* Bài viết tiết lộ nội dung phim
Suzume (tựa Việt: Khóa chặt cửa nào Suzume) là tác phẩm mới nhất của Shinkai - nhà làm phim nổi tiếng với Your Name. Kịch bản kể về nữ sinh trung học cùng tên, mồ côi từ nhỏ sau khi mất mẹ vì thảm họa động đất. Suzume sống với dì Tamaki - người hy sinh hạnh phúc riêng để chăm cháu gái. Một ngày, Suzume tình cờ quen Sota - chàng trai kỳ lạ đang tìm kiếm những nơi bị bỏ hoang. Cô giới thiệu cho anh khu nghỉ dưỡng suối nước nóng đã đóng cửa. Vì tò mò, Suzume đi theo và vô tình vấp phải một viên đá ma thuật, khiến nó biến thành một chú mèo nhỏ màu trắng, có thể nói tiếng người.
Sau sự kiện kỳ bí, Suzume trở lại cuộc sống bình thường nhưng bắt đầu gặp các ảo giác không ai thấy được. Từ khu nghỉ dưỡng hôm trước, một cột khói cao màu đỏ bốc lên đến tận trời cao. Suzume trở lại đây và thấy Sota đang cố gắng đóng một cánh cửa gỗ, nơi có sinh vật giống sâu đất khổng lồ đang cố thoát ra. Cô giúp anh hoàn thành nhiệm vụ ngay trước khi loài vật kỳ quái hoàn toàn chui qua.
Sota giải thích với Suzume về sứ mệnh tìm và khóa các cửa ma thuật trên khắp nước Nhật để ngăn loài sâu ma quỷ có thể tạo ra những trận động đất gây diệt vong. Chúng tồn tại ở cõi vĩnh hằng, một thế giới song song với thực tại. Sota cũng cho biết viên đá bí ẩn Suzume vấp phải vốn là chốt chặn cánh cửa giữa hai thế giới. Đúng lúc này, con mèo hôm trước quay lại và dùng ma thuật biến anh nhập vào chiếc ghế gỗ ba chân, vốn là di vật mẹ Suzume để lại cho cô trước khi gặp nạn. Từ đó, nữ chính phải mang theo Sota và lên đường truy đuổi chú mèo ma quái.
Suzume có kịch bản hay, truyền tải nhiều thông điệp nhân văn cùng hình ảnh đẹp mắt.
Makoto Shinkai chọn cách kể đơn giản cho một câu chuyện mang đậm chất giả tưởng, màu nhiệm. Hướng đi này giúp khán giả dễ dàng nắm bắt mạch phim và những truyền thuyết được đưa vào kịch bản. Đạo diễn cũng thể hiện sự tài tình trong khâu dàn dựng các tình tiết, tạo nên một tác phẩm có tiết tấu hợp lý, ly kỳ.
Các nhân vật trong phim có nhiều tính cách và đặc điểm thú vị để người xem khám phá. Suzume là nữ sinh tò mò và cứng đầu nhưng cũng thánh thiện, dũng cảm. Cô không ngần ngại lao vào hiểm nguy để giải cứu bạn bè, vượt lên chính bản thân để đi theo tiếng gọi của trái tim. Trái ngược sự vô tư của Suzume, Souta từng trải, chu đáo và có tính trách nhiệm cao. Anh luôn hướng đến đại cục và quan tâm người khác, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành sứ mệnh được giao.
Tuyến nhân vật phụ như dì Tamaki, chú mèo Daijin hay những người dân Nhật Bản Suzume gặp trên hành trình đều để lại điểm nhấn. Họ có câu chuyện nền được xây dựng chi tiết, không chỉ xuất hiện như những bước đệm để phát triển mạch phim.
Shinkai Makoto viết lại kịch bản sáu lần, với ba phiên bản hoàn chỉnh khác nhau trước khi bước vào khâu sản xuất. Ý tưởng chính xuất phát từ các chuyến công tác xa nhà, khi tác giả chứng kiến nhiều khu vực sầm uất một thời nay trở nên im ắng, đặc biệt sau đại dịch. Khung cảnh đó gợi Makoto nhớ đến nước Nhật trong quá khứ, sau khi trải qua thảm họa động đất và sóng thần ở Tōhoku năm 2011. Vì vậy, đạo diễn hướng đến tạo ra một tác phẩm mang tính chữa lành cho người xem.
Kịch bản theo mô-típ "road movie", đẩy hai nhân vật chính khỏi vùng an toàn, lên đường trải nghiệm và dẫn đến thay đổi trong hành động, nhận thức. Song song việc giải cứu nhân loại, nữ chính lần theo dấu vết để trở về quê nhà, đối mặt nỗi đau sâu kín nhất trong tâm hồn, từ đó trưởng thành hơn và biết cách sống trọn vẹn nhất.
Các câu chuyện nhỏ dọc hành trình của Suzume cũng mang đến cảm xúc ấm áp cho khán giả, như một lời nhắc nhở rằng sự lãng mạn và nhân văn vẫn luôn tồn tại. Tất cả giúp tạo nên một tác phẩm có chiều sâu, chạm đến cảm xúc người xem.
Đạo diễn truyền tải thông điệp quá trình để bản thân bị tổn thương, sau đó tìm cách chữa lành rất quan trọng. Tại những nơi thảm họa thiên nhiên là điều khó có thể phòng tránh như Nhật Bản, con người càng cần mạnh mẽ để đối mặt mất mát, tiếp tục sống tích cực và hướng về phía trước.
Các chi tiết trong phim lấy cảm hứng từ nhiều truyền thuyết của Nhật Bản. Hình ảnh loài sâu khổng lồ xuất phát từ sự tích loài cá trê Namazu gây ra các trận động đất, sóng thần. Tại một số ngôi đền ở Nhật, du khách có thể bắt gặp các hòn đá thần kaname-ishi, tương truyền có công dụng tương tự yêu thạch trong phim. Chú mèo Daijin cũng dựa trên quan niệm của người Nhật về loài vật này, có thể dẫn con người tới những thế giới khác, mang đến may mắn và có nhiệm vụ bảo vệ đất nước.
Phần hình ảnh vẫn mang phong cách đặc trưng của Shinkai Makoto như trong các tác phẩm trước đây. Theo chân Suzume, khán giả có cơ hội tham quan nhiều địa danh nổi tiếng của Nhật Bản qua các nét vẽ hoạt họa. Âm nhạc cũng là điểm sáng của dự án với những ca khúc có giai điệu, ca từ phù hợp nội dung và cảm xúc trong phim.
Suzume nhận phản hồi tích cực từ người xem và giới phê bình sau khi ra mắt. Tác phẩm đạt điểm "tươi" 93% trên Rotten Tomatoes và điểm trung bình 7,9/10 theo thống kê của IMDb. Bộ phim cũng gây sốt tại phòng vé nội địa nhiều tháng qua, vào top 10 anime (hoạt hình Nhật Bản) ăn khách nhất mọi thời với doanh thu hơn 14 tỷ yên (khoảng 102 triệu USD).
Đạt Phan