Nhân vật chính là Lynn (Chutimon Chuengcharoensukying) - nữ sinh thiên tài với bảng thành tích học tập đáng ngưỡng mộ. Nhà không quá khá giả, bố của Lynn vẫn cố gắng cho con học một trường tư nổi tiếng với mong muốn cô sẽ đi du học sau khi tốt nghiệp. Trong trường mới, Lynn kết thân với Grace (Eisaya Hosuwan) và Pat (Teeradon Supapunpinyo) - những đứa trẻ nhà giàu nhưng học dốt.
Tận dụng trí thông minh của mình, Lynn bắt đầu kiếm tiền từ việc cho các bạn cùng lớp quay cóp trong giờ kiểm tra. Trong nửa sau phim, Lynn kết hợp với Bank (Chanon Santinatornkul) - một thiên tài khác trong trường - thực hiện vụ gian lận lớn để kiếm số tiền lên đến ba triệu baht (hơn hai tỷ đồng).
* Chuyện gian lận thi cử trong phim Thái
Với sự hỗ trợ của Grace và Pat, hai học sinh thiên tài nhắm đến kỳ thi STIC (Standard Test International College) - một dạng bài thi quốc tế với đề chung trên toàn thế giới - bằng cách tận dụng múi giờ chênh lệch giữa các quốc gia. Cả hai bay sang Sydney (Australia) thi trước và tuồn đáp án về Thái Lan để bán cho những đứa trẻ nhà giàu đang cần điểm STIC để vào đại học.
Bad Genius có đề tài gần gũi với học sinh châu Á - những người bị áp lực điểm số và luôn tìm mọi cách để có thành tích tốt. Chuyện gian lận thi cử vốn diễn ra thường xuyên trong các trường học. Đạo diễn Nattawut Poonpiriya biến chủ đề này thành một phim có tiết tấu nhanh, có lối kể kịch tính và thông điệp châm biếm xã hội. Phim đề cập tới các vấn nạn học đường nhưng không quá bi kịch, đen tối mà cân bằng tốt giữa các trích đoạn căng thẳng và hài hước.
Về cơ bản, có thể xem Bad Genius là biến thể của dòng phim heist (những tác phẩm xoay quanh việc đánh cướp ngân hàng, báu vật). Câu chuyện của kiểu phim này thường có một nhóm người mưu đồ thực hiện một phi vụ. Trong tập thể có một, hai người có kỹ năng siêu việt và các nhân vật khác giữ vai trò hỗ trợ. Khi tiến hành phi vụ, một số trắc trở sẽ xuất hiện, bao gồm sự nghi kỵ, phản bội trong nhóm. Cuối cùng, tác phẩm thường kết thúc với tình tiết bất ngờ.
Nhiều mánh lới quay cóp được khắc họa trong phim.
Phim Thái theo đúng khuôn mẫu này, dù các nhân vật không đánh cắp gì mà chỉ sao chép các đáp án. Những mánh khóe chỉ bài cho bạn của Lynn được mô tả cụ thể từ lần đầu tiên và mức độ sáng tạo tăng dần. Thủ đoạn quay cóp ngày một tinh vi hơn và nguy cơ cũng lớn hơn.
Cách thể hiện trong phim tạo cảm giác hồi hộp với nhiều bất ngờ xuất hiện liên tục. Cứ mỗi lần bị dồn vào thế bí, sắp bị phát hiện, nhóm của Lynn lại biến tấu ra chiêu trò mới để quay cóp trót lọt. Khuôn mặt đẫm mồ hôi, căng thẳng của các thành viên trong nhóm liên tục được thể hiện trong cận cảnh. Lối cắt dựng của phim mang nhịp điệu dồn dập, nổi bật nhất là trích đoạn Lynn bị một cán bộ người Australia truy đuổi.
Thành công của tác phẩm Thái còn đến từ việc xây dựng tính cách nhân vật. Bốn nhân vật chính trong phim đều có cá tính riêng. Lynn là cô gái thông minh, muốn có tương lai tốt đẹp cho bản thân và biết tận dụng trí tuệ của mình sao cho thật xứng đáng. Ngay đầu phim, nhân vật gây ấn tượng là một cô gái rất khôn ngoan trong cảnh cùng bố tới gặp cô hiệu trưởng trường mới để xin học.
Cũng có năng lực như Lynn, Bank lại có cuộc sống khó khăn hơn nên dù học giỏi, cậu lại khá ngờ nghệch và chất phác. Từ một học sinh ngoan bị lôi kéo vào các vụ gian lận thi cử, Bank dần có những suy nghĩ về việc đục khoét hệ thống để tư lợi. Cậu là người trải qua biến chuyển tâm lý lớn nhất và càng về cuối, Bank càng gây ngạc nhiên cho khán giả.
Bốn nhân vật trong phim.
Đối nghịch với họ là Grace và Pat, những học sinh nhà giàu đổi tiền lấy điểm số. Hai nhân vật này thoạt nhìn rất đơn giản, nhưng bằng các mạch chuyện phụ, đạo diễn tạo ra chiều sâu nhất định cho tuyến này. Grace là cô gái xinh đẹp và chỉ muốn làm mọi thứ dựa trên nhan sắc như diễn kịch, làm người mẫu quảng cáo. Nhân vật ngốc nghếch trong việc học nhưng biết cách tận dụng vẻ ngoài ưa nhìn để đạt mục đích. Lúc Lynn mới chuyển đến và chưa có bạn, chính Grace là người tiếp cận và thuyết phục cô chỉ bài.
Pat là công tử học dốt nhưng lắm mưu, dám nhúng tay vào những việc bẩn thỉu để đạt mục đích. Nhân vật có hai mặt đối lập - một mặt khúm núm xin xỏ Lynn và Bank, nhưng đối với người ngoài lại thể hiện phong thái tự tin tuyệt đối. Trường đoạn Pat giả phong cách của Steve Jobs để thuyết trình trước hàng chục học sinh về việc tổ chức gian lận quy mô lớn là một trong những cảnh hài hước và đáng nhớ nhất phim.
Thông qua hình ảnh bốn nhân vật, đạo diễn minh họa thông điệp ngầm về đẳng cấp xã hội. Trong một cảnh, Lynn nói với Bank: "Họ sinh ra đã là người chiến thắng, không phải những kẻ thua cuộc như chúng ta". Dù là một thiên tài, Lynn ý thức rõ thân phận của mình và sự thua kém về địa vị so với Grace và Pat.
Cả Lynn và Bank đều xem việc quay cóp như động thái để trèo ngược lên nấc thang xã hội. Hành vi này - dù vi phạm các quy chuẩn đạo đức - giúp họ có khoản tiền lớn để đổi đời. Trong cao trào cuối cùng, Bank bộc lộ tính phản kháng rõ hơn Lynn, bởi cậu không có một người cha luôn răn dạy sự trung thực để làm "mỏ neo" về đạo đức như cô bạn.
Lynn và Bank có ngã rẽ khác nhau.
Gây ấn tượng nhất về diễn xuất là người mẫu trẻ Chutimon Chuengcharoensukying trong vai Lynn. Dù lần đầu đóng phim, lại là vai chính, cô thể hiện tố chất của một diễn viên xuất sắc. Ánh mắt, dáng đi hay phong thái của diễn viên đều có sự tinh tế phù hợp với hình mẫu nữ sinh thiên tài. Nam diễn viên 21 tuổi Chanon Santinatornkul trong vai Bank cũng chiếm cảm tình của khán giả bởi thể hiện tròn trịa các thay đổi tâm lý phức tạp của nhân vật.
Điểm trừ của phim là đoạn kết có phần "an toàn". Tác phẩm muốn hướng đến thông điệp về sự trung thực, nhưng lối kể lê thê và có phần giáo điều về cuối thể hiện sự đuối sức so với phần trước đó. Phim cũng chưa mạnh tay đào sâu các tệ nạn về phía giáo viên. Lúc đầu, ý tưởng này được thể hiện qua những khoản tiền bồi dưỡng ở trường học, nhưng sau đó không được khai thác rõ ràng.
Ra mắt tại Thái Lan từ đầu tháng 5, Bad Genius nhanh chóng ăn khách và trở thành phim nội địa có doanh thu cao nhất ở quốc gia này trong năm 2017 với 3,3 triệu USD (gần 75 tỷ đồng). Sau đó, phim gây chú ý ở các thị trường châu Á và nhận nhiều lời khen ngợi.
Tại Liên hoan phim châu Á New York (Mỹ), Bad Genius giành giải “Phim xuất sắc”. Tại Liên hoan phim Fantasia (Canada), tác phẩm này cũng chiến thắng ở bốn hạng mục, trong đó có “Đạo diễn xuất sắc”. Khán giả chấm phim 8,3/10 trên chuyên trang IMDb. Trên chuyên trang Rotten Tomatoes, phim nhận 100% đánh giá tích cực với điểm trung bình 8,3.
Bad Genius (Thiên tài bất hảo) khởi chiếu tại Việt Nam từ ngày 15/9 với nhãn C16 (cấm người dưới 16 tuổi).
Nguyên Minh