Coco là phim mới nhất của xưởng hoạt hình Pixar, do Lee Unkrich đạo diễn. Tác phẩm nhận được nhiều đánh giá tích cực của công chúng lẫn giới phê bình với điểm 9,1 trên trang IMDb, 96% đánh giá tích cực trên Rotten Tomatoes và điểm 80 trên Metacritic. Lee Unkrich cũng là đạo diễn nhiều tuyệt phẩm trước đây của Pixar như Toy Story 2, Toy Story 3 và Finding Nemo.
Nhân vật chính trong phim là Miguel - một cậu bé với niềm đam mê âm nhạc, mơ ước cầm cây đàn đi khắp thế gian như cố nghệ sĩ Ernesto de la Cruz. Tuy nhiên, gia đình Miguel nhiều đời qua đều tẩy chay âm nhạc bởi một bi kịch trong quá khứ. Vào ngày Día de Muertos (dịp tưởng niệm những người quá cố), Miguel lẻn vào lăng mộ của De la Cruz, đánh cắp cây đàn của ông để trình diễn.
* Hành trình của cậu bé mê âm nhạc trong "Coco"
Điều này khiến cậu vướng một lời nguyền và bị đưa đến thế giới của người chết, nơi những linh hồn sống dưới hình dạng những bộ xương nhưng vẫn duy trì sinh hoạt như người sống. Tại đây, Miguel gặp Héctor, một linh hồn không được ai thờ cúng đang vất vưởng tìm cách gặp lại người thân trong ngày Día de Muertos. Héctor đồng ý giúp Miguel tìm cách trở về nhà, từ đây bắt đầu một chuyến hành trình kỳ lạ và cậu bé phát hiện nhiều bí mật về gia đình.
Câu chuyện là chuỗi những tình tiết ly kỳ khiến người xem bị cuốn theo. Những mâu thuẫn liên tiếp xảy ra khi Miguel chống lại sự ngăn cấm của gia đình, rồi lúc đến với vùng đất chết lại bị những người thân quá cố ngăn cản. Vì hiểu lầm, Miguel mâu thuẫn với cả người bạn đồng hành Héctor. Hành trình của Miguel ở vùng đất chết là cuộc chạy trốn kịch tính. Cậu chạy trốn người thân để đuổi theo đam mê, người thân lại đuổi theo cậu để kéo về truyền thống gia đình.
Đạo diễn Lee Unkrich khéo dẫn dắt cảm xúc khán giả trong suốt hơn 100 phút phim qua nhiều nút thắt cả về hành động lẫn tâm lý. Tác phẩm mào đầu rất đơn giản như câu chuyện về đam mê âm nhạc, nhưng đến nửa sau, tình cảm gia đình nổi bật lên với nhiều tình tiết xúc động.
Tác phẩm gợi lên trong người xem nhiều suy ngẫm về lựa chọn giữa đam mê hay gia đình. Người cha trong phim mang theo cây đàn, bỏ lại vợ và đứa con nhỏ, nhưng sáng tác vĩ đại nhất của ông, được cả thế gian say đắm lại là bài hát ông viết riêng cho con. Chỉ có giai điệu xuất phát từ trái tim mới thật sự chạm đến trái tim người nghe. Nghệ thuật không thể thăng hoa nếu xa rời những giá trị cốt lõi của cuộc sống, trong đó có tình cảm gia đình.
Với yếu tố tâm linh, kịch bản thể hiện sự liên kết chặt chẽ của gia đình qua các thế hệ, ngay cả khi họ đã chết đi. Chỉ những linh hồn được người sống thờ cúng, mới được qua cầu, đoàn tụ với người thân trong ngày Día de Muertos. Những linh hồn vất vưởng, không được ai nhớ đến, đến một ngày nào đó sẽ tan biến.
Phim cũng phản ánh một triết lý về sự tồn tại. Độ dài ngắn đời người không phải tuổi thọ trần gian mà được đo bằng sự tưởng nhớ của những người đời sau. Con người, dẫu thân thể có tàn lụi, chỉ cần vẫn tồn tại trong tâm trí ai đó thì có thể xem như vẫn còn hiện hữu. Một người chỉ chết đi khi không còn ai nhớ đến, đó mới là cái chết sau cùng.
Coco không xây dựng nhân vật kiểu người hùng. Chàng trai Miguel chỉ đơn giản là một người bình thường, đang đi tìm lại cội nguồn, hiểu rõ quá khứ để xây dựng tương lai. Miguel có vai trò kết nối những người thân trong gia đình, gắn kết các thế hệ với nhau.
Tựa phim là Coco nhưng đó không phải nhân vật chính. Coco là một bà lão gần đất xa trời, nhân chứng duy nhất chứng kiến mọi rạn nứt, đổ vỡ trong gia đình Miguel. Qua lối tạo hình bằng kỹ xảo, nhân vật hiện lên với nét già nua mang dấu ấn thời gian, còn đôi mắt luôn đau đáu một nỗi nhớ, hoài niệm xa xăm. Tình tiết này chỉ được hé lộ trọn vẹn vào cuối phim trong một trích đoạn dễ lấy nước mắt người xem.
Với nhân vật chính là người Mexico, Coco lấy gam màu ấm làm chủ đạo, từ ánh nắng, những ngọn nến hay những bông hoa cúc vạn thọ. Bối cảnh của phim bắt mắt nhưng không quá sặc sỡ. Nếu Ratatouille đưa người xem đến Paris hoa lệ, Up là chuyến phiêu lưu ở vùng đất Nam Mỹ, Brave trở về xứ Scotland thời Trung cổ thì Coco lại mở ra một không gian văn hóa mang đậm màu sắc Latin. Ngôi làng xứ Santa Cecilia hiện ra ấm cúng, thanh bình trong ngày Día de Muertos - truyền thống văn hóa lâu đời của người Mexico, đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể.
Trong khi đó, vùng đất chết là một thành phố về đêm sôi động, lung linh ánh đèn. Những tòa nhà cao tầng xếp thành từng lớp, lửng lơ trong không gian, được nối với nhau bằng những cây cầu làm từ hàng triệu cánh hoa cúc vạn thọ. Thế giới này không hề lạnh lẽo, u ám mà lại rất gần gũi và ấm cúng. Những bộ xương di động trong phim dễ khiến người xem liên tưởng đến nhân vật trong các phim hoạt hình của Tim Burton, tiêu biểu như Corpse Bride. Tuy nhiên, chúng được thiết kế theo hướng ngộ nghĩnh, khôi hài hơn để không gây sợ hãi cho khán giả trẻ em. Nhân vật trong phim nói chung giàu tính chuyển động, thể hiện rõ năng lượng của người Mexico.
Bên cạnh phần hình ảnh, âm thanh cũng là một điểm cộng của phim với những ca khúc phóng khoáng cùng tiếng đàn guitar. Bài hát Remember Me (Hãy nhớ về cha) dễ làm lay động lòng người với điệu nhạc êm đềm và phần lời sâu lắng: "Hãy nhớ về cha dẫu cha phải nói lời tạm biệt. Hãy nhớ về cha mỗi khi con nghe tiếng guitar buồn". Khi giai điệu này cất lên ở cuối phim, nó như lời kết ngân vang cho một hành trình tìm về nguồn cội, tìm lại những giá trị nguyên bản nhất của tình thân.
* Bài hát "Remember Me"
Coco khởi chiếu ở Việt Nam từ ngày 24/11.
Hằng Nga