Sáng 12/12, tại hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Thứ trưởng Văn hóa Thể thao Du lịch Trịnh Thị Thuỷ cho hay, có 30% hộ gia đình được phỏng vấn cho biết "trong nhà xảy ra ít nhất một lần bạo lực mỗi năm".
Như vậy, theo bà Thủy, hàng năm số hộ gia đình có hành vi bạo lực có thể lên đến hàng triệu hộ. Những hành vi này phần lớn không được người dân nhận thức là bạo lực gia đình hoặc che giấu vì thành tích gia đình văn hoá, khu dân cư văn hoá.
Dẫn số liệu tổng hợp từ các Sở Văn hoá, bà Thủy cho biết từ năm 2009 đến 2017, cả nước có gần 300.000 vụ bạo lực gia đình; con số này giảm từng năm, đến 2017 chỉ còn 13.000 vụ.
Tuy nhiên, theo số liệu do Toà án nhân dân các cấp thực hiện, từ 2008 đến 2018 có 1,4 triệu vụ ly hôn. Trong đó một triệu vụ được xác định nguyên nhân từ bạo lực gia đình như bị đánh đập, ngược đãi, vợ hoặc chồng nghiện ma tuý, rượu chè, đánh bạc, ngoại tình...
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP
Băn khoăn về sự chênh lệch lớn giữa hai số liệu nêu trên, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đặt câu hỏi, nếu chia số vụ ly hôn cho 10 năm thì mỗi năm cả nước có 100.000 vụ bạo lực gia đình phải ly hôn.
"Vậy tại sao báo cáo của các Sở Văn hoá về Bộ năm 2017 chỉ có 13.000 vụ bạo lực gia đình? Tính trung bình, mỗi năm, mỗi xã, phường chỉ có một vụ. Có phải do khái niệm khác nhau, hay các địa phương không nắm được số liệu? Hoặc nắm được số liệu mà sợ mất thành tích, thi đua nên mới chênh lệch như vậy?", ông đặt vấn đề.
Phó thủ tướng đề nghị trước khi bàn đến việc sửa Luật thì phải có con số thống kê thực chất, phản ánh đúng thực trạng bạo lực gia đình ở Việt Nam hiện nay.
GS.TS Lê Thanh Hải - Giám đốc bệnh viện Nhi Trung ương nêu trăn trở về việc, Việt Nam là nước thứ hai trên thế giới và đầu tiên ở Châu Á ký Công ước Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em. Hiện có 7 cơ quan thực thi pháp luật cùng hàng loạt văn bản được ban hành để bảo vệ quyền trẻ em. Nhưng mỗi năm có hàng trăm trẻ em bị bạo hành rất nặng phải nhập viện cấp cứu.
"Theo tính toán của các nhà khoa học, mỗi trường hợp trẻ em bị bạo hành nặng phải cấp cứu thì có 300-600 trường hợp khác chưa được khai báo. Như vậy con số trẻ em bị bạo hành rất nhiều", ông Hải phân tích.
Ông khuyến cáo, các cơ quan thực thi pháp luật phải nhìn thẳng vào sự thật là tình trạng bạo hành trẻ em đang rất nặng nề, chứ không phải "ngày càng tốt hơn". Đồng thời, phụ huynh cần thay đổi tư tưởng "yêu cho roi cho vọt" để không còn vô tình gây bạo lực với trẻ.
Ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương. Ảnh: H.T
Đồng quan điểm, luật sư Lê Thị Ngân Giang khẳng định trình trạng bạo lực gia đình giữa vợ chồng, cha con, mẹ con... rất đáng lo ngại. Số vụ án mạng xuất phát từ nguyên nhân này ngày càng nhiều và rùng rợn hơn. Đó là cảnh chồng đốt vợ con, giết vợ phi tang... Hoặc chồng giết vợ chỉ vì từ chối "chuyện chăn gối"; cũng có vụ vợ đánh ghen đến mức lột quần áo chồng giữa chốn đông người.
"Trong nhiều vụ án vợ giết chồng bởi họ là nạn nhân của bạo lực gia đình và đã quá sức chịu đựng", luật sư Giang nêu.
Phân tích nguyên nhân khiến tình trạng bạo lực gia đình còn phổ biến ở Việt Nam, đại diện Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng, nhận thức của cộng đồng, người gây bạo lực và người phải chịu bạo lực còn thấp. Vì thế, nạn nhận thường che giấu, không cung cấp thông tin cho nhà chức trách.
Ngoài ra, theo quy định, người gây bạo hành phải nộp phạt hành chính nên nhiều nạn nhân không khai báo để tránh làm tổn thất kinh tế gia đình.
Đại diện Tổng liên đoàn lao động Việt Nam dẫn số liệu thống kê của cơ quan này cho hay, có 58% phụ nữ được hỏi từng phải chịu ít nhất một trong ba hình thức bạo lực thể chất, tinh thần, tình dục. Bạo lực với trẻ em, nhất là trẻ em gái vẫn diễn ra phức tạp.
Đơn vị này cho rằng, Luật Phòng chống bạo lực gia đình năm 2007 quy định các hành vi bạo lực còn quá chung chung và không đầy đủ. Điều này khiến người gây bạo lực và nạn nhân khó nhận biết. Vì vậy, Tổng liên đoàn đề xuất bổ sung các hành vi như: ép buộc mang thai, sinh sớm, sinh dày, sinh nhiều con, ép buộc lựa chọn giới tính thai nhi, ngăn cản không cho dùng biện pháp tránh thai... là bạo lực gia đình; đồng thời phải nâng cao chế tài với các hành vi này.
Ông Nguyễn Văn Thuân, Phó chánh án Toà án nhân dân tối cao ủng hộ đề xuất bổ sung vào Luật các hành vi ép buộc sinh con là bạo lực gia đình. Ông Thuân nói thêm, nên bổ sung tình tiết định khung tăng nặng "Phạm tội đối với vợ chồng, con cái" vào nhóm tội "xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người" và "xâm phạm quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của công dân" để xử lý nghiêm.