Gần đây, dư luận bạn đọc xôn xao về thông tin cuốn Từ điển Tiếng Việt dành cho học sinh (tác giả Vũ Chất), gắn logo Nhà xuất bản Trẻ, là cuốn sách nhảm nhí, nội dung xuyên tạc về mặt ngôn ngữ học.
Trưa 15/10, giám đốc Nhà xuất bản Trẻ - ông Nguyễn Minh Nhựt - có buổi gặp gỡ, chia sẻ về vấn đề này với báo chí. Ông cho biết, qua kiểm tra, Nhà xuất bản nhận thấy thị trường trong nước hiện không bày bán bất kỳ cuốn sách nào nói trên của tác giả Vũ Chất có logo của đơn vị này. Thay vào đó, họ tìm ra các ấn phẩm cùng tên, cùng tác giả, mang logo của Nhà xuất bản Thanh Niên, Nhà xuất bản Hồng Đức, Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin...
Nội dung bên trong của các cuốn sách này giống hệt nhau và đồng loạt sai về ngữ nghĩa. Lật bất cứ trang nào trong các cuốn từ điển, độc giả cũng có thể phát hiện nhiều định nghĩa bóp méo, không mang tính khoa học mà chỉ mang tính gán ghép, xuyên tạc, kiểu như: "Tiểu sản" là "đẻ non", "Tiết dục" là "hạn chế sự sinh sản"...
Cuốn "Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh" (tác giả Vũ Chất) mang logo Nhà xuất bản Thanh Niên hiện được rao bán trên một trang bán sách trực tuyến lớn. Ảnh chụp từ màn hình
"Tôi dành thời gian đọc được hết mục chữ A của sách mà không thể nào đọc tiếp tục được nữa vì mức độ nhảm nhí quá cao. Ở góc độ của một độc giả lẫn góc độ của người làm trong ngành xuất bản, chúng tôi đang viết kiến nghị gửi đến Cục Xuất bản xin Cục thu hồi toàn bộ các ấn phẩm từ điển này, dù là sách mang logo của nhà xuất bản nào, nhằm tránh cho nội dung nhảm nhí được chuyển tải đến bạn đọc", ông Minh Nhựt cho biết.
Hiện tại, trong danh mục phục vụ bạn đọc của Thư viện Quốc gia có một bản duy nhất cuốn Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh mang logo Nhà xuất bản Trẻ, cùng một cuốn tương tự trong kho lưu trữ. Nhà xuất bản cũng làm kiến nghị gửi đến thư viện đề nghị không phục vụ sách này cho bạn đọc.
Cuốn "Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh" (phải) mang logo Nhà xuất bản Hồng Đức có nội dung y hệt sách từ điển đang "gây bão" mang logo Nhà xuất bản Trẻ. Ngay cả hai cuốn sách mang logo NXB Trẻ đều phát hành năm 2001 nhưng có hai phiên bản bìa khác nhau.
Trong quá trình truy tìm gốc tích của cuốn từ điển "gây bão", cũng như tìm hiểu tác giả Vũ Chất là ai, Nhà xuất bản Trẻ phát hiện được ấn phẩm Việt Nam tự điển (tác giả Vũ Chất) do Nhà xuất bản Hồng Dân ấn hành vào năm 1971. Cuốn này có nội dung hoàn toàn giống với quyển Từ điển Tiếng Việt đang được bàn tán. Sau quá trình đối chiếu hai ấn bản, Nhà xuất bản nhận thấy, nội dung của cả 2 ấn phẩm trên được lược lại một cách cẩu thả từ cùng cuốn Việt Nam Tân tự điển của tác giả Thanh Nghị (xuất bản năm 1967). Trong khi đó, sách của tác giả Thanh Nghị vốn là công trình học thuật có uy tín thời đó.
Trước nghi vấn, cuốn Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh mang logo Nhà xuất bản Trẻ, phát hành năm 2001 có phải mạo danh nhà xuất bản, hay do chính nhà xuất bản thời điểm đó liên kết với một đơn vị để ấn hành, ông Minh Nhựt cho biết, "khai quật" lại bối cảnh ngành xuất bản của 13 năm trước là một vấn đề hết sức nan giải. "Đó là giai đoạn 'hỗn mang' của ngành xuất bản trong nước", ông nói.
Bước đầu, Nhà xuất bản Trẻ kết luận: cuốn "Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh" của tác giả Vũ Chất (phát hành 1971) xào nấu nội dung và giản lược đến mức xuyên tạc cuốn sách "Việt Nam Tân Tự Điển" (trái) của tác giả Thanh Nghị (phát hành năm 1967).
Tuy vậy, Nhà xuất bản đã và đang tiếp tục đeo bám công việc "khai quật" với mong muốn mọi việc được sáng tỏ.
Bước đầu, giám đốc Nguyễn Minh Nhựt kết luận: "Hồ sơ lưu trữ của Nhà xuất bản hiện không có bản lưu chiểu hay bất kỳ chứng từ tài chính nào liên quan đến tác phẩm hay tác giả Vũ Chất. Ngay cả Cục Xuất bản cũng cho biết Cục không lưu bất kỳ hồ sơ nào liên quan đến việc cấp phép cho tác phẩm này. Vì thế đến lúc này, chúng tôi khẳng định, Nhà xuất bản Trẻ không tự xuất bản, không liên kết bất kỳ với đối tác nào để thực hiện cuốn sách vào thời điểm năm 2001".
Chiều 15/10, Thư viện Khoa học Tổng hợp TP HCM cũng ra công văn cho biết, Thư viện không lưu bản lưu chiểu nào của cuốn Từ điển Tiếng Việt dành cho học sinh của tác giả Vũ Chất trong hệ thống.
Anh Vân