Chương trình do gia đình tác giả tổ chức, nhân dịp 75 năm ngày sinh, 35 ngày mất của Lưu Quang Vũ (7/4/1948-29/8/1988), diễn ra ngày 16/8 ở Nhà hát Lớn Hà Nội. Một phần trong đêm diễn mang tên Anh yêu em và anh tồn tại, nói về ba người phụ nữ đã ảnh hưởng đến cuộc đời, để lại nhiều dấu ấn trong các sáng tác của cố tác giả.
Theo ông Lưu Quang Định, Tổng biên tập báo Dân Việt, em trai nhà văn Lưu Quang Vũ, người đầu tiên nhà văn yêu là diễn viên Tố Uyên - nữ chính bộ phim Con chim vành khuyên. Cả hai ở gần nhà, cùng sinh hoạt trong đội văn nghệ nên thân thiết từ nhỏ, kết hôn năm 1969. Họ chia tay khi có con trai đầu lòng - Lưu Minh Vũ.
Vợ chồng Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Sau khi ly hôn, nhiều năm, Tố Uyên vẫn nói Lưu Quang Vũ là mối tình sâu đậm nhất của bà. Trước khi đường ai nấy đi, nhà thơ từng viết cho vợ cũ: "Những gì em cần, anh chẳng có. Em không màng những ngọn gió anh trao". Do sức khỏe yếu, diễn viên Tố Uyên không thể tham dự đêm nhạc.
Nhà báo Lưu Quang Định nói mối tình thứ hai của anh trai với họa sĩ Nguyễn Thị Hiền - con gái nhà văn Kim Lân - nảy nở trong "những năm đau xót và hy vọng". Đó là những ngày Lưu Quang Vũ lận đận kiếm sống, đi tìm con đường nghệ thuật. Lúc bấy giờ, nhà văn vừa rời khỏi quân ngũ, đang thất nghiệp, sống vô phương hướng và đã có gia đình. Trong bài thơ Gửi Hiền mùa đông, ông viết: "Phút bàng hoàng nhớ hết mọi buồn đau. Tôi khóc trên tay em lặng lẽ. Tôi sợ lắm, mùa đông sương buốt thế. Em có là mãi mãi để tôi yêu".
Cuối cùng, họ chia tay, kỷ vật còn lại là cuốn sổ mà Lưu Quang Vũ làm thơ, Nguyễn Thị Hiền vẽ minh họa. Nhiều năm sau này, bà vẫn tiếc vì làm mất. Bà là "bóng hồng" duy nhất có mặt trong đêm thơ, nhạc kỷ niệm của ông ngày 16/8.
Nhà văn kết hôn với người vợ thứ hai - Xuân Quỳnh - năm 1973. Cuộc hôn nhân của họ từng bị mẹ Lưu Quang Vũ phản đối bởi nữ sĩ hơn chồng sáu tuổi, từng có một đời chồng và con riêng. Trước khi nên vợ chồng, Xuân Quỳnh là bạn thơ của ông Lưu Quang Thuận. Nữ sĩ gọi bố, mẹ Lưu Quang Vũ là "anh, chị" nên Quang Vũ từng có thời gọi vợ là "cô". Bạn bè, đồng nghiệp nói ra nói vào khiến Lưu Quang Vũ ngại ngùng, khép mình hơn. Hai người lặng lẽ vượt qua điều tiếng, ở bên nhau 15 năm.
Vợ chồng họ cùng chăm lo ba con trai: Minh Vũ, Tuấn Anh, Quỳnh Thơ. Trong đó, Minh Vũ, Tuấn Anh lần lượt là con riêng của Quang Vũ, Xuân Quỳnh. Quỳnh Thơ là con chung của hai người. NSƯT Lê Chức nhớ mỗi lần sang nhà bạn chơi, ông đều thấy Xuân Quỳnh ngồi trên cái chòi chông chênh giữa hai bờ lan can, vò những chậu quần áo của cả bốn bố con. Lưu Quang Vũ có viết trong bài thơ Và anh tồn tại: "Em ở đấy, đời chẳng còn đáng ngại/ Em ở đấy, bày tay tin cậy/ Bàn tay luôn đỏ lên vì giặt giũ mỗi ngày".
Từ trái sang: Nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến, nghệ sĩ Trần Lực - tổng đạo diễn chương trình và nhạc sĩ Đức Minh - đạo diễn âm nhạc. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Ngoài những vần thơ tình, chương trình giới thiệu các bài thơ đậm triết lý dân tộc của Lưu Quang Vũ. Các nghệ sĩ sẽ ngâm một số bài thơ Nói với mình và các bạn, Việt Nam ơi, Người cùng tôi. Ca sĩ Mỹ Linh, giọng ca nhí Bùi Hà My thể hiện một số bài thơ được phổ nhạc như Gió và tình yêu thổi qua đất nước tôi, Mắt một mí, Phố ta. Bên cạnh đó, đạo diễn Trần Lực và đoàn kịch LucTeam diễn một trích đoạn Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ.
Lưu Quang Vũ sinh năm 1948, là nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch tài hoa. Tên tuổi của ông gắn với nhiều tác phẩm sân khấu giá trị như Hồn Trương Ba da hàng thịt, Tôi và chúng ta, Mãi mãi tuổi 17, Nàng Sita... Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2000.
Ông mất năm 1988 cùng vợ - Xuân Quỳnh và con trai Lưu Quỳnh Thơ - khi ấy sáu tuổi, trong một tai nạn xe hơi. Nữ sĩ sinh năm 1942 nổi tiếng với bài Thuyền và biển, Sóng, Thơ tình cuối mùa thu, Tiếng gà trưa, tập thơ Hoa dọc chiến hào, Lời ru trên mặt đất, Sân ga chiều em đi, Hoa cỏ may, Tự hát... Xuân Quỳnh được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2017.
Hà Thu