Chiều 4/10 tại Hà Nội, nhà văn Chu Lai giao lưu cùng nhiều thế hệ độc giả nhân dịp kỷ niệm 65 năm Giải phóng Thủ đô và ra mắt bộ tiểu thuyết của ông, tập hợp bốn cuốn Nắng đồng bằng, Ăn mày dĩ vãng, Phố, Mưa đỏ.
Bước ra từ chiến trường với 10 năm làm lính đặc công, Chu Lai trở thành nhà văn chuyên viết về chiến tranh có tên tuổi tại Việt Nam. Từ tiểu thuyết đầu tiên Nắng đồng bằng (1978) đến tác phẩm gần nhất Mưa đỏ (2016), Chu Lai cho người đọc thấy sự trần trụi tận cùng của cuộc chiến.
Nhà văn thừa nhận nếu không trải qua cuộc đời trận mạc, ông khó có thể viết về chiến tranh chân thực như vậy. Tuy nhiên, ông phủ nhận những nhà văn trẻ sẽ khó khai thác đề tài này vì họ sinh ra trong thời bình. "Chiến tranh không phải độc quyền của các nhà văn già. Tác phẩm Chiến tranh và hòa bình ra đời sau 50 năm chiến tranh nhưng đã gây tiếng vang lớn. Sự chiêm nghiệm, suy nghĩ, yêu mến một mảng đề tài sẽ tạo ra những tác phẩm hay và sống lâu trong lòng độc giả. Chiến tranh viết kiểu gì cũng không hết được, càng lùi xa trầm tích càng dội về, càng khai thác càng thiếu hụt. Nếu đề tài này được đẩy đến cùng của hỷ nộ ái ố thì vẫn hấp dẫn người đọc", nhà văn bày tỏ.
Theo Chu Lai, nếu viết tiểu thuyết về chiến tranh mà chỉ nhắm vào sự trần trụi, người đọc sẽ khó tiếp nhận. Tác phẩm của ông luôn đặt bối cảnh trận mạc bên cạnh sự lãng mạn của tình yêu. "Tất cả tiểu thuyết của tôi đều là chiến tranh nhưng chúng không là gì nếu không có tình yêu. Tiểu thuyết của tôi đều ca ngợi đàn bà. Hình bóng những cô gái trong trận mạc làm giàu thêm cuộc sống thời chiến", nhà văn chia sẻ.
Tác giả cho biết hơn bốn thập kỷ qua, ông vẫn bị ám ảnh bởi cuộc chiến - như cách ông thể hiện trong tiểu thuyết Ăn mày dĩ vàng năm 1991. "Dĩ vãng chiến tranh quá đau thương, hào sảng và thiêng liêng, đến nỗi nhiều người cứ sống trong đó mà không thoát ra được", Chu Lai nói.
Nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng cho rằng Chu Lai được người đọc ghi nhớ không chỉ bởi trải nghiệm chiến tranh mà còn bởi trải nghiệm văn hóa. "Dù có 10 năm nữa, nhà văn Chu Lai vẫn có thể dẫn dụ độc giả như hiện tại", ông nói.
Anh Linh