Dat Bike, startup được sáng lập bởi một cựu kỹ sư Silicon Valley Nguyễn Bá Cảnh Sơn năm 2018, vừa gọi vốn được 2,6 triệu USD trong vòng pre-series A từ nhóm quỹ ngoại, do nhà đầu tư Jungle Ventures dẫn đầu. Thông thường, quỹ này ít khi rót vốn vào các startup non trẻ như Dat Bike. Đây được họ xem là một "ngoại lệ".
Nhưng trước vòng gọi vốn này, Dat Bike và Nguyễn Bá Cảnh Sơn cũng đã bị từ chối không ít lần.
'Em không nên làm startup xe điện'
Hai năm trước trong một lần đi gọi vốn, một nhà đầu tư đã chân thành nhưng thẳng thắn nói với Sơn như thế. "Em là nhân tài, nhưng đang bán thứ khách hàng không cần. Đây không phải là thời điểm thích hợp để xe điện có đất sống trên thị trường. Khi nào em quay lại với dự án khác phù hợp hơn, tôi sẽ đầu tư", vị này nói.
Và không chỉ có nhà đầu tư, Nguyễn Bá Cảnh Sơn hiểu là thị trường khi đó cũng khó đón nhận anh. Lâu nay, nhiều người cũng mất niềm tin và đánh giá rất thấp xe máy điện bởi các hãng sản xuất thường quảng bá "trên trời" so với khả năng vận hành thực tế. Xe máy điện thường có công suất và quãng đường đi chỉ bằng một nửa xe máy xăng. Do vậy, học sinh vẫn là đối tượng chủ yếu sử dụng loại xe này.
Dù bị từ chối, Nguyễn Bá Cảnh Sơn không bỏ cuộc, nhất là khi nhớ lại lý do mình đã bắt đầu. Ba năm trước, khi đang là một kỹ sư tại Thung lũng Silicon, Sơn bắt đầu nhàm chán công việc lập trình tại công ty quản lý tài sản chuyên phục vụ giới thượng lưu. Công việc làm ngày làm đêm nhưng không có nhiều ý nghĩa ngoài tiền bạc thôi thúc Sơn muốn tạo ra sản phẩm nhiều giá trị và hữu ích hơn cho người xung quanh.
Đó cũng là thời điểm phong trào xe hơi điện phát triển chóng mặt ở Mỹ nhưng startup làm xe thất bại rất nhiều do thị trường quy mô quá bé. Quan sát thấy điều này, anh nảy ý tưởng làm ra những chiếc xe điện nhưng là hai bánh cho thị trường Việt Nam.
Sản phẩm xe máy điện Nguyễn Bá Cảnh Sơn làm ra từ lúc còn "sơ khai".
Cuối 2018, Sơn về nước, dốc sạch tiền túi rồi huy động thêm vốn, chính thức bắt tay vào giấc mơ lớn với Dat Bike. Mong ước của Sơn là xe máy điện có thể thay thế xe máy xăng, trả lại quê nhà nơi anh sống bầu không khí trong lành và ít khói bụi. Người dùng sẽ không phải đánh đổi bất kỳ điều gì, cả về công suất, khả năng vận hành và sự tiện lợi khi dùng nó.
Bằng số vốn chưa tới một triệu USD, Sơn bắt đầu xây nhà xưởng, bán sản phẩm cho người dùng và mở cửa hàng ở Sài Gòn. Số người dùng vẫn khiêm tốn ở con số vài trăm người, nhưng doanh thu đang có dấu hiệu tích cực hơn khi tăng trưởng 35% theo tháng từ sau khi mở cửa hàng TP HCM vào tháng 11/2020.
Cường quốc xe máy điện Đông Nam Á
Đến nay, Dat Bike là thương hiệu duy nhất được Bộ Giao thông và Vận tải xác nhận là xe máy điện có xuất xứ tại Việt Nam vì tự phát triển hầu hết linh kiện trên xe như pin, hệ thống điều khiển, động cơ.
Đây cũng là điểm khác biệt của Dat Bike, là một trong những lý do khiến Quỹ đầu tư Jungle Ventures "đặc cách" rót vốn. Ông Amit Anand, cổ đông sáng lập của Jungle Ventures chia sẻ, ngày càng nhiều người dùng quan tâm tới việc bảo vệ môi trường và muốn chuyển sang các phương tiện giao thông ít ô nhiễm hơn. Nhưng mấu chốt của vấn đề là họ không vì thế mà sẵn sàng đánh đổi sự tiện lợi và hiệu năng của phương tiện giao thông đang sử dụng.
"Hầu hết hãng xe điện lại không hiểu điều đó. Họ chỉ đơn thuần nhập xe nguyên chiếc hay nhập linh kiện về để lắp ráp nên các xe mới có hiệu năng thấp hoặc không hấp dẫn với người dùng. Còn Dat Bike lại có hướng đi khác", Amit Anand nói.
Dat Bike cho biết họ muốn đi ngược lại cách vận hành hiện nay của thị trường xe điện. Họ thừa nhận, để chứng minh và thuyết phục được người dùng chuyển qua dùng xe máy điện thay vì xe xăng, quan trọng nhất là sản phẩm phải thực sự tốt.
Hiện, mẫu xe máy điện đời đầu của Dat Bike có công suất và quãng đường đi ngang bằng với xe máy xăng. Loại xe này có động cơ 5.000 W và có thể tăng tốc từ 0 đến 50km/h trong ba giây, gấp ba lần so với các loại xe máy điện khác trên thị trường. Với một lần sạc đầy pin, xe có thể chạy được quãng đường 100 km, gấp đôi khả năng vận hành thực tế của các xe điện khác trên thị trường.
Không sử dụng ắc quy chì, xe của startup này dùng pin lithium ion, cùng thành phần hoá học với lõi pin dùng trong ôtô điện của Tesla và có tuổi thọ lên đến 10 năm. Loại pin lithium ion này cũng không hề độc hại và có thể thải tại bãi rác.
Trong khi các loại xe điện trên thị trường mất từ 5 đến 8 tiếng cho một lần sạc, ưu điểm nổi trội của loại xe này, theo Nguyễn Bá Cảnh Sơn, là chỉ mất khoảng 3 giờ cho một lần sạc đầy và sắp tới sẽ nghiên cứu để rút xuống còn một giờ.
Một mẫu xe có phong cách cá tính của Dat Bike hiện nay. Ảnh: Nhân vật cung cấp
"Tôi biết nếu nhìn vào mẫu xe với phong cách cá tính mà Dat Bike đang phát triển, không ít người hoài nghi rằng startup này khó thuyết phục được số đông người dùng", Sơn nói.
Tuy nhiên, anh không sợ vì tin đó chỉ là khởi đầu. Dòng sản phẩm hiện nay được thiết kế dành cho các khách hàng sẵn sàng trải nghiệm. Sau khi giải quyết được "bài toán khó" nhằm đảm bảo khả năng vận hành của chiếc xe điện ít nhất phải ngang bằng hoặc hơn cả xe máy, Dat Bike sẽ phát triển thêm nhiều mẫu mã đại trà khác. "Mẫu mã là câu chuyện mà theo tôi là dễ, có thể giải quyết sau", Sơn nói.
Từ lúc thành lập đến nay, Dat Bike luôn trong tình trạng sản xuất không kịp bán do hạn chế về vốn và quy mô sản xuất. Bởi vậy, khoản đầu tư từ quỹ ngoại sẽ giúp startup này vừa cải tiến sản phẩm vừa mở rộng sản xuất để bắt kịp số lượng đặt hàng từ người dùng, không riêng tại Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á.
Mục tiêu mà Dat Bike nhắm tới là mảng xe máy điện ở khu vực Đông Nam Á, nhờ thói quen tương đồng trong sử dụng xe máy. Hơn nữa, xe máy nhập khẩu từ ngoài khu vực Đông Nam Á vào các nước Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippine chịu thuế rất cao. Bởi vậy, các hãng xe điện lớn ở ngoài khu vực chịu bất lợi rất lớn nếu muốn thâm nhập thị trường. Trong khi đó, thương mại giữa các nước Đông Nam Á không gặp rào cản này. Nguyễn Bá Cảnh Sơn tin đây là cơ hội và lợi thế cạnh tranh rất lớn cho công ty nội địa, giúp Việt Nam có trở thành cường quốc xe máy điện của cả thị trường Đông Nam Á.
Về cơ bản, có ba thị trường xe máy lớn trên thế giới, gồm Trung Quốc, Ấn Độ và Đông Nam Á. Khi nhìn vào hai thị trường lớn là Trung Quốc và Ấn Độ, họ đều đã có những nhà sản xuất xe máy nội địa chiếm lĩnh thị trường trong nước và đang mở rộng ra khu vực. Còn tại thị trường Đông Nam Á, Dat Bike là nhà sản xuất xe máy điện đầu tiên, đó cũng là lý do quỹ đầu tư ngoại rót vốn.
"Dat Bike là ngoại lệ trong danh mục đầu tư của chúng tôi - là startup hiếm hoi quỹ quyết định đầu tư từ sớm. Chúng tôi muốn tiếp sức để Sơn trở thành một Elon Musk cho mảng xe hai bánh tại thị trường Đông Nam Á", đại diện Jungle Ventures nói.
Quỳnh Trang