Mối quan hệ giữa gen và chỉ số EQ
Vào năm 2018, các nhà khoa học tại Đại học Cambridge, Viện Pasteur (Pháp), Đại học Paris Diderot, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia của Pháp (CNRS), công ty 23andMe tìm thấy mối liên hệ giữa di truyền và khả năng đồng cảm với người khác.
Nghiên cứu phân tích gen dựa trên mẫu nước bọt của hơn 46.000 người và yêu cầu họ thực hiện bài kiểm tra EQ. Sau khi có kết quả bài kiểm tra, các nhà khoa học phân tích hơn 10 triệu biến thể di truyền. Họ phát hiện rằng các biến thể di truyền chiếm khoảng 10% sự đồng cảm hoặc thiếu đồng cảm của một người.
Theo Tiến sĩ Cao Anh Tuấn, CEO Genetica Việt Nam (đơn vị sở hữu công nghệ giải mã gen kết hợp trí tuệ nhân tạo), vài năm gần đây, nhiều phụ huynh Việt tìm đến giải mã gen như một công cụ để tìm hiểu tiềm năng trí tuệ của con, bao gồm chỉ số IQ, EQ và các khả năng học thuật khác. Sau khi có được thông tin di truyền, nếu chỉ số EQ bẩm sinh của trẻ thấp, phụ huynh có thể giúp con cải thiện thông qua phương pháp giáo dục phù hợp. Nếu trẻ có EQ cao, cha mẹ biết được thế mạnh, từ đó tạo điều kiện cho trẻ phát huy sở trường.
Tiến sĩ Anh Tuấn chia sẻ thêm, trong nhiều thập kỷ trước, nhiều người ở Mỹ chú trọng tìm ra năng lực trí tuệ của con cái thông qua bài kiểm tra IQ. Nhưng ngày nay, không ít cha mẹ muốn con họ trở thành những đứa trẻ biết quan tâm đến người khác. Họ muốn con cái có khả năng đồng cảm, ổn định về mặt cảm xúc để có thể đối mặt cuộc sống không ngừng biến động. Nói cách khác, hơn cả IQ, cha mẹ muốn nuôi dạy trẻ có chỉ số EQ cao.
Xét nghiệm gen góp phần đánh giá chỉ số EQ, IQ của trẻ. Ảnh: Shutterstock
Chia sẻ về tầm quan trọng của xét nghiệm gen với EQ, Tiến sĩ Cao Anh Tuấn cho biết thêm: "Tại Genetica Việt Nam, chúng tôi tin rằng chế độ chăm sóc và giáo dục được cá nhân hóa sẽ là chìa khóa thành công và hạnh phúc cho trẻ em trong tương lai. Trong đó, việc nhận biết được tiềm năng trí tuệ của con đóng vai trò quan trọng".
Một trong những gen ảnh hưởng đến quá trình này là OXTR. Gen OXTR có vai trò quan trọng quy định cách hormone oxytocin ảnh hưởng đến trẻ. Oxytocin có mối quan hệ chặt chẽ với hành vi của con người. Ví dụ, oxytocin giúp trẻ đồng cảm với trạng thái tâm lý của người khác, kỹ năng quan trọng thuộc về trí tuệ cảm xúc. Một số gen khác cũng có liên quan đến chỉ số EQ như HTR2A, LRRN-1, ADRA2C...
Theo Tiến sĩ Cao Anh Tuấn, phân tích 201 gen liên quan đến tiềm năng trí tuệ bẩm sinh của trẻ (IQ, EQ, khả năng ngôn ngữ, toán học và âm nhạc) cộng với khuyến nghị cá nhân hóa từ đội ngũ khoa, phụ huynh có thể chủ động thiết kế kế hoạch học tập hoặc điều chỉnh hạn chế để trẻ được phát triển toàn diện.
Phụ huynh có thể hiểu con hơn thông qua những đánh giá của xét nghiệm gen về trí tuệ cảm xúc. Ảnh: Shutterstock
Biểu hiện của trí tuệ cảm xúc EQ
Nhà tâm lý học Daniel Goleman, tác giả của quyển sách "Trí tuệ cảm xúc" xác định EQ bao gồm 5 khía cạnh:
- Khả năng nhận biết cảm xúc: biết mình đang cảm thấy như thế nào và tác động của cảm xúc đó lên người khác.
- Khả năng tự điều chỉnh, kiểm soát, điều hướng cảm xúc và lường trước những hậu quả của hành vi bốc đồng.
- Động lực: khả năng sử dụng các yếu tố cảm xúc để đạt được mục tiêu, tận hưởng quá trình học tập và kiên trì đối mặt với những trở ngại.
- Đồng cảm: khả năng cảm nhận cảm xúc của người khác, hơn nữa là sự quan tâm, cách đối xử và có hành động giúp đỡ họ.
- Kỹ năng xã hội: khả năng quản lý các mối quan hệ, truyền cảm hứng cho người khác.
Trẻ có EQ thấp có một số dấu hiệu như chỉ quan tâm đến cảm xúc của mình, mất bình tĩnh vì nhu cầu không được đáp ứng, thiếu tự tin, thường xem mình là nạn nhân và không quan tâm đến cảm xúc của người khác. Ví dụ như trẻ có hành vi ăn vạ nơi công cộng vì không được thỏa mãn nhu cầu, trẻ có hành vi xem tiền mừng tuổi và bình phẩm ngay khi được lì xì.
Ngọc An