‘Chuyện cũ Hà Nội’ đoạt giải vàng Sách hay

Lễ trao giải diễn ra tối 28/5 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, với sự tham dự của Bộ trưởng Văn hóa Thông tin Phạm Quang Nghị, nguyên tổng bí thư Lê Khả Phiêu, nguyên phó thủ tướng Nguyễn Khánh cùng đông đảo tác giả và những người hoạt động trong ngành xuất bản.

Do việc triển khai đề án chậm, Giải thưởng Sách VN lần 1 dành cho các tác phẩm xuất bản năm 2004 đã phải lùi thời điểm trao giải từ tháng 10/2005 đến 5/2006. Được tổ chức khi dư âm của 2 hội chợ sách lớn tại Hà Nội và TP HCM đã lắng xuống, lễ tôn vinh tri thức và văn hóa đọc VN có phần rơi vào tĩnh lặng, mặc dù hội đồng giải thưởng đã thỏa mãn “cơn khát” của tác giả và NXB bằng “trận mưa” giải thưởng: 30 giải Sách hay, 23 giải Sách đẹp, 2 giải Sách đặc biệt; tôn vinh 24 NXB và 120 tác giả.

Trang bìa cuốn "Chuyện cũ Hà Nội".

Sự rộng tay của Ban tổ chức trong việc phân phát giải thưởng, đặc biệt là các giải thưởng đồng hạng, đã khiến cho cuộc chạy đua giành giải thưởng Sách VN kém phần cạnh tranh. Với nguồn kinh phí hạn hẹp, sự bùng nổ số lượng tác phẩm đoạt giải đã làm cho giá trị giải thưởng co lại. Không ít lần, đám đông trong khán phòng Nhà hát Lớn Hà Nội đã ồ lên ái ngại khi người dẫn chương trình công bố những con số quá khiêm tốn về giá trị giải thưởng và tặng phẩm: Giải thưởng dành cho bìa đẹp: 500.000 đồng; giải khuyến khích Sách đẹp: 500.000 đồng, tặng thưởng cho đơn vị in có sách đoạt giải vàng Sách đẹp: 800.000 đồng... Bác Ngô Mạnh - người thân của một tác giả đoạt giải - nhận xét: "Đành là giải thưởng chỉ mang ý nghĩa tinh thần là chính, nhưng giá trị vật chất cũng cần có sự tương xứng nhất định thì mới có thể động viên được tinh thần của các tác giả và những người làm sách".

Không khí trang trọng của lễ trao giải cũng kém đi rất nhiều khi nhà tổ chức "đánh đố" các quan chức có vinh dự được lên trao giải bằng cách mời lên đồng loạt trên sân khấu 10-20 người nhận giải, trong đó có cả tác giả, đại diện nhà xuất bản, nhà in... Người trao giải phải khá chật vật mới trao được đúng người đúng giải. Trong khi có người nhận một lúc 2 đến 3 bằng chứng nhận giải thưởng (do nhận thay) thì có những người hào hứng lên sân khấu và lại... tay không trở về chỗ ngồi.

Trong số những tác phẩm đoạt giải vàng, Chuyện cũ Hà Nội và Tiếng Việt sơ thảo ngữ pháp chức năng là những đầu sách đặc biệt có giá trị về mặt văn hóa nghệ thuật và nghiên cứu. Nhận xét về những trang viết về một Hà Nội chưa xa của nhà văn Tô Hoài, nhà văn Băng Sơn viết: "Là người thuộc lớp trên 70, đọc bộ sách Chuyện cũ Hà Nội của Tô Hoài càng thấy đây là bộ sách giá trị, đầy chất lịch sử và nhân văn, nhân ái, mỗi người đều có thể kiểm chứng được bằng chính bản thân cuộc sống riêng của mình".

Trong khi đó, công trình nghiên cứu về tiếng Việt của GS. Cao Xuân Hạo đã được TS. Phan Xuân Thành đánh giá là "đã trình bày hệ thống ngữ pháp một cách có cơ sở, giản dị, lý giải được nhiều sự kiện ngôn ngữ, và đặc biệt theo hướng miêu tả tiếng Việt như người Việt sử dụng hằng ngày".

Lưu Hà