Cinderella (Cô bé Lọ Lem) là một trong những cổ tích kinh điển của văn học sử châu Âu. Giữa hàng ngàn biến thể được biết đến toàn cầu, ba tác phẩm văn xuôi cổ nổi tiếng nhất về Lọ Lem nằm trong Tuyển tập truyện cổ Grimm (1812) của anh em nhà Grimm người Đức, Pentamerone (1634) của tác giả Giambattista Basile người Italy và Histoires ou contes du temps passé (1697) của tác giả Charles Perrault người Pháp. Theo thống kê của IMBD, nhân vật nữ huyền thoại châu Âu từng xuất hiện trên màn ảnh ít nhất trên 100 lần.
Cendrillon (1899). Chỉ 5 năm sau khi anh em đạo diễn Lumière thu hình đoạn phim được coi là tác phẩm điện ảnh đầu tiên, đạo diễn Pháp Georges Méliès sáng tạo tác phẩm đầu tiên về Lọ Lem. Dựa trên truyện cổ của Charles Perrault, phim chứa đầy đủ các nút thắt cơ bản từ truyện cổ tích: Một bà tiên hóa phép bộ đồ rách của Lọ Lem thành váy đẹp, quả bí ngô thành xe ngựa và đồng hồ đếm ngược. Đoạn phim dài 6 phút được coi là thành công điện ảnh đầu tiên của Méliès.
Cinderella (1911). Phiên bản Lọ Lem thứ hai là tác phẩm phim câm do minh tinh nổi tiếng Florence La Badie thủ vai chính và đạo diễn bởi George Nichols. Chỉ 6 năm sau khi đóng máy tác phẩm dài 14 phút này, Florence La Badie qua đời ở tuổi 29 do tai nạn ô tô. Cho tới nay, minh tinh quá cố vẫn được gọi là nàng thơ của thời phim câm.
The Slipper-y Kid (1922). Bộ phim hoạt hình đầu tiên về Lọ Lem có tên gọi được trường quay Laugh-O-Gram (hãng sáng tạo chuột Mickey) thuộc Walt Disney sản xuất năm 1922. Trong bộ phim này, cô bé Lọ Lem là cô bé lau dọn vệ sinh có cuộc đời bất hạnh cho tới khi được bà tiên phù phép cứu giúp.
Cinderella (1950). Từ năm 1938, hãng phim Disney đã cố gắng chuyển thể truyện cổ gốc thành phim hoạt hình dài, nhưng việc sản xuất tác phẩm chỉ được tiến hành sau Thế Chiến II. Khi làm tác phẩm bom tấn này, hãng Disney đang nợ 4 triệu USD và đứng trên bờ phá sản. Cinderella là dự án mạo hiểm của hãng bởi kinh phí sản xuất lên tới 2,9 triệu USD (tương đương 28,6 triệu USD năm 2014) và việc làm phim kéo dài trong hai năm. Sau khi ra mắt, tác phẩm thu về 85 triệu USD (tương đương 839 triệu USD năm 2014), là một trong những bom tấn ăn khách và được đánh giá cao nhất mọi thời đại. Thành công của phim vực dậy hoàn toàn hãng Disney. Cùng với ba đề cử Oscar, Cinderella được Viện phim Mỹ xếp vào danh sách những tác phẩm hoạt hình hay nhất mọi thời đại.
The Glass Slipper (1955). Tác phẩm của đạo diễn Charles Waters được đánh giá là "bom tấn" về Lọ Lem trong thời hoàng kim của phim ca nhạc. Minh tinh Leslie Caron thủ vai Lọ Lem. Mặc dù không đạt doanh thu cao, phim gây ấn tượng ở các bản nhạc soạn bởi Bronislau Kaper và trình diễn bởi nghệ sĩ Miklós Rózsa, cùng dàn giao hưởng của nhạc trưởng Robert Franklyn.
Cinderella (1957). Đây là tác phẩm truyền hình đưa nữ diễn viên Julie Andrews thành minh tinh nổi danh Bắc Mỹ. Tác phẩm đã trở thành phim có người xem truyền hình đông nhất thập kỷ 1950 với 107 triệu lượt xem – hơn nửa dân số Mỹ.
Cinderella (1965). Bộ phim có nữ diễn viên 18 tuổi Lesley Ann Warren thủ vai chính, có trường đoạn mở đầu mới với chi tiết Hoàng tử sau khi đi du ngoạn mệt nhọc ghé chân đúng vào nhà Lọ Lem xin nước. Lọ Lem múc nước từ giếng lên mời chàng trai tuấn tú mà không biết đó là người hoàng gia. Phim lập kỷ lục phim truyền hình có lượng người xem cao thứ 50 trong thập niên 1960 ở Mỹ.
Cinderella (1997). Tác phẩm là phần cuối cùng trong bộ ba phim nhạc kịch về Lọ Lem của cặp nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Rodgers và Hammerstein. Lần đầu tiên người hâm mộ chào đón nàng Lọ Lem da màu do nữ diễn viên kiêm ca sĩ Brandy thủ vai. Trong khi nam diễn viên Paolo Montalban đóng vai Hoàng tử, danh ca Whitney Houston vào vai bà tiên. Tác phẩm truyền hình thu hút 60 triệu lượt xem trong đêm đầu tiên phát sóng.
Ever After: A Cinderella Story (1998). Được xem là phim hiện đại đầu tiên về huyền thoại Lọ Lem, bộ phim đã loại bỏ mọi yếu tố ca nhạc, hoạt hình và siêu nhiên. Phim được đạo diễn theo phong cách phim tài liệu với trang phục và bối cảnh gợi không khí thời Phục hưng ở Pháp. Câu chuyện điện ảnh sau khi ra mắt thành công bất ngờ với hơn 65 triệu USD doanh thu và được giới phê bình khen ngợi.
Into the Woods (2014). Trong thời đại phim số, Into the Woods (2014) là một trong những tác phẩm 3D đầu tiên làm hồi sinh Lọ Lem. Tuy nhiên nhân vật do Anna Kendrick hóa thân chỉ là một vai phụ trong tác phẩm trộn lẫn nhiều câu chuyện cổ tích.
Cinderella (2015). Hơn 100 năm kể từ khi lên màn bạc, Lọ Lem tái xuất với phiên bản 3D riêng và là một trong những tác phẩm kinh phí lớn được chờ đợi nửa đầu năm nay. Lọ Lem mới do nữ diễn viên Lily James thủ vai và Cate Blanchett hóa thân thành dì ghẻ. Cinderella dự kiến khởi chiếu ở Bắc Mỹ và đến Việt Nam cùng ngày - 13/3.
Vũ Văn Việt