Giả thuyết khiến giám đốc cùng 5 nhân viên chết trong bồn mỡ cá

Hai ngày sau vụ tai nạn khiến Giám đốc Nhà máy tinh luyện dầu (mỡ) cá tra của Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển Đa Quốc Gia (IDI, thuộc Tập đoàn Sao Mai An Giang) cùng cấp phó và 4 nhân viên thiệt mạng, công an tỉnh đã được chỉ đạo vào cuộc điều tra làm rõ nguyên nhân.

Với hơn chục năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tinh luyện dầu từ mỡ động vật, ông Nguyễn Thành Hiệp, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Liên Hiệp Thành ở Sóc Trăng đưa ra giả thuyết, kỹ sư Lâm Thanh Phong có thể bị trượt chân té khi với tay lấy mẫu vì chiếc thang trơn trượt do dính dầu chứ chưa hẳn là do thiếu dưỡng khí. Vị giám đốc này nhận định, có thể những nạn nhân sau đó vì níu đồng nghiệp để kéo lên, nên cùng nhau té xuống bởi tay ai cũng dính đầy dầu mỡ, khó có thể bám chặt thang.

"Rơi vào giếng dầu hoàn toàn khác với té xuống giếng nước. Dưới đáy bồn dầu cá có một lớp dầu đặc chiếm tỷ lệ 30-40% làm cho con người trồi đạp và càng đạp mạnh thì càng lún. Nếu 6 người níu kéo nhau dưới 'vũng lầy' và dầu ngập khỏi đầu thì tai họa khôn lường", ông Hiệp nhận định

Trong khi đó, tiến sĩ Bùi Quang Tề, chuyên gia thủy sản từng làm việc ở Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 nói: "Vụ việc tang thương này không phải do chất độc từ cá tra. Các nghiên cứu và thực tế kiểm nghiệm cho thấy cá tra an toàn và nó được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới".

Theo ông Tề, bồn chứa dầu giống như bồn chứa xăng, có lượng oxy rất thấp bởi chúng thường đậy kín liên tục, do đó con người tự ý đi vào trong sẽ rất nguy hiểm. "Về nguyên tắc, khi đi vào khu vực có khoảng không gian hạn chế như bồn chứa, người ta phải đo nồng độ các khí. Trong trường hợp thiếu oxy cần chờ một khoảng thời gian để lượng oxy tăng lên thì mới vào được", ông Tề nói.

"Khi vào trong bồn chứa, nếu thiếu oxy, cơ thể sẽ cảm thấy choáng váng, thậm chí bị ngất và khi không may rơi xuống bồn dầu thì người đó khó mà sống sót", ông Tề cho hay.

Vị chuyên gia này phỏng đoán, có thể những người làm việc trong nhà máy chủ quan hoặc "họ cuống quá khi thấy các đồng nghiệp gặp nạn và chạy vào ứng cứu mà không chú ý tới an toàn lao động". Bản thân ông Tề cũng cảm thấy khó hiểu là tại sao các công nhân lại mở bồn và đi vào "tự nhiên" như vậy, bởi thông thường các bồn chứa đều có van xả để lấy mẫu vật. 

Ông Hồ Mạnh Dũng, Giám đốc Dự án tinh luyện dầu cá IDI, cũng cho rằng, kỹ sư Phong thiệt mạng khi trèo vào bồn dầu, gặp tình huống thiếu dưỡng khí dẫn đến choáng và ngất đi. Khi không thấy đồng nghiệp quay trở lên, anh Trần Tấn Lợi đang đứng trên nóc bồn vội trèo vào kiểm tra, kéo anh Phong lên nhưng bị ngạt té xuống tiếp. Cứ thế, 4 người còn lại là Giám đốc sản xuất Mai Hữu Tôn, cấp phó Triệu Bá Trà và 2 nhân viên Lê Đình Thái, Lê Xuân Thuận chui vào bồn cứu người cũng tử nạn vì thiếu dưỡng khí trước khi rơi xuống môi trường trơn trượt.

Trong báo cáo gửi Công an tỉnh Đồng Tháp, Công an huyện Lấp Vò nêu chi tiết nguyên nhân khiến 6 người thiệt mạng trong bồn dầu cá giống như trình bày của đại diện IDI.

Ngoài ra, người đứng đầu Dự án tinh luyện dầu IDI cho rằng, tai nạn ngoài mong muốn xảy ra khi nhân viên phòng kiểm nghiệm Lâm Thanh Phong "làm sai quy trình vì chui vào bồn lấy mẫu, thay vì dùng dụng cụ đưa vào múc". Lý do anh Phong làm khác đi so với mọi khi là do mực dầu trong bồn chỉ khoảng 2-2,4 m tính từ đáy (bồn cao 6 m).

"Quá nôn nóng cứu người, những anh em khác đã chủ quan khi chui tiếp vào bồn mà không nghĩ đến chuyện bên trong thiếu ôxy. Tôi khẳng định, ngoài việc thiếu ôxy dẫn đến ngạt thở thì không còn nguyên nhân nào làm 6 nạn nhân tử nạn bởi trong bồn không có khí độc như dư luận đồn đoán", ông Dũng quả quyết.

Cũng theo ông Dũng, nhiệt độ trong bồn buổi sáng xảy ra tai nạn chỉ hơn 30 độ C. Tùy theo thời tiết bên ngoài mà lượng dầu loãng trong bồn chiếm 60-70%, còn lại là dầu đặc nằm dưới đáy. Điều này dễ nhận thấy khi 6 nạn nhân được đưa ra ngoài từ đầu đến chân đều dính đầy mỡ cá dạng đặc. Sau sự cố, tại miệng xả dưới chân bồn được mở để giải phóng hàng chục m3 dầu tinh luyện, dầu cá đặc lại một lớp dày.

Hơn 2 năm trước, IDI nhận định Việt Nam có một lượng dầu cá tra dồi dào mà không một quốc gia nào khác có được. Với sản lượng nuôi mỗi năm hơn 1 triệu tấn thì hàng năm lượng mỡ thô thu được ít nhất là 140.000 tấn. Từ đó, IDI đặt hàng một tập đoàn của Bỉ nghiên cứu chế tạo, chuyển giao công nghệ tinh luyện mỡ cá tra hiện đại, cho ra những sản phẩm tốt nhất để chiên xào, ăn sống trong bữa ăn hàng ngày hay làm nguyên liệu cho ngành công nghiệp thực phẩm, dược phẩm. Trong dầu cá thành phẩm chứa nhiều các axít béo không no rất thiết yếu cho cơ thể. Đặc biệt là EPA, DHA (lớn hơn 0,4%) trong dầu cá được xem là thành phần quan trọng đối với não người mà dầu thực vật không có. Ngoài ra, dầu cá tra còn chứa nhiều vitamin A, D, E và các khoáng chất khác.

Giữa tháng 9/2011, tại cụm công nghiệp Vàm Cống ở xã Bình Thành, huyện Lấp Vò (Đồng Tháp), Tập đoàn Sao Mai An Giang cho xây bệ tháp tinh luyện dầu cao 33 m và bồn chứa. Dự án có vốn đầu tư 15 triệu USD này là chiến lược của tập đoàn đa ngành nghề nhằm nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm của cá da trơn. Chỉ mới đưa vào hoạt động được hơn một tháng, cung ứng được 97 tấn dầu lỏng, dầu đặc ra thị trường thì xảy ra tai nạn nghiêm trọng.

Ngoài 6 người thiệt mạng, anh Đặng Văn An, người trèo vào bồn sau cùng nhưng khi bước xuống vài bậc thang đã quay trở lên vì bị khó thở rồi ngất xỉu, hiện đã dần hồi phục, được theo dõi tại khoa nội Bệnh viện đa khoa huyện Lấp Vò.

Trao đổi với VnExpress.net, ông Nguyễn Văn Dương, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết Chủ tịch Lê Minh Hoan đã chỉ đạo công an tỉnh này điều tra làm rõ để có kết luận chính xác nguyên nhân xảy ra tai nạn. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần rà soát lại công tác an toàn lao động tại các doanh nghiệp để có hướng dẫn, tập huấn đầy đủ.

Duy Khang - Hương Thu

• 6 người bị choáng vì thiếu ôxy trước khi ngã vào bồn mỡ cá
• Giám đốc cùng 5 nhân viên chết ngạt trong bồn mỡ cá