộ Tư pháp Timor Leste thông báo hộ chiếu của nhóm cầu thủ này là bất hợp pháp. Liên đoàn bóng đá nước này bị kết tội làm giả giấy khai sinh, dẫn đến huỷ kết quả 29 trận đấu, cùng tổng tiền phạt 76.000 USD. Tổng thư ký liên đoàn khi ấy là Amandio de Araujo Sarmento bị cấm tham gia hoạt động bóng đá ba năm, nộp phạt 9.000 USD.
Tháng 10/2024, Timor Leste tiếp tục gian lận tuổi. Theo đó, tiền vệ Antonio Da Costa Soares Moniz và hậu vệ Jaimito Antonio Da Costa Soares bị AFC phạt 5.000-10.000 USD, cấm tham gia mọi hoạt động bóng đá trong 9-12 tháng.
Luguelin Santos, ngôi sao điền kinh người CH Dominica, hồi tháng 12/2023 bị AIU cấm thi đấu ba năm vì gian lận tuổi. Ảnh: Reuters
Nổi tiếng nhất về gian lận tuổi là Luguelin Santos - vận động viên người CH Dominica từng giành huy chương bạc Olympic Tokyo 2021 và London 2012. Tháng 12/2023, ngôi sao này bị Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU) cấm thi đấu trong ba năm, tước huy chương vàng nội dung 400 m nam tại giải vô địch trẻ thế giới năm 2012 vì giả mạo tuổi trong hộ chiếu để đủ điều kiện tham dự giải.
Đức Hùng