Nếu như những ngôi sao trẻ lầm đường lạc lối của Hollywood như Lindsay Lohan, Macaulay Culkin cần một tấm gương để học hỏi về cách lấy lại sự nghiệp điện ảnh, có lẽ họ nên hướng ánh mắt về Robert Downey Jr. Từng là một diễn viên nhí triển vọng, sau đó phải vào trại cai nghiện nhiều lần song giờ đây, tài tử 48 tuổi người Mỹ lại đứng trên đỉnh cao Hollywood khi nhiều khả năng sẽ trở thành diễn viên chính trong bộ phim ăn khách nhất năm – lần thứ hai liên tiếp.
Ngôi sao trẻ đi sai hướng
Robert Downey Senior là một người đa tài, khi ông vừa là diễn viên vừa là đạo diễn, quay phim, tác giả kịch bản kiêm nhà sản xuất một số tác phẩm. Ngày 4/4/1965, ông chào đón sự ra đời của cậu con trai và quyết định cho cậu bé mang tên mình - Robert Downey Junior. Chính ông đã hướng cậu nhóc theo nghiệp diễn, khi để cậu đóng phim lúc 5 tuổi.
Tuy nhiên, ông đa tài bao nhiêu ở nghề nghiệp thì lại tệ hại bấy nhiêu ở cương vị một người cha. Là một người nghiện ma túy nặng, "Robert cha" không những không ngăn cản con cái mà còn đưa chính con trai vào con đường nghiện ngập từ khi còn rất bé. Khi mới 6 tuổi, thay vì chơi với các bạn bè cùng trang lứa hay những món đồ chơi dễ thương, Robert Downey Jr đã được làm quen với cần sa.
Tuổi thơ của “Robert con” trải qua những đêm trắng với cần sa, cocaine, rượu và “thực hiện hàng nghìn cuộc điện thoại chỉ để thỏa mãn cơn khát ‘hàng’”. Sau này khi hồi tưởng lại, “Người Sắt” cho rằng thời thơ ấu của anh đã bị “bao phủ bởi khói thuốc” và “mỗi khi hai cha con phê thuốc cùng nhau, có lẽ đó là cách duy nhất để cha có thể biểu hiện tình yêu dành cho tôi”; còn “Robert cha” thì luôn hối hận vì đã hủy hoại tuổi trẻ của con mình.
Dù nhiều tật như vậy, tài năng của Robert Downey Jr. vẫn đủ để anh có một vị trí trong dàn sao trẻ của Hollywood. Học ballet cổ điển tại Anh từ năm 10 tuổi, tham gia học diễn xuất tại New York thời niên thiếu và tới năm 1982 thì quyết định bỏ học trường Santa Monica để theo nghiệp diễn, Robert cho thấy khát khao cháy bỏng để vươn lên thành một ngôi sao. Sau khi tham gia chương trình truyền hình nổi tiếng Saturday Night Lives và bị thải loại sau đó do chưa đủ độ hài hước, anh có những vai diễn đột phá trong Turf Turf (1985) hay Weird Science (1985).
Đến năm 1987, Robert vào vai Jullian Wells trong Less Than Zero, nói về một chàng trai giàu có mất kiểm soát trong cuộc sống do nghiện ngập – gần như tương tự với cuộc đời anh. Dù được tạp chí New York Times ca ngợi vai diễn “có sức lay động lớn lao” song Robert không quá hạnh phúc bởi nó “như một sự phóng đại bản thân tôi”. Dù sao, đấy cũng là bộ phim giúp chàng trai trẻ này được đóng cạnh những siêu sao như Mel Gibson (trong Air America) hay Sally Field, Whoopi Goldberg (trong Soapdish) sau đó.
Tới năm 1992, Robert thực sự thành danh với vai diễn huyền thoại điện ảnh Charlie Chaplin trong bộ phim cùng tên. Để vào vai “vua hề Charlo”, Robert nghiên cứu các băng ghi hình Chaplin để bắt chước dáng đi, học cách chơi violin và tennis bằng tay trái như cố diễn viên. Những nỗ lực trên đã đem tới cho anh một đề cử Oscar “Nam diễn viên chính xuất sắc” năm sau đó. Không thể đánh bại tên tuổi Al Pacino nhưng Robert vẫn có chỗ đứng trong lòng khán giả thập niên 1990 với những Natural Born Killer, Only You...
Những ngày tháng khó khăn
Trong những năm 1990, bên cạnh vài bộ phim tình cảm hài, anh lại được nhớ nhiều nhất bởi những scandal và những lần hầu tòa, ra vào trại cai nghiện nhiều như cơm bữa. Tháng 4/1996, Robert bị bắt vì tội tàng trữ heroin, cocaine và súng ngắn Magnum trong khi lái xe quá tốc độ cho phép tại Sunset Boulevard. Tới 1997, rắc rối tiếp tục đến khi anh không thể vượt qua vòng kiểm tra với ma túy và phải ở nhà tù hạt Los Angeles 4 tháng liền. Bi kịch trên lặp lại năm 1999, khiến mọi dự án của anh ngoại trừ In Dreams đều bị hoãn vô thời hạn.
Những tưởng việc phải ở trại cai nghiện và nhà tù bang California một năm sẽ giúp Robert “cải tà quy chính” nhưng sau khi tại ngoại trước thời hạn nhờ nộp 5.000 USD, anh lại “ngựa quen đường cũ”. Robert đem lại niềm hy vọng cho những người luôn tin tưởng mình bằng cách tham gia bộ phim truyền hình nổi tiếng Ally McBeal mùa đầu tiên và lập tức nhận giải Quả Cầu Vàng năm 2000 cũng như đề cử giải Emmy cho vai diễn xuất sắc này.
Nhưng chưa kịp ngự trị trên đỉnh cao, anh tiếp tục bị bắt vào dịp Lễ Tạ Ơn năm 2000 khi cảnh sát phát hiện cocaine và valium (thuốc giảm căng thẳng thần kinh) trong phòng khách sạn của anh. Tới đầu năm 2001, cảnh sát L.A. lại phát hiện có chất gây nghiện trong người Robert và khiến các nhà sản xuất của Ally McBeal buộc phải ngắt hợp đồng với anh. Đó chính là đáy của sự nghiệp của Robert, khi anh “mất việc, bị vợ bỏ và là một kẻ bỏ đi”. Ở tuổi 36, Robert Downey Jr. quyết định đi cai nghiện dứt điểm.
Sự trở lại rực rỡ
Công việc đầu tiên của Robert Downey Jr sau khi cai nghiện thành công là tham gia đóng video ca nhạc I Want Love của danh ca Elton John. Sau đó, anh được trở lại đóng phim với sự bảo trợ của người bạn thân Mel Gibson, khởi đầu với The Singing Detective (2003). Thời gian đầu, các nhà sản xuất còn phải giữ lại 40 phần trăm lương của Robert cho tới khi phim phát hành để đề phòng anh lại gây scandal do nghiện ngập.
Từ năm 2001 tới 2008, Robert Downey Jr. đã tham gia một số bộ phim nổi tiếng như Good Night and Good Luck (2005), A Scanner Darkly (2006), Zodiac (2007) nhưng nổi bật nhất chính là Kiss Kiss Bang Bang (2005). Xuất hiện bên cạnh Val Kilmer trong bộ phim tội phạm mang hơi hướng hài này, Robert với lối diễn xuất tưng tửng hoàn toàn chinh phục khán giả và chứng tỏ rằng anh vẫn đủ sức để đảm nhiệm vai chính.
Tới mùa hè năm 2008 thì không fan điện ảnh nào lại không biết tới Robert Downey Jr., khi anh đảm nhận vai Tony Stark, tỷ phú thiên tài chế tạo ra bộ giáp Iron Man để trừ gian diệt bạo. Đạo diễn Jon Favreau cho biết lý do ông chọn Robert là bởi anh “có thể đem kinh nghiệm bản thân vào Tony Stark”.
Thực tế đã chứng minh rằng, Tony Stark và Robert Downey Jr như được sinh ra để dành cho nhau, khi anh sở hữu vẻ ngoài bảnh bao đầy chất tay chơi mà có nét gì đó rất tinh quái. Điều này hoàn toàn khớp với mường tượng của tác giả Stan Lee khi ông vẽ nên Iron Man vào những năm 1960 - một gã tỷ phú đào hoa có hạng nhưng lại sở hữu bộ não của một bậc vĩ nhân giúp anh ta sáng chế ra những thứ phi thường. Với Robert Downey Jr, Tony Stark hiện lên đầy cuốn hút bởi vẻ mặt luôn tưng tửng, tỉnh bơ trước mọi biến cố và luôn biết cách chêm những chuyện cười vào ngay cả trong những tình huống căng thẳng nhất.
Có phảng phất phong cách thuyền trưởng Jack Sparrow của Johnny Depp trong Pirates of the Carribean nhưng Robert Downey Jr lại không hề bị sa vào lối mòn dần như Depp mà luôn đem tới những nét mới cho nhân vật và lôi cuốn khán giả lũ lượt tới rạp. Bom tấn đầu đời của Robert nhận những tràng khen ngợi không ngớt từ giới phê bình, mang về gần 600 triệu USD và kéo theo phần hai vào năm 2010 với thành công tương tự (623 triệu USD).
Năm 2008 thực sự là năm vàng với Robert khi anh còn xuất hiện trong phim hài Tropic Thunder bên cạnh Jack Black và Ben Stiller. Bộ phim vui nhộn này được đánh giá cao, thu về gần 200 triệu USD và quan trọng hơn, đem tới cho “Robert con” đề cử Oscar thứ hai – một sự ghi nhận từ giới chuyên môn cho những nỗ lực của anh. Cuối năm đó, anh còn được tờ Time xếp thứ 60 trong danh sách 100 người nhiều ảnh hưởng nhất thế giới.
Một thương hiệu vàng
Một khi Robert Downey Jr đã vào guồng thì có lẽ không thứ gì có thể ngăn cản anh lại. Năm 2009, anh vào vai thám tử đại tài Sherlock Holmes trong bộ phim cùng tên của đạo diễn người anh Guy Ritchie. Phong thái hào hoa, hài hước tiếp tục được Robert thể hiện qua Holmes và bộ phim đem cho anh một giải Quả Cầu Vàng về diễn xuất. Sherlock Holmes cũng có thêm phần hai vào năm 2011 với tổng doanh thu lên tới hơn 1 tỷ USD.
Năm ngoái, Robert Downey Jr. là một trong những ngôi sao được trả cát-xê cao nhất lịch sử Hollywood với 50 triệu USD nhờ xuất hiện trong The Avengers. Nhưng điều đó cũng hoàn toàn thỏa đáng bởi chính Tony Stark chứ không phải Captain America, Thor hay Hulk mới là nhân vật giàu sức hút nhất trong “biệt đội siêu anh hùng”. The Avengers lập hàng loạt kỷ lục phòng vé, kết thúc năm 2012 với 1,5 tỷ USD doanh thu – chỉ thua hai siêu bom tấn Titanic và Avatar. Thành công ấy có công lớn của gã “thiên tài, tỷ phú, tay chơi và nhà nhân đạo” Stark/ Robert Downey Jr.
Giờ đây, anh lại thổi tung các phòng vé năm 2013 khi Iron Man 3 đang trên đà trở thành bộ phim ăn khách nhất trong năm khi đã lập kỷ lục ở bất cứ nơi nào đi qua. Tài năng, quyến rũ và biết cách đứng dậy sau thất bại, không ngạc nhiên nếu các cô gái trẻ tuổi teen thần tượng siêu sao U50 Robert Downey Jr. dù anh có một cậu con trai 20 tuổi không kém phần hấp dẫn.
Thịnh Joey