Từ đoàn tỉnh đi lên
Trong cuộc trưng cầu ý kiến do báo Sân Khấu TP HCM tổ chức năm 1991-1992, nghệ sĩ Vũ Linh - Tài Linh được đông đảo khán giả bình chọn là một trong những đôi bạn diễn được yêu thích nhất. Trong bảng danh sách này, vị trí của họ chỉ đứng sau nghệ sĩ Minh Vương, Lệ Thủy - vốn là hai ngôi sao kỳ cựu.
Vũ Linh và Tài Linh, đôi đào kép được yêu thích bậc nhất thập niên 1990. Ảnh: Nghệ sĩ cung cấp.
Vũ Linh từng ca diễn cùng nhiều nữ nghệ sĩ như: Phương Hồng Thủy, Thanh Thanh Tâm, Ngọc Huyền, Thoại Mỹ, Thanh Hằng, Thanh Ngân, Hương Lan, Phượng Mai... Tuy nhiên, khán giả yêu thích nhất khi anh sánh đôi với Tài Linh. Họ có 16 năm diễn chung trên sân khấu và truyền hình, đều trưởng thành từ nhiều đoàn diễn ở tỉnh lẻ trước khi cùng tỏa sáng.
Vũ Linh xuất thân trong gia đình nghèo, việc học hành dang dở. Năm 13 tuổi, gia đình cho anh theo học hát ở trường Văn Phát, sau chuyển qua học ca cổ với thầy Văn Vĩ. Năm 1972, anh theo đoàn hát Đồng Ấu Hoa Thế Hệ lưu diễn ở các tỉnh. Một thời gian sau, anh về hát cho gánh Hoa Anh Đào Kim Chưởng, được NSƯT Diệu Hiền và nghệ sĩ Trương Ánh Loan nhận làm đệ tử. Sau này, anh còn thọ giáo nghệ sĩ Minh Tơ, Thanh Tòng để hoàn thiện thêm về nghệ thuật ca diễn tuồng cổ.
Nghệ sĩ Vũ Linh từng cộng tác với những đoàn hát khác như: Khánh Hồng An Giang, Thiên Nga, Sơn Minh... Năm 1981, anh trở về thành phố, lần đầu tiên xuất hiện trên sân khấu đoàn Minh Tơ và Huỳnh Long. Năm 1983, anh theo hợp tác với gánh Lâm Đồng đi lưu diễn các tỉnh. Đến năm 1988, anh cộng tác với Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang 2. Từ đây, Vũ Linh thực sự bước lên đài vinh quang sau hơn 15 năm bôn ba đoàn tỉnh.
Trích đoạn 'Giọt máu oan khiên' - Vũ Linh và Tài Linh.
Với nghệ sĩ Tài Linh, sau khi cộng tác với các đoàn tỉnh như: Nha Trang, Tiếng Ca Sông Cửu, Long Giang, Tây Ninh, Cửu Long 1..., chị đầu quân về đoàn Minh Tơ. Tại đây, chị đã được nghệ sĩ Thanh Tòng dìu dắt, uốn nắn để đi từng bước nhỏ đến với nghệ thuật. Khán giả nhớ đến nghệ sĩ Tài Linh qua các vở: Tiên Đơn núi Dị, Bích Vân Cung kỳ án, Mã Siêu báo phụ thù, Má hồng soi kiếm bạc, Cánh nhạn mù sương, Phụng Nghi Đình... Lúc đó, nghệ sĩ Vũ Linh đã đầu quân về đoàn Trần Hữu Trang 2, đoàn đang lên kế hoạch dựng vở Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài. Chính nghệ sĩ Vũ Linh đã đề nghị đoàn mời Tài Linh về diễn tăng cường khi chị vừa nghỉ đoàn Minh Tơ, vì biết rằng Tài Linh có khả năng diễn tốt những vai tuồng cổ - vốn cũng là sở trường của anh.
Trên sân khấu đoàn Trần Hữu Trang 2, từ một nghệ sĩ đoàn tỉnh, Vũ Linh, Tài Linh đã tạo được sức hút mạnh mẽ khi xuất hiện trong vở Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài. Cả hai còn tỏa sáng với vở Bản tình ca còn đó.
Cặp nghệ sĩ gắn bó qua nhiều tuồng cổ trang lẫn xã hội.
Đôi uyên ương tuồng cổ
Theo nhận định của các nhà chuyên môn nghệ thuật, Vũ Linh - Tài Linh chinh phục khán giả tạo thành đôi đẹp "thanh mai - trúc mã", hòa quyện về lời ca lẫn diễn xuất. Ngoài ra, điều quan trọng nhất là cả hai luôn biết làm mới mình.
NSƯT Lê Thiện - trưởng đoàn 2 Nhà hát Trần Hữu Trang - kể đôi nghệ sĩ hiểu rõ họ là đào - kép tỉnh. Vì vậy, khi gia nhập vào đời sống sân khấu chuyên nghiệp ở TP HCM - nơi quy tụ nhiều nghệ sĩ tên tuổi, gạo cội, cả hai luôn tập trung chăm chút tập luyện. Vũ Linh nhanh nhẹn, sáng tạo, có sự đầu tư trong từng vai diễn, nên anh đi trước mở đường, dìu dắt đàn em, còn Tài Linh luôn theo chân đàn anh. Nếu lâu nay trong lĩnh vực cải lương tuồng cổ, các nghệ sĩ con nhà nòi, có truyền thống theo nghề nhiều đời, thì hai gia tộc Minh Tơ, Huỳnh Long chỉ thiêng về diễn, còn giọng ca không được tổ đãi cho lắm. Do đó, sự xuất hiện của nghệ sĩ Vũ Linh vừa ca hay, vũ đạo giỏi, sức trẻ, nội lực tràn đầy và hơn hết là có tư duy đạo diễn. Do đó, vở tuồng nào có anh, có Tài Linh thì thành công vang dội.
Khi trở về đoàn Minh Tơ lần thứ hai, cặp Vũ Linh và Tài Linh đóng cặp trong các vở của đoàn này như Thanh Xà - Bạch Xà (nhân vật Hứa Văn và Bạch Xà), Tôi không làm Hoàng Hậu (Thập Tam Bát Hạ và Bạc Hải Mỹ Anh)... Khi về Sông Bé 2, cả hai lại tạo tiếng vang đỉnh điểm với các vở Chiêu Quân cống Hồ (Hớn Đế và Chiêu Quân), Nặng gánh giang sơn (Dương Anh Kiệt và Nhữ Minh Minh)...
Ngoài ra, nghệ sĩ Vũ Linh và Tài Linh còn đóng cặp trong một số vở như Phụng Nghi Đình (Lữ Bố và Điêu Thuyền), Gánh cải Trạng Nguyên (Hoàng Phi Học và Trương Mỹ Chi)... Các vở này do Ban Ái Hữu Hội Sân Khấu TP HCM thực hiện nhằm gây quỹ xây dựng Khu dưỡng lão Nghệ sĩ TP HCM và sửa chữa trụ sở của Ban ái hữu thời đó.
Thời cải lương video phát triển vượt bậc, Vũ Linh - Tài Linh đã cùng xuất hiện nhiều nhất trong các vở cải lương gây tiếng vang đối với khán giả kiều bào ở hải ngoại. Mỗi tháng có 15 vở diễn được dàn dựng thì 10 vở có mặt Vũ Linh, Tài Linh.
Vũ Linh, Tài Linh hát tân cổ 'Đi cày'.
Đạo diễn - nhà báo Thanh Hiệp nhận định cho đến nay, hai nghệ sĩ Vũ Linh, Tài Linh vẫn là hiện tượng của cải lương video tuồng cổ một thời không ai sánh kịp. Dấu ấn đậm nét phải kể đến các vở đã được thu hình và lưu trữ, trở thành ấn phẩm giải trí được số đông theo dõi như Xử án Bàng Quý Phi (Tống Nhơn Tôn và Bàng Quí Phi), Trảm Trịnh Ân (Triệu Khuông Dẫn và Hàn Tố Mai), Thần Nữ dâng Ngũ Linh Kỳ (Tiết Ứng Luông và Thần Nữ), Thái Tử Đan giả gái (Thái Tử Đan và Vũ Tuyết Nương)...
Ngoài việc xuất hiện nhiều trong các chương trình ca cổ, tân cổ giao duyên, việc đôi Song Linh tham gia chương trình ca nhạc video Mưa bụi thời đó được ghi nhận là thành tựu mới nhằm mở rộng thị phần biểu diễn, giúp họ có thêm khán giả trẻ. Từ hiệu ứng của sản phẩm âm nhạc này, cả hai đã thu hút nhiều khán giả trẻ đến với cải lương. Một số ca khúc như Chuyện tình Ngưu Lang - Chức Nữ, Hoa Học Trò, Mưa ngâu... đã tạo sức hút đối với khán giả trẻ thời đó.
Nghệ sĩ Tài Linh cho biết với cô, nghệ sĩ Vũ Linh vừa là người anh, vừa là người bạn đồng nghiệp, đã giúp đỡ cho cô rất nhiều trên con đường nghệ thuật. Thời gian đi chung đoàn hát, diễn xuất của hai người đã hòa quyện vào nhau, kẻ tung người hứng, chinh phục tình cảm của khán giả. NSND Kim Cương kể khi mẹ bà - NSND Bảy Nam - còn sống, bà đã mời Tài Linh, Vũ Linh đến nhà để trò chuyện. "Má tôi là khán giả trung thành của cặp đôi này, hễ xem cải lương tuồng cổ thì má tôi thích họ diễn nhất", Kim Cương nhớ lại.
Dù diễn chung với các nhiều đào, kép khác nhau, Vũ Linh - Tài Linh vẫn là liên danh được yêu thích hàng đầu.
Khi đã là ngôi sao, đôi "Song Linh" vẫn sống giản dị, chan hòa tình cảm với mọi người. Năm 2003, nghệ sĩ Tài Linh định cư cùng gia đình tại Mỹ để lại sự luyến tiếc trong lòng người hâm mộ. Tháng 4/2011, tại rạp hát Thủ Đô, TP HCM, NSƯT Vũ Linh hội ngộ Tài Linh sau bảy năm. Họ mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả với trích đoạn Xử án Bàng Quý Phi.
Nghệ sĩ Vũ Linh tâm sự nếu gặp Tài Linh ngoài đời thường, ai cũng sẽ khó tin đó là một ngôi sao, vì chị lúc nào cũng giữ nét giản dị, đôi khi cục mịch. "Tôi may mắn có người bạn diễn là Tài Linh để tạo dựng những mối lương duyên đẹp trên sân khấu", anh chia sẻ. Còn Tài Linh cho biết, Vũ Linh ngoài kép chánh, còn là người thầy nâng đỡ, dìu dắt Tài Linh khi đối diện với những vai diễn khó. Chị khâm phục đức tính cần mẫn và sức làm việc bền bỉ của Vũ Linh. "Thời gian sau này, anh đứng ra tổ chức chương trình Người đưa đò, giúp các diễn viên trẻ tỏa sáng trên sân khấu với các vai diễn khó. Đó là một tấm gương quý cho thế hệ mai sau", Tài Linh chia sẻ.
Quý Thanh