 |
|
Echidna. |
Loài nhím Âu (hedgehog) và echidna của Australia thường bị nhầm lẫn với nhau, cùng với loài nhím Bắc Mỹ (porcupine). Nhưng thực chất chúng không hề có họ hàng với nhau. Các nhà khoa học cho biết chúng chính là bằng chứng rõ ràng nhất về sự tiến hoá hội tụ.
Tiến hoá hội tụ là một mô hình tiến hoá, trong đó các loài hoàn toàn không có họ hàng với nhau lại mang những đặc điểm chung về hình thức. Đó là do chúng đã độc lập thích nghi với những điều kiện môi trường và sinh học tương tự nhau.
"Nếu bạn là một loài vật nhỏ và ăn côn trùng, bạn buộc phải sống trên mặt đất. Khi đó, một trong những mối nguy lớn nhất của bạn là sẽ bị những con lớn ăn thịt, do vậy bạn sẽ phải sinh ra một cơ chế tự vệ. Cả nhím Âu và echidna, một cách độc lập, đều mọc ra những cái gai nhọn", Erne Walraven, tại vườn thú Taronga của Sydney, giải thích.
Nhím Âu về cơ bản là loài thú ăn côn trùng, nhím Bắc Mỹ là loài gặm nhấm ăn thực vật, trong khi echidna thuộc nhóm thú đơn huyệt, cũng như rái mỏ vịt của Australia, là sự kết hợp của thú và bò sát.
Khoảng 350 triệu năm trước, Nam Cực, Ấn Độ, Australia, châu Phi và Nam Mỹ hợp lại với nhau thành siêu lục địa gọi là Gondawana. Sau đó mảnh đất khổng lồ này tan vỡ và Australia trôi dạt về phía bắc, trong khi Nam cực chuyển về phía nam và đóng băng vĩnh viễn.
"Khi Gondawana phân tách, những loài vật sống sót hồi đó đã tiến hoá thành những gì chúng ta thấy ngày nay: thú có túi dạt lên mảnh đất là Australia bây giờ, nhím Âu trở thành một phần của bán cầu bắc và nhím Bắc Mỹ sinh sôi trên mảnh đất của mình", Anne Musser, chuyên gia tiến hoá hội tụ tại Bảo tàng Australia, cho biết.
Trong khi mọi người thường tưởng echidna là anh em của nhím Âu, thực tế, chúng chỉ là "người dưng nước lã". Cơ chế sinh sản là một ví dụ khác biệt điển hình.
Echidna, loài đơn huyệt, có túi đựng con, đẻ trứng và và cho con bú. Những con echidna non được ấp trong 10 ngày và sẽ nằm trong túi của mẹ trong 7-8 tuần. Trong thời gian này, gai nhọn của chúng bắt đầu mọc. Trong khi đó, nhím Âu thường đẻ mỗi lứa 4-6 con. Những chiếc lông nhọn được phủ bởi một màng nhầy và màng này sẽ teo đi trong vài giờ.
Nhím Âu dài 18-23 cm, có màu nâu vàng, mình tròn, gai cứng và lông mềm ở dưới bụng. Cơ bụng loài này rất phát triển, cho phép chúng cuộn tròn lại thành một quả bóng để tự vệ khi bị đe doạ. Chúng ăn sâu bọ và ưa thích trứng chim, sên.
Echidna của Australia, một trong những loài vật bất biến cổ xưa nhất, dài 38-53 cm, thích sống trong bụi rậm và thường ra ngoài vào ban đêm để săn kiến và mối bằng cái lưỡi dính. Nhím Bắc Mỹ dài tối đa 74 cm, có gai nhọn phủ kín lưng, hai bên và đuôi. Những chiếc gai này thường nằm xuôi khi không phải đối mặt với hiểm nguy.
Minh Thi (theo Reuters)