Trong công văn báo cáo do Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện ký, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Hội đồng cấp Nhà nước xem xét hai trường hợp không đủ điều kiện trước đó là nhà thơ Xuân Quỳnh và nhà thơ Thu Bồn.
Công văn ghi rõ: "Nguyễn Thị Xuân Quỳnh và Hà Đức Trọng (Thu Bồn) có hồ sơ đủ điều kiện và tỷ lệ phiếu bầu đồng ý từ 90% trở lên của Hội đồng cấp Nhà nước. Tuy thiếu giải thưởng theo quy định tại khoản 3 điều 9 Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ, các tác phẩm này được Hội đồng đánh giá rất cao về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật, có tác dụng to lớn phục vụ sự nghiệp cách mạng, ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống xã hội, có tác dụng giáo dục và định hướng thẩm mỹ cao cho thanh, thiếu niên, góp phần quan trọng vào việc thay đổi nhận thức của nhân dân trong sự nghiệp phát triển văn học, nghệ thuật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".
Chân dung nhà thơ Xuân Quỳnh (1942 - 1988).
Nhà thơ Thu Bồn (1935 - 2003).
Trước đó, thông tin thi sĩ Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách các tác giả được Hội đồng xét duyệt cấp Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật 2016 khiến gia đình, đồng nghiệp và độc giả bất bình.
Ông Phùng Huy Cẩn, Vụ trưởng Vụ Thi đua khen thưởng (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) lý giải nguyên nhân của điều này là do hồ sơ của nhà thơ Xuân Quỳnh thiếu giải thưởng theo quy định (giải thưởng trong các cuộc thi do Bộ Văn hóa hoặc các Hội văn học nghệ thuật Trung ương tổ chức hoặc giải thưởng quốc tế). Cụ thể tác phẩm thiếu nhi Bầu trời trong quả trứng của thi sĩ Xuân Quỳnh không có văn bản xác nhận đạt giải thưởng Hội Nhà văn năm 1982 - 1983. Ông Cẩn cho biết: "Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch đã cho phép Hội Nhà văn có thêm thời gian bổ sung giấy tờ còn thiếu nhưng sau đó hồ sơ của bà Quỳnh vẫn không đủ".
Báo cáo cũng trình bày việc ngày 23/2, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Lưu Khánh Thơ, em chồng nhà thơ Xuân Quỳnh, đã gửi đơn đề nghị Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan liên quan xem xét hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh cho tác giả Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Bà Thơ cho biết gia đình đã xin được giấy xác nhận của Hội nhà văn Việt Nam về việc tập thơ thiếu nhi Bầu trời trong quả trứng được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1982 - 1983. Như vậy, hồ sơ của thi sĩ Xuân Quỳnh đủ các tiêu chuẩn để xét tặng giải thưởng.
Tác phẩm "Bầu trời trong quả trứng" của thi sĩ Xuân Quỳnh.
Ông Phùng Huy Cẩn giải thích Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch không có quyền thêm, bớt các hồ sơ. Công việc này thuộc thẩm quyền của Hội đồng cấp Nhà nước. Ông phủ nhận việc Bộ đề nghị xét duyệt bổ sung hồ sơ của nhà thơ Xuân Quỳnh và Thu Bồn vì sức ép dư luận. Vụ trưởng nhấn mạnh: "Chúng tôi không chịu áp lực từ công chúng. Hồ sơ của bà Xuân Quỳnh đã được gửi đi lần đầu từ ngày 31/8/2016 cùng các hồ sơ khác. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện nghiêm túc quy trình xét duyệt, đảm bảo trách nhiệm với Nhà nước, với giới văn nghệ sĩ toàn quốc". Ông khẳng định không có sai sót nào xảy ra trong quá trình triển khai thực hiện.
Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước năm 2016 sẽ được tổ chức vào đầu tháng ba tại Nhà hát Lớn Hà Nội.
| Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước được thành lập để tôn vinh các công trình thuộc lĩnh vực khoa học, kỹ thuật và văn học, nghệ thuật. Trong đó, lĩnh vực văn học, nghệ thuật bao gồm các hạng mục: sân khấu, âm nhạc, kiến trúc, múa, văn nghệ dân gian, văn học, điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật. Giải thưởng Hồ Chí Minh được xét tặng và công bố 5 năm một lần, Giải thưởng Nhà nước công bố hai năm một lần. Giải thưởng Hồ Chí Minh đến nay đã trao bốn đợt vào các năm 1996, 2000, 2005 và 2012. |
Vĩ Thanh